23 december 2024, Yves Joris
De stille dialoog van Francesca Martí
In een tijd waarin de roep van de natuur steeds luider klinkt, maar vaak overstemd wordt door de mensheid, is er behoefte aan kunstenaars die dit fragiele evenwicht zichtbaar maken. Francesca Martí is zo'n kunstenaar. Haar werk gaat verder dan esthetiek; het is een meditatieve verkenning van de verbinding tussen mens en natuur, een gesprek zonder woorden waarin de symboliek van groei en verval centraal staat. Binnen het kader van Nature's Conversation, een groepstentoonstelling bij Gallery Ysebaert, waarin ze in artistieke dialoog treedt met Tomas Zemla en Koen Vanmechelen, wordt Martí’s visie tastbaar: de natuur fluistert, spreekt en reflecteert – als wij maar willen luisteren.
De mens als toeschouwer en deelnemer
Francesca Martí’s werk kenmerkt zich door het subtiele spel tussen natuur en mens. In het interview verwijst ze naar de invloed van haar geboorteland, het Spaanse Mallorca, waar de ruige schoonheid van het landschap haar als kind al vormde. Het zijn die beelden – van verweerde rotsen, doorleefde bladeren en het spel van licht en schaduw – die als fundament dienen voor haar artistieke taal. Toch gaat het verder dan het louter observeren van de natuur. De mens is niet alleen toeschouwer in haar universum, maar ook deelnemer. Haar sculpturen en fotografische werken tonen (kleine) menselijke figuren, stil en vaak kwetsbaar geplaatst in een monumentale natuurlijke context.
Zo wordt het grote, organische verval van een boomblad in haar werk niet enkel een metafoor voor de vergankelijkheid van de natuur, maar ook voor de mens zelf. Martí herinnert ons eraan dat wij deel uitmaken van deze cyclus. Het is geen aanklacht, eerder een uitnodiging tot introspectie. "Ik wil de kijker meenemen naar een wereld waarin tijd en schaal vervagen," vertelt ze. "De natuur geeft ons aanwijzingen, maar we moeten bereid zijn te kijken." Hierin schuilt een filosofische waarheid: wij zijn niet groter dan de natuur, noch los van haar. Door de mensfiguren klein te maken tegenover het natuurlijke element, keert Martí de verhouding om. Zij confronteert ons met onze nietigheid en dwingt ons tot nederigheid.
Francesca Martí, Dreamer Antares, 2024, Gallery Ysebaert
De kracht van vergankelijkheid
Een belangrijk terugkerend motief in Martí's oeuvre is het thema vergankelijkheid. Bladeren, zoals het monumentale blad in haar fotografische werk, dienen als symbolen voor zowel leven als verval. Het blad dat ooit groeide, licht ving en voeding bood, wordt bij Martí een podium waarop het verleden en de toekomst samenkomen.
"De schoonheid van een verwelkt blad zit in de geschiedenis die het vertelt," zegt de kunstenaar. Dat verleden is tastbaar in de nerven, de plooien en de scheuren. Maar wat haar werk zo bijzonder maakt, is de manier waarop ze de schoonheid van dit verval weet te vangen. In plaats van melancholie straalt het een serene kracht uit. De natuur, zo lijkt ze te zeggen, herinnert ons aan de voortdurende transformatie van het leven.
In dit proces van verval en hergeboorte plaatst ze menselijke figuren – niet als een dominant element, maar als stille getuigen. Ze observeren, wachten of dwalen door het blad alsof het een landschap is. Deze schaalverhouding zet ons aan het denken: zijn wij niet net zo kwetsbaar en onderhevig aan tijd als dat enkele blad? Martí’s werken stellen ongemakkelijke, maar noodzakelijke vragen over ons eigen bestaan en onze impact op de wereld.
Francesca Martí in haar studio
De dialoog als kern
De titel van de groepsexpo, Nature’s Conversation, is bijzonder toepasselijk voor het werk van Francesca Martí. Dialoog vormt de kern van haar praktijk: de dialoog tussen mens en natuur, maar ook tussen verleden en toekomst, groei en verval. Ze gebruikt een visuele taal die universeel en tijdloos is, waarmee ze de kloof overbrugt tussen culturen, generaties en perspectieven.
Martí benoemt in het interview haar fascinatie voor de subtiele signalen van de natuur. "Het is een gesprek zonder woorden, maar vol betekenis," zegt ze. Dit is geen romantische, geïdealiseerde natuurvisie, maar een uitnodiging om écht te luisteren. Hoe vaak lopen we achteloos voorbij aan de nerven van een blad, het barsten van een rots, of het ritme van de golven? Martí herinnert ons eraan dat de natuur altijd met ons spreekt, als wij maar bereid zijn te vertragen.
Haar werk is dan ook niet louter een weergave van de natuur, maar eerder een vertaling van die stille conversatie. De kleine menselijke figuren, haast verloren in de organische vormen, zijn geen toevalligheid. Ze representeren ons – zoekend, wachtend en luisterend.
Francesca Martí, Returning to green, 2024, Gallery Ysebaert
Een uitnodiging tot reflectie
Wat het werk van Martí zo krachtig maakt, is haar vermogen om het kleine monumentaal te maken en het monumentale terug te brengen tot zijn essentie. Het verweerde blad, ogenschijnlijk een banaal object, wordt bij haar een symbool van vergankelijkheid, schoonheid en verbondenheid. Haar werken dagen ons uit om stil te staan bij onze relatie tot de natuur en onszelf.
Bij het bekijken van haar bijdrage aan Nature’s Conversation wordt duidelijk dat haar kunst meer is dan een esthetische ervaring. Het is een filosofische uitnodiging. Hoe bewegen wij in een wereld die constant verandert? Hoe kunnen we een diepere verbinding aangaan met de natuur die ons draagt en voedt?
Haar werk geeft geen antwoorden, maar stelt vragen. Vragen die we te lang hebben genegeerd. Ze roept ons op om het fluisteren van de natuur opnieuw te horen en onze plek daarin te erkennen. Niet als heersers, maar als deelnemers. Niet als buitenstaanders, maar als deel van een groter geheel.
Nature's Conversation, Gallery Ysebaert
Epiloog: een stil gesprek
Francesca Martí heeft met haar werk een visueel en filosofisch statement gecreëerd dat zowel poëtisch als krachtig is. In Nature's Conversation toont ze dat de natuur niet enkel een achtergrond is voor de menselijke aanwezigheid, maar een actieve gesprekspartner. Haar werken bieden een stille ruimte voor reflectie, waarin de kijker wordt uitgenodigd om opnieuw te luisteren naar wat de natuur ons vertelt.
In het verweerde blad, de scheuren in de grond en de kleine menselijke figuraties schuilt een universele boodschap: wij zijn onderdeel van deze wereld, even kwetsbaar en vergankelijk als alles om ons heen. Haar kunst herinnert ons eraan dat schoonheid schuilt in het tijdelijke, en dat wij – net als de natuur – kunnen groeien door verbinding.
"Het is een gesprek zonder woorden, maar vol betekenis."
