30 october 2024, Yves Joris
De fluïde grens tussen lichaam en tekst, de beelden van Idowu Oluwaseun
Bij het betreden van Poetic Culture, de nieuwe tentoonstelling van Idowu Oluwaseun in GNYP Gallery, word je als toeschouwer onmiddellijk overweldigd door een visuele intensiteit die meer lijkt op een fysieke ervaring dan een louter intellectuele ontmoeting. De werken zijn niet alleen schilderijen of beelden, maar veel meer ruimtes waarin de taal van het lichaam, de textuur van verhalen, en de poëzie van cultuur samensmelten tot een levendig geheel. Het is geen toeval dat Oluwaseun, een in Lagos geboren kunstenaar, deze gelaagdheid aanbrengt. Zijn werk is diep geworteld in de hybride ruimte tussen de individuele en collectieve herinnering, tussen het fysieke lichaam en de onzichtbare culturele narratieven die dat lichaam dragen.
Idowu Oluwaseun groeide op in Lagos, een stad die een smeltkroes is van verschillende invloeden, stijlen en ritmes. De geuren van de markten, het kabaal van de straten en de intieme huiselijke ruimtes van Nigeria vinden op subtiele manieren hun weg in zijn werken. Oluwaseun werd zich als jonge kunstenaar al bewust van hoe de fysieke omgeving, met haar zichtbare en onzichtbare krachten, een diepgaande invloed uitoefende op de identiteit van de mens. Zijn reis naar de kunst was er een van zowel introspectie als observatie; de kunstenaar kijkt naar buiten, naar de wereld, maar keert steeds terug naar binnen, naar zichzelf.
De reis van Oluwaseun, kunst als vertaling van identiteit
Oluwaseun studeerde af aan de Universiteit van Lagos, behaalde een MFA bij de Kunstakademie Düsseldorf. Hij begon zijn carrière met een focus op schilderkunst en mixed media, waarin hij een sterke nadruk legde op textuur en materiaal. Zijn werk is meer dan visueel; het vraagt om een tactiele benadering, een uitnodiging aan de toeschouwer om te 'voelen' met hun ogen. Dit idee van voelen door te zien is fundamenteel voor zijn esthetiek en komt sterk naar voren in Poetic Culture. In deze tentoonstelling vermengt hij elementen van de Afrikaanse geschiedenis, identiteit en de moderne cultuur tot een esthetisch weefsel dat zowel uitnodigend als ontwrichtend is.
De impact van Oluwaseuns werk wordt versterkt door zijn verbondenheid met de Hip-Hopbeweging, die in de jaren zeventig in de South Bronx van New York City ontstond. Wat begon als een manier voor Afro-Amerikaanse en Latijns-Amerikaanse jongeren om een veilige plek te creëren voor zelfexpressie, groeide uit tot een wereldwijd fenomeen dat een integraal onderdeel vormt van de hedendaagse cultuur. Door poëtische teksten, krachtige beelden en ritmische beats werd hiphop een platform voor sociale actie, politieke weerstand en culturele expressie. Deze beweging speelde een belangrijke rol in de vorming van Oluwaseuns eigen artistieke identiteit, iets wat duidelijk naar voren komt in zijn werk.
Idowu Oluwaseun, Poetic Culture, GNYP Gallery
Wat is poëtische cultuur?
De term poetic culture roept bij mij onmiddellijk verschillende beelden en associaties op. De woorden poëtisch en cultuur lijken op het eerste gezicht misschien tegengesteld, vooral als we cultuur zien als iets groots, sociaal gedefinieerd en structureel. Poëzie, aan de andere kant, wordt vaak geassocieerd met intimiteit, subtiliteit, en het innerlijke leven. Toch liggen juist in deze spanning de sleutels voor het begrijpen van Oluwaseuns werk.
Een filosofische benadering van het begrip ‘poëtische cultuur’ vraagt ons om na te denken over hoe cultuur niet alleen een objectief gegeven is, maar een subjectief beleefde werkelijkheid, voortdurend gevormd door de individuen die erdoor heen bewegen. In Oluwaseuns werken zien we cultuur niet als een vaste structuur, maar als een vloeibare, bewegende entiteit die door de poëzie van het dagelijkse leven wordt gevormd. Elk werk in deze tentoonstelling lijkt een fragment van een groter verhaal, een stukje van een cultureel geheugen dat zich steeds opnieuw herschrijft, afhankelijk van wie het interpreteert.
Een symbiose van beweging en verstilling
Een van de meest opvallende aspecten van Poetic Culture is de manier waarop Oluwaseun beweging en verstilling in zijn werk verweeft. De werken zijn dynamisch en krachtig, maar tegelijkertijd hebben ze een zekere kalmte, een verstilde energie die uitnodigt tot contemplatie. De figuratieve elementen in zijn schilderijen lijken te bewegen, te transformeren, en te ontsnappen aan eenduidige interpretaties. Er is een gevoel van transitie, alsof de beelden op het punt staan iets te worden – of juist al aan het verdwijnen zijn.
Roept deze beschrijving bij u ook herinneringen op aan de filosofie van Heraclitus, die stelt dat alles in een constante staat van flux is, dat we nooit tweemaal in dezelfde rivier kunnen stappen? Deze filosofische notie lijkt de kern te vormen van Oluwaseuns benadering. Zijn beelden zijn nooit statisch; het zijn fragmenten van een eeuwigdurend wordingsproces. Deze dynamiek wordt versterkt door zijn gebruik van materialen en texturen. Het werk lijkt altijd in beweging te zijn, een vorm van visuele poëzie die de kijker uitnodigt om deel te nemen aan het continue proces van interpretatie en herinterpretatie.
Idowu Oluwaseun, Pump Pump, 2024, GNYP Gallery
Bandana als symbool van onzichtbaarheid en commodificatie
In Oluwaseuns schilderijen speelt de bandana een krachtige, symbolische rol: hij bedekt de gezichten van zijn onderwerpen deels, wat mogelijks verwijst naar de onzichtbaarheid en marginalisering waarmee Afro-Amerikanen vaak geconfronteerd worden. Deze ‘gezichtsloosheid’ benadrukt hoe Black Culture en de hiphopbeweging regelmatig worden gecommercialiseerd en geconsumeerd, zonder erkenning voor de individualiteit en menselijkheid die eraan ten grondslag liggen. Waar hiphop ooit een krachtige stem was voor de onderdrukten, tonen mainstream media nu vaak beelden van zwarte rappers omringd door luxeauto’s en geweld, een oppervlakkig beeld dat ver afstaat van de oorspronkelijke boodschap. Oluwaseuns werk bekritiseert dit fenomeen en biedt een genuanceerde reflectie op culturele eigendom, authenticiteit en de gevaren van culturele toe-eigening.
Zijn voorliefde voor stoffen komt voort uit zijn ervaring als mode-illustrator en designer tijdens zijn studietijd en is duidelijk terug te zien in de herhalende motieven in zijn werk, zoals de bandana’s. De kleuren van vlaggen en patronen die verwijzen naar diverse minderheidsgroepen maken zijn werk tot een reflectie op sociale, culturele en politieke kwesties. De bandana, die in Amerika zijn oorsprong vond in het Wilde Westen als bescherming tegen stof en als masker voor anonimiteit, werd later een symbool voor subculturen, waaronder grootstedelijke bendes.
Poëzie in materiaal en geheugen
Zijn werken zijn diep geworteld in het idee van herinnering – niet alleen als een persoonlijke ervaring, maar als een collectief cultureel geheugen dat zich uitstrekt over tijd en ruimte. De ruwe texturen, de lagen verf, de subtiele sporen van handwerk vertellen verhalen die verder gaan dan het visuele. Ze zijn een poëtische herinnering aan de tastbare sporen van geschiedenis, aan de culturele bagage die we allemaal met ons meedragen.
De poëtische cultuur die Oluwaseun verkent, is er een die de zintuigen aanspreekt. Het is een cultuur van aanraking, van gevoel, van subtiele bewegingen die vaak onopgemerkt blijven in het dagelijkse leven. In deze tentoonstelling wordt de bezoeker aangemoedigd om dieper te kijken, om voorbij het oppervlakkige te gaan en te ontdekken hoe cultuur zich manifesteert in de kleinste details van onze lichamelijke en zintuiglijke ervaringen.
Dialoog met de toekomst
Wat Poetic Culture bijzonder maakt, is de manier waarop Oluwaseun erin slaagt om het verleden, het heden en de toekomst in één visuele ruimte te verenigen. Zijn werken zijn een dialoog tussen verschillende tijden en plaatsen, maar ze blijven altijd verbonden met het hier en nu. De toeschouwer wordt uitgenodigd om na te denken over zijn eigen positie binnen deze culturele stroom – niet als een passieve waarnemer, maar als een actieve deelnemer in de creatie van poëtische cultuur.
De tentoonstelling is een reflectie op wat het betekent om mens te zijn in een wereld die constant verandert, en hoe we onze identiteit vormgeven in een wisselende culturele context. Oluwaseuns werk is een uitnodiging om na te denken over de poëzie die schuilgaat in het alledaagse, over de verhalen die onze culturen vormen en de manieren waarop we ons verhouden tot onszelf en de wereld om ons heen.
Idowu Oluwaseun, Poetic Culture, GNYP Gallery
