29 april 2020, Oscar van Gelderen & Manuela Klerkx
De keuze van... Jochem Bouwens
In de rubriek ‘De keuze van…’ laten we een keur aan kunstliefhebbers (van incidentele kopers tot kunstprofessionals) aan het woord over hun beleving van kunst, en vragen we naar hun voorkeuren: waar zien ze het liefste kunst? Waar kopen ze, en vooral: wie kopen ze? In dit deel Jochem Bouwens (PR Director bij Overamstel Uitgevers, 48 jaar)
Wat betekent kunst voor jou?
Het klinkt een beetje pathetisch, maar ik kan me een leven zonder kunst niet goed voorstellen. Waar anderen hardlopen of gitaar spelen, ‘doe’ ik vooral aan genieten van beeldende kunst: als bezoeker van galeries en musea in binnen- en buitenland, en als bescheiden verzamelaar zonder ‘rode draad’ maar met veel plezier. Kunst leert je kijken, zet aan tot nadenken, zorgt voor discussie. De kunst waar iemand zich mee omringt, schijnt een kijkje in de ziel te geven. Ik koop van alles en nog wat, dus bij mij wordt dat lastig denk ik: Jan Roeland en Niels ‘Shoe’ Meulman hangen boven Jan Cremer; Aldo van den Broek en Pieter Jennes onder Christo en JR; en Lara Verheijden hangt naast Sol Lewitt. Geen peil op te trekken, misschien zegt dat wel alles.
Ik deel mijn verzamelwoede met een flink aantal vrienden maar andere dierbaren verklaren me voor gek: ‘Jij hebt helemaal geen ruimte meer om nog iets op te hangen, wat moet je ermee!’ Daar heeft een vriend een oplossing voor gevonden. Kunst die even geen plek heeft in huis, leen je gewoon uit. Ik geniet dus niet alleen van kunst die ik zelf bezit, maar ook van werken van anderen. Ik kan het iedereen aanraden.
Boris Tellegen, Complete Control Over Everything, 2019, Galerie Ron Mandos.
Jazeker, de liefde voor kunst (en design) is er met de paplepel ingegoten. Mijn ouders zijn mijn leermeesters. Ik moest eindeloos mee naar musea. Destijds had ik er vaak geen zin in, maar ik ben mijn ouders eeuwig dankbaar dat ze stug hebben doorgezet. Het heeft de bodem gelegd voor mijn liefde voor kunst. Mijn ouders kopen ook zo lang ik me kan herinneren kunst, we werden ermee omringd in huis. Schilderijen, beelden, tekeningen, etsen. Ze zeiden mij ooit dat je voor het kopen van kunst best een keer rood mag staan. Dat heb ik maar in mijn oren geknoopt!
Hun collectie bestond tijdens mijn jeugd vooral uit werk van Haagse kunstenaars: Van Bohemen, Westerik, Berserik, Citroen, Verhoog en vele anderen. Toen ik op mijn negentiende mijn eerste werk kocht bleek de invloed van thuis nog groot: het was een ets van Theo Bitter, een Haagse kunstenaar.
Door de jaren heen heb ik mijn eigen pad gevonden. Ik koop behoorlijk internationaal, van abstract tot realistisch, van fotografie tot schilderijen, van werk uit de jaren ‘60 tot kunst van vandaag. Overigens zijn de aankopen van mijn ‘leermeesters’ ook niet zo ‘Haags’ en traditioneel meer; ze struinen veel beurzen af en kopen verrassend hedendaags. Art runs in the family.
Waar haal je je informatie over het wel en wee in de kunstwereld vandaan: krant, vakbladen, televisie, online?
Overal en nergens. Ik kan zowel genieten van Nu te zien! of Close Up als de dagelijkse feeds op Instagram van bijvoorbeeld Avant Arte. Meestal ken ik de kunstenaars helemaal niet en zoek ze meteen online op. Dat is leuk van Avant Arte: geen uitleg, geen poespas, alleen het beeld met de titel en de kunstenaar. Ik heb ook een aantal werken via Avant Arte gekocht: twee Nederlandse jongens gevestigd in Naarden die zich onderdompelen in de kunst, met inmiddels meer dan 1,9 miljoen volgers – een prachtig verhaal.
Om up to date te blijven kijk ik ook op fora als GalleryViewer, lees nieuwsbrieven van bijvoorbeeld We Like Art, en hou de kranten in de gaten. Vooral Het Parool, voor lokale exposities. Vakbladen lees ik zelden, wel heb ik planken vol kunstboeken en naslagwerken. Die informeren alleen weinig over het wel en wee in de kunstwereld van dit moment.
Jochem Rotteveel, Almost nearly, 2019, Galerie Bart.
Waar bekijk je het liefste kunst? In een galerie, museum, een beurs of online?
Kijken naar kunst doe ik op allerlei plekken. Sowieso dagelijks online, op Instagram volg ik heel veel kunst- en designprofielen. Uiteraard ga ik naar musea en galeries, met een voorkeur voor compacte musea zoals De Kunsthal in Rotterdam. Meerdere exposities onder één dak en je hebt er geen hele dag voor nodig. De galerie ‘oude stijl’ – waar je je al bezwaard voelt als je naar binnen kijkt – vind ik vreselijk, maar die zijn er gelukkig niet veel meer.
Ik loop tegenwoordig overal naar binnen en voel me nooit meer die ongenode gast. Bij HERO, Mini Galerie of Grimm voel me op mijn gemak. Ik bezoek ook graag veilingen, niet alleen om te kopen. En beurzen als Art Rotterdam, Unseen en Affordable Art Fair doe ik elk jaar weer aan. Dat is steevast genieten, je kan in een dag zo ontzettend veel zien!
Hoe vaak per jaar koop je kunst? Koop je werk in oplage of liefst uniek werk?
Ik koop zo’n vijf keer per jaar kunst, in alle soorten en maten. Ik koop veel werk in oplage, maar ook schilderijen of zogenaamde ‘orphaned art’ (een term die ik gepikt heb van Galerie OODE in Amsterdam): werk uit de jaren 60, 70, 80 en 90, zowel uniek als in oplage. Soms denk ik wel eens: je kunt ook minder kopen en sparen voor iets écht kostbaars, maar ik kan me gewoon niet inhouden als ik iets moois zie, en kan bovendien net zo genieten van een litho van 100 piek als een schilderij van een paar duizend euro.
Af en toe koop ik wat met humor, om te lachen. Zoals een werk van Kenny Schachter dat op de WC hangt, genaamd The Larry Joke. Het bestaat uit de volgende tekst: ‘Larry Gagosian came up to me the other day & told me that one of his best friends had just died after a sudden illness. I said “What did he have?” He said “Oh, a nurse painting, a couple of Basquiat drawings & a pretty good Warhol.’ Je moet het ook niet te serieus nemen, allemaal.
Frank Ammerlaan, Model for Concensus #3, 2017, Upstream Gallery.
En waar koop je dan: in de galerie, op een kunstbeurs, op een veiling of online?
Ik maak gebruik van alle bovengenoemde plekken om kunst te kopen. Bij (online-)veilingen of direct van internationale kunstenaars die ik ontdek op Instagram (ik ben tot nu toe nog nooit teleurgesteld), bij galeries in binnen- en buitenland (ook online!) en op kunstbeurzen. Maar ik koop ook direct bij kunstenaars zelf.
Ik werd bijvoorbeeld tijdens een bezoek aan het Antwerpse atelier van Pieter Jennes zó enthousiast dat ik twee olieverfschilderijen en drie gouaches heb gekocht. Het bleek een goede zet. Zijn werk – dat een paar maanden later voor het eerst in Nederland te zien was tijdens Art Rotterdam – was vrijwel direct uitverkocht, en ook tijdens zijn meest recente show bij Galerie Sofie Van de Velde in Antwerpen waren alle ruim twintig werken binnen een paar dagen verkocht.
Is het belangrijk dat jij en je partner het altijd eens zijn over een aankoop? Hoe beslis je/jullie?
Wat dat betreft heb ik het makkelijk, want ik ben vrijgezel. Ik denk dat ik het lastig zou vinden om echt in samenspraak kunst te kopen en het altijd met elkaar eens te moeten zijn. Als je het werk allebei prachtig vindt, is dat natuurlijk mooi meegenomen. Maar is het niet leuker om zelf te kiezen wat je aanspreekt zonder compromissen en hopelijk elkaars keuze te gaan waarderen?
Koen Delaere, MudHoneySummer, 2019, Gerhard Hofland.
Is er een galerie waar je een speciale band mee hebt?
Ik ben erg gecharmeerd van Mini Galerie in Amsterdam. Ik heb er een aantal werken gekocht, onder andere van het Nederlandse kunstenaarsduo Graphic Surgery (je blijft er naar kijken, een aanrader!) en van de Italiaan Matteo Ceretto Castigliano. De galerie hing vol houten drie dimensionale werken van zijn hand: allemaal gelijk van vorm maar in een andere kleur. Het bleken de kleuren van oude Fiats uit de jaren 60 of 70 te zijn, ik was meteen verkocht.
Ik heb meer werken op het oog bij Mini Galerie; een plastiek van Cody Hudson, een schilderij van de Deense Line Busch, maar ook het werk van Louis Reith spreekt me enorm aan. Eigenaresse Julia van der Meer scout veel (jong) talent aan het begin van hun carrière, de werken zijn daardoor veelal nog goed betaalbaar.
Los van de (mini-) galerieruimte organiseert Julia tegenwoordig haar shows ook buiten de deur. Dat vind ik een ontzettend leuk idee. Momenteel hangt er bijvoorbeeld werk van haar vaste kunstenaars in De School: een geweldig restaurant, een te gekke club en nu dus ook een plek waar je kunst kunt kijken en kopen. Waarom zou Julia zich louter beperken tot uitstapjes naar beurzen als Art Rotterdam? Het maakt kunst laagdrempelig en jonger.
Verder ben ik fan van HERO en vergaap ik me aan werken bij galeries als Upstream Gallery. Een bezoek aan die galerie staat voor mij gelijk aan het bezoeken van een museum. En ik heb jaren naast Slewe Gallery gewoond, hun tentoonstellingen zijn ook vaak prachtig.
Thomas Raat, MONO, 2019, HERO.
Als je onbeperkt budget had, van wie zou je dan een werk aankopen?
Als geld geen rol speelde zou ik als eerste een werk kopen van Larry Bell. Ik was in 2017 tot mijn grote frustratie nét te laat in New York om zijn glazen sculpturen op het dak van het Whitney Museum te zien. De tentoonstelling schijnt adembenemend te zijn geweest. De transparantie, de rozerode kleuren, het spel van licht, echt onweerstaanbaar! Deze kunstenaar is inmiddels 80 jaar maar still going strong. En doe er met dat onbeperkte budget dan ook maar een werk van Josef Albers, Cindy Sherman en Lucian Freud bij. Mix & match.
Wie zijn je favoriete kunstenaars (op GalleryViewer), en waarom?
Een van mijn favorieten is Frank Ammerlaan, ik zou graag een werk van hem willen hebben. Jaren geleden appte een vriend uit Londen die met hem optrok me: je moet nú wat van hem kopen want hij gaat door het dak, straks ben je te laat. Ik had er op dat moment geen geld voor, eeuwig zonde. Maar misschien in de toekomst! Ammerlaan behoeft geen introductie, hij won vele prijzen en wordt gerepresenteerd door de groten der aarde. De geometrische vormen, het gebruik van metaal en chemicaliën, zijn werk is betoverend mooi.
Ook hoog op mijn verlanglijstje: Boris Tellegen. Hij begon – net als veel van de kunstenaars waar ik door de jaren heen werk van heb gekocht – op straat, onder de naam Delta. Prachtig werk, je kunt erin verdwijnen. Het driedimensionale, de gelaagdheid, de materiaalkeuze, het architectonische. Gaat dat zien als er weer een show is bij Ron Mandos!
Nog een kunstenaar die me ontzettend aanspreekt vanwege zijn ongewone materiaalkeuze: Jochem Rotteveel. Zijn werk is in tegenstelling tot Ammerlaan en Tellegen nog heel betaalbaar. Rotteveel werkt met tape en folie, in alle soorten en prachtige kleuren, glanzend, mat, doorzichtig. Het is misschien niet de bedoeling, maar door de plooien in het werk wil je er direct aan zitten. Voor het officieel zomer is heb ik een glanzend juweeltje van hem in mijn bezit!
Mijn collectie vind ik soms nog wat braaf maar ik zou graag nog een foto van Larry Clark willen hebben, zijn werk was onlangs nog te zien bij Torch Gallery. Een kennis tipte me een tijd terug dat hij zijn eigen pop up galerie in Parijs had, ze kocht twee foto’s voor me. Seks, drugs, geweld: zijn werk heeft iets ongemakkelijks, is behoorlijk controversieel. En dat maakt het interessant. Voor wie zijn film KIDS nog niet heeft gezien, die vergeet je niet snel…
Van Jan Roeland heb ik al een werk in oplage, maar ooit komt daar nog een (vroeg) werk bij op doek. De eenvoud en precisie, je wordt er stil van. Op GalleryViewer is een werk uit 1980 te zien dat te koop is bij Slewe Gallery: ‘Compositie met acht messen’. Ik ga er niks over zeggen, je moet het zelf zien.
Op het gebied van schilderkunst behoort de ‘klassieke’ Vlaamse kunstenaar Pieter Jennes tot mijn favorieten. Zijn werk staat niet op GalleryViewer, maar wordt vast en zeker weer getoond op aankomende kunstbeurzen in Nederland.
Een andere interessante schilder vind ik Joris Vanpoucke en dan met name zijn serie (zelf-)portretten! Op dit moment zijn z’n landschappen en planten in Nederland te zien bij Gerhard Hofland. Ook bij Gerhard Hofland huist Koen Delaere. In niets te vergelijken met Vanpoucke maar och, wat mooi! We Like Art bracht een tijd terug 66 unieke werken op papier voor de verzamelaar met een krappere beurs, ik had ze allemaal wel willen kopen.
En laat ik Thomas Raat niet vergeten. Zijn solo show bij HERO was overweldigend, zijn werk is zo divers. Van geweldige schilderijen die mij doen denken aan Jan van der Ploeg en vintage kunst die ik door de jaren heen heb verzameld, tot werken waar een frame van een stoel of allemaal gekleurde buizen in zijn verwerkt. Maar álle werken zijn even strak! Men schijnt hem door die diversiteit moeilijk te kunnen plaatsen als kunstenaar. Dat interesseert mij niets, ik vind gewoon bijna alles mooi.
Jan Roeland, Compositie met acht messen, 1980, Slewe Gallery.
