16 september 2024, Pienk de Gaay Fortman
Interview met Musoke Nalwoga van MOTORMOND
"Verzamelen gaat verder dan de kunstenaar, het is het opbouwen van een universeel archief van cultuur.” Met deze missie voor ogen richtte Musoke Nalwoga (Oeganda, 1994) drie jaar terug MOTORMOND op. Ze streeft ernaar om vanuit Amsterdam een impactvolle Zwarte Queer-gemeenschap binnen de Afrikaanse diaspora te creëren. Op Unseen presenteert MOTORMOND de portretserie ‘Errant Black Girlhoods’ van de in Burundi geboren en in Amsterdam gevestigde fotografe Nella Ngingo. Nalwoga: “Op Unseen willen we de aandacht vestigen op het idee van ‘Errant Black Girlhoods’, omdat het belangrijk is om Zwarte vrouwen ruimte te geven voor ongehoorzaamheid en zelfontplooiing.”
Vooruitstrevend denker Musoke Nalwoga richtte in 2021 MOTORMOND op, een Zwarte Queer-gemeenschapsorganisatie die zich inzet voor het verspreiden van kritisch onderbouwde Pan-Diaspora cultuur. Op Unseen toont MOTORMOND werk van de veelzijdige Nella Ngingo, die individuen uit de Zwarte Queer-gemeenschap fotografeert. Voorafgaand aan de beurs gaat Unseen in gesprek met Nalwoga over de noodzaak van een instelling als MOTORMOND binnen de kunstwereld, haar visie op Zwarte Queer-instellingen, hoe deze te behouden en haar motivatie om Zwarte overwinningen te vieren door het organiseren van tentoonstellingen en het creëren van een gemeenschap in Amsterdam.
Musoke Nalwoga, photographer Siomara van Bochove
In 2021 heb je MOTORMOND opgericht, kun je ons vertellen wat je motiveerde om dit platform te starten?
Drie jaar geleden had ik een project zoals MOTORMOND nodig om om te gaan met het gevoel van machteloosheid dat ontstond door de moord op George Floyd (een Afro-Amerikaanse man die in mei 2020 in Minneapolis werd vermoord door een witte politieagent, red.). Het was ook bedoeld als een veilige ruimte voor mij en mijn vrienden buitenshuis tijdens de COVID-19 lockdowns. Als jonge vrouw met een migratieachtergrond in Amsterdam vroeg ik mezelf af: wat betekent het om BIPOC (Black, Indigenous and People of Color, red.), Queer te zijn in Europa en hoe kan ik een gemeenschap creëren die mijn identiteit deelt? MOTORMOND is zowel een persoonlijke als een publieke instelling geworden.
Hoe positioneer je MOTORMOND in de wereld van de hedendaagse kunst?
In plaats van onszelf te definiëren als een kunstruimte, museum of galerie, beginnen we bij de vraag hoe we deze Zwarte Queer-intersectie binnen de kunsten kunnen behouden. Wat ons onderscheidt van de rest van het veld is dat de meeste instellingen afhankelijk zijn van bepaalde financiering die behoorlijk rigide is. MOTORMOND is voortdurend in transformatie; we kunnen sneller bewegen en meer experimentele projecten lanceren. Bovendien hebben we het momentum van de diversiteits- en inclusiebeweging benut en daarop voortgebouwd om diepere en meer gemeenschapsgerichte verhalen van Queer en BIPOC-individuen te vertellen.
MOTORMOND is momenteel gevestigd in de Kinkerstraat in het centrum van Amsterdam, maar waar begon de reis?
Eigenlijk zijn we begonnen in ISO Amsterdam Nieuw-West, waar we vier maanden verbleven en optredens en vertoningen organiseerden. Van daaruit gingen we voor negen maanden naar Uilenstede in Amstelveen, gevolgd door een korte periode in Heesterveld, een BIPOC-kunstenaarsgemeenschap in Amsterdam Zuid-Oost. We zitten nu meer dan een jaar in de Kinkerstraat, wat iets is om te vieren. Hier hebben we onze eigen voordeur en zijn we niet gebonden aan een beheersorganisatie. Wat me elke keer weer blij maakt, is dat we tijdens evenementen zo lang open kunnen blijven als we willen. Door deze vrijheid bouwen we een intieme gemeenschap op.
Errant Black Girlhoods, Nella Ngingo, 2024.
Dit jaar neemt MOTORMOND voor het eerst deel aan Unseen, wat kunnen we verwachten van jullie presentatie op de beurs?
We zullen werk presenteren van Nella Ngingo (Burundi, 1992), een ervaren fotografe die zowel internationaal als binnen de Amsterdamse scene actief is. Ngingo is diep verbonden met de Zwarte Queer-gemeenschap. Ze heeft een nieuwe serie foto’s gemaakt waarin ze het concept ‘Errant Black Girlhoods’ verkent door zich te richten op de gevoelige en genuanceerde thema mannelijkheid in relatie tot Zwarte vrouwen. Voor dit werk heeft Ngingo de verschillende manieren onderzocht waarop Zwarte mannelijke vrouwen ‘Errantry’ uitvoeren, oftewel hoe ze het verlaten en terugkeren naar huis navigeren en hoe ze de praktijk belichamen om zowel prachtig als knap te zijn in de wereld (‘handsome’ en ‘beautiful’ verwijzen beide naar het aantrekkelijk zijn; echter, ‘handsome’ wordt voornamelijk gebruikt voor mannen, waardoor het een gendergerelateerde constructie is, red.).
Op Unseen, om meer context te bieden Ngingo’s project, hebben we de sociaal activist en multidisciplinair kunstenaar DeLovie Kwagala (Oeganda, 1994) uitgenodigd om een gesprek te voeren over Ngingo’s werk. Sophie Douala (Kameroen, 1990) maakt deel uit van ons team als de algehele ontwerper van onze stand. Bovendien zijn we verheugd om het eerste nummer van ons MOTORMOND Magazine te lanceren, getiteld ‘Errant Black Girlhoods’, met bijdragen van fotografen Nella Ngingo, Siomara Van Bochove, Bernice Mulenga en Keren Lasme, collagekunstenaar Thato Toeba, filmcurator Róisín Tapponi, videokunstenaar Aida Aslaksen, sociaal activist DeLovie Kwagala en Marie-Anne Leuty van mediaplatform The Quick and The Brave. Het magazine is door mij samengesteld en ontworpen door Sophie Douala.
Nieuwe ideeën introduceren en het werk van vernieuwende fotografen presenteren staat centraal op Unseen, we zijn dan ook vereerd dat jullie deze niet eerder vertelde verhalen met ons delen.
Precies. Ik ben erg enthousiast dat ons publiek dat voornamelijk uit Zwarte vrouwen bestaat, waarschijnlijk voor het eerst Unseen zal bezoeken om het werk van hun favoriete fotograaf Nella Ngingo te zien. Wellicht zullen ze hun eerste foto kopen of beginnen ze zichzelf te zien als onderdeel van een nieuwe generatie verzamelaars. Ik kijk uit naar onze deelname aan Unseen, omdat het een belangrijke stap is richting het bereiken van ons doel om Zwarte Queer-kunst op een nieuwe en opwindende manier te verspreiden.
Errant Black Girlhoods, Nella Ngingo, 2024.
Kun je toelichten wat de waarde is van het verzamelen van kunst?
Mensen maken kunst om problemen op te lossen, wat van cultuur een probleemoplossend mechanisme maakt. Hierdoor kan het zich ontwikkelen tot een archief, een opslagplaats van informatie. In de nieuwe serie van Nella Ngingo kunnen we ons afvragen: ‘Wat vertellen deze beelden ons over de problemen die Zwarte vrouwen proberen op te lossen door deze specifieke vormen van ‘errants’ uit te voeren?’ Je koopt niet alleen een kunstwerk, maar je verzamelt tegelijkertijd een specifiek stukje geschiedenis. Daardoor gaat kunst verzamelen verder dan alleen het kopen van een werk van een kunstenaar, het is het opbouwen van een universeel archief van cultuur. Ik zou graag zien dat Zwarte Queer-personen hun eigen geschiedenis gaan verzamelen, of dat nu op kleine of grote schaal is, omdat het altijd betekenisvol is.
Dat is een krachtige uitspraak. Hierop voortbouwend, wie verzamelt wat? Is het noodzakelijk dat een verzamelaar zich echt identificeert met wat er wordt getoond, zoals je focus op Zwarte Queer-mensen, of denk je dat ook andere niet-Zwarte doelgroepen zich kunnen identificeren met jullie kunst?
Ten eerste wil ik opmerken dat werkelijk iedereen welkom is om kunstwerken te kopen en tijd door te brengen in onze stand. We nemen deel aan de beurs om ons publiek te diversifiëren en om de artistieke productie op het snijvlak van Zwart en Queer te ondersteunen. Verzamelaars zijn belangrijk omdat ze het werk van onze kunstenaars in hun ruimtes laten zien en hierdoor ons verhaal vertellen en bijdragen aan het voortbestaan van MOTORMOND. Ik hoop dat degenen die bij ons een werk kopen de rol van verzamelaar omarmen, wat inhoudt dat de foto’s openbaar worden gemaakt. Verzamelaar zijn betekent je collectie presenteren, archiveren en verspreiden.
Waar let je op bij het selecteren van kunstenaars waarmee je samenwerkt?
We werken graag samen met kunstenaars die zichtbaar verbonden zijn met tal van mensen — niet in de zin van bekendheid, maar als leden van een netwerk van gemeenschappen. Terwijl we ons inzetten voor het ondersteunen van de creatieve praktijken van de kunstenaars met wie we samenwerken, zijn we net zo geïnteresseerd in de gemeenschappen waartoe zij behoren.
Poster Exhibition Flight is Organizing Towards Flight at MOTORMOND
Welke tentoonstelling is tijdens Unseen te zien op jullie locatie in de Kinkerstraat?
Onze tentoonstelling bij MOTORMOND, getiteld ‘Flight Organizing Towards Flight’, toont posterontwerpen uit de jaren ‘50, ‘60 en ‘90 die zich verzetten tegen het Nederlandse kolonialisme in Suriname, Curaçao, Zuid-Afrika en Indonesië. Deze ontwerpen worden geplaatst naast toespraken van de leiders van deze naties over hun onafhankelijkheid. Naar mijn mening wordt veel van het huidige curatoriële werk rond Zwarte geschiedenissen vaak ingekaderd binnen het Afro-pessimisme (een filosofie die ervan uitgaat dat een post-slavernij wereld niet bestaat omdat Zwarte mensen nog steeds worden onderdrukt, red.). ‘Flight Organizing Towards Flight’ biedt een nieuw perspectief dat inzoomt op onze overwinningen, die talrijk waren, aangezien alle inspanningen van Afrika voor materiële dekolonisatie succesvol zijn geweest. Het creëert een historische context voor Nella Ngingo’s solotentoonstelling op Unseen.
Het werk van Nella Ngingo is op Unseen te zien bij MOTORMOND, stand 18.
