09 july 2024, Wouter van den Eijkel
Het atelier van... Eelke van Willegen
De Rotterdamse beeldhouwer Eelke van Willegen maakt sculpturen van staal. Hij snijdt het staal, last het en brengt er een coating op aan. Zijn sculpturen laten een krachtige, vaak rollende beweging zien, als een in staal gevangen natuurkracht.
Van Willegen is tevens een fervent golfsurfer en ziet dat als een goede metafoor voor het maken van zijn sculpturen. “Golfsurfen is namelijk 95% peddelen om op de juiste plek te komen.” Hard werken dus en de kans dat het alsnog niks wordt is groot volgens Van Willigen, maar die enkele dat alles samenkomt is voor hem meer dan voldoende om het te blijven proberen.
Het maken van een sculptuur deelt nog iets met golfsurfen: het is reageren op wat zich voordoet. “Het een roept weer vragen op voor iets anders, maar ik laat me ook leiden in dit proces door het moment en toeval.” Bij Franzis Engels heeft Van Willegen nu zijn eerste solotentoonstelling, Fluid Dynamics. Daarin is naast een tiental sculpturen ook een aantal kleine tekening te zien, die eenzelfde soort krachtige beweging overbrengen.
Fluid Dynamics is nog de gehele zomer op afspraak te bezoeken bij Galerie Franzis Engels.
Waar is je atelier en kan je beschrijven hoe het eruit ziet? Je maakt sculpturen van stalen buizen, dus ik kan me voorstellen dat het er industriëler uitziet dat het atelier van een schilder.
Het atelier waar ik nu werk is een oud schoolgebouwtje uit 1892. Hier heb ik een lokaal en een kleine buitenruimte om te werken. Uiteraard ziet het er een stuk industriëler uit dan bij een schilder, al is het alleen al om de machines en het materiaal dat er staat. Je moet denken aan lasapparatuur, een draaibank, een flinke compressor, een plasmasnijder en natuurlijk een hoop ijzer.
Toch is het binnen meer een atelier dan een werkplaats. Binnen doe ik het relatief schone werk en buiten de rest. Buiten heb ik een vaste portaalkraan gebouwd voor het hijsen van de sculpturen. Hierdoor kan ik grote stukken met de plasmasnijder doorsnijden. Dit is ook de plek waar ik veilig en goed kan lassen, slijpen en sculpturen construeren.
Eelke van Willegen, Quanta, 2023, Galerie Franzis Engels
Ik begreep dat je op zoek moet naar een nieuwe atelierruimte. Wat zoek je precies? Met andere woorden: waaraan moet een atelierruimte voor jou voldoen?
Ja, een nieuw atelier, dat is wel een dingetje. Het maken van een sculptuur is natuurlijk een compleet ander proces dan het maken van een schilderij of een collage. Ik maak veel herrie, ik stink, het is vuil, ik heb veel ruimte nodig, werk met zware machines en het moet toegankelijkheid zijn voor transport. De sculpturen worden steeds groter.
Dan heb je natuurlijk ook nog opslag nodig voor het werk en de materialen en een schone ruimte voor coatingen. Ik gebruik krachtstroom en werk met zwaar materiaal dus ik moet ook kunnen hijsen en zo kan ik nog wel even doorgaan.
Dus ja, waar moet een ruimte aan voldoen? Kort gezegd: een goeie loods met buitenruimte of een goed terrein waar ik met containers iets kan bouwen zou me enorm helpen. Lees dit meteen als een verkapte oproep, haha.
Hoe ziet een gemiddelde dag in je atelier eruit?
Eigenlijk kijk ik altijd eerst even naar alle werken waar ik mee bezig ben. Niet te lang, want ik ga zo snel mogelijk aan de slag. Meestal eerst materialen voorbereiden. Staal snijden, slijpen, lassen, zagen en schoonmaken en een begin maken met het een en ander construeren. Bekistingen maken voor transport, kortom eerst het vuile en zware werk. Dit doe ik meestal buiten, daarna ga ik met de sculpturen van dat moment aan de slag en bereid ik het coaten en kleur opbrengen voor.
Vervolgens nog een 2d-sessie, zoals ik dat noem. Nog even met de collages aan de slag. Kijken, kijken, weghalen, aanbrengen, combineren en weer kijken. Ik sluit de dag af met de coating en de kleuren aanbrengen. Op deze manier kan het rustig drogen en zit ik zelf niet de hele tijd in deze dampen.
Eelke van Willegen, Flaming, 2021, Galerie Franzis Engels
Gefeliciteerd met Fluid dynamics, je eerste solotentoonstelling bij Franzis Engels. Ik las dat je voornaamste inspiratiebron het golfsurfen is. Van surfen naar sculpturen van stalen buizen is een behoorlijke stap. Kan je ons vertellen hoe je daar uiteindelijk op uitkwam?
Ja, dank. Van golfsurfen naar staal lijkt inderdaad een enorme stap. Ik gebruik het golfsurfen vaak om het proces van hoe ik uiteindelijk tot een werk kom visueel te maken. Golfsurfen is namelijk 95% peddelen om op de juiste plek te komen. Hard werken dus en vervolgens is het jezelf in positie brengen voor die ultieme golf. De golfrit is het reageren in het moment op de elementen met de skills die je hebt opgebouwd. Soms heb je de rit van je leven, maar ook heel vaak word je heftig gespoeld en flink onderwater gehouden. Toch zijn die kleine momenten waarin alles samenkomt meer dan voldoende om het elke keer toch weer te proberen. Het is een mooie metafoor voor het werk in het atelier, de totstandkoming van een werk en misschien wel het leven. Staal is hierin een van mijn expressiemiddelen/voertuig. Ook in de titels van mijn werken verwijs ik soms naar deze thematiek of zijn het direct termen uit de surfwereld. Bv. Roaring fortys, A storm doesn’t hurt the ocean, Ground swell.
Weet je van tevoren al hoe je een sculptuur eruit wilt laten zien of speelt toeval en het moment zelf een grote rol?
Het is beide of misschien wel beter gezegd: reageren. Het een roept weer vragen op voor iets anders maar ik laat me ook leiden in dit proces door het moment en toeval. Het is een open zoektocht waarin de golfbeweging/energie (in de breedste zin van het woord), resoneren, frequentie, de elementen een grote rol spelen. De verwijzing naar golfsurfen is eigenlijk een eerste stap in die richting, de fysieke kant. Want hoe zit het eigenlijk met deze thema’s m.b.t. maatschappij, wetenschap, economie, cultuur, spiritualiteit, astrologie enz. enz. Nu niet iets om verder op in te gaan maar er zit hier heel veel meer wat mij mateloos fascineert.
Welke sculptuur uit de show was in technische opzicht het lastigste om te maken?
Wat eigenlijk technisch het lastigst is, naast dat kleur en roest twee moeilijk verenigbare zaken zijn, is de logistiek/volgorde van de processen in het atelier. Droogtijd, stofvrij, heldere kleuren gaan tijdens een werkdag slecht samen met lassen, slijpen, snijden en stof. Maar het moet wel allemaal gebeuren.
Weersomstandigheden spelen ook een grote rol in de planning. Te warm, te koud, vochtig, de wind het heeft allemaal grote invloed op het proces en dus op de planning van de dag.
Eelke van Willegen, Beacon, 2018, Galerie Franzis Engels
Naast de sculpturen is er een aantal kleine tekeningen te zien. Ook al zijn ze maar 10 centimeter groot, ze hebben eenzelfde soort kracht en beweging in zich. Welke rol speelt het werk op papier in je werk, ontwikkelt het zich onafhankelijk van de sculpturen of juist in samenhang met de sculpturen.
Ja, het werk op papier heeft zo zijn eigen problematiek en mogelijkheden. De “Little giant series” laat zien dat formaat niet altijd de belangrijkste factor is in een krachtig gebaar. Zowel in mijn sculpturen en collages/tekeningen zoek ik naar dit punt. En soms heb je ook echt meer formaat nodig maar dat is zeker niet altijd zo. Japanse en Chinese kalligrafie heeft altijd een grote invloed gehad op de ontwikkeling van mijn beeldtaal.
De lijn, de vorm en de restvorm moeten het met z’n drieën doen. Werken op papier heeft mij dat geleerd en ik kan dit toepassen in de sculpturen. Beide hun eigen wereld maar zeker ook raakvlakken. Collages maken is wat dat betreft beeldhouwen op papier en sculpturen zijn tekeningen in de ruimte.
Eelke van Willegen, Post fact society series II, 2018, Galerie Franzis Engels
Wat is de volgende stap die je zou willen zetten? Grotere installaties/sculpturen, opgenomen worden in een grote collectie, een museumtentoonstelling, meer werk in de openbare ruimte?
De volgende stap is eigenlijk alles van dit. Toevallig heb ik net een sculptuur geplaatst in de tuin van een van de villa’s in het museumpark Rotterdam, naast het Chabot museum tegenover het NAI en met uitzicht op het Depot. Een goeie rit haha, maar er zijn nog zoveel sculpturen en collages die ik wil maken. Ik heb het gewoon nodig om verder te kunnen. Sculpturen maken is een kostbare aangelegenheid en dit soort zaken maken het gewoon mogelijk.
Waar werk je op dit moment aan?
Op dit moment werk ik aan hangende sculpturen en ben ik bezig met de voorbereidingen voor een of meer grote sculpturen. Goede vriend en collega Herbert Nouwens heeft me aangeboden om in zijn waanzinnige atelier te komen werken aan deze grote sculpturen omdat dat bij mij niet gaat. Nu ben ik materiaal aan het regelen en er moet een transport georganiseerd worden, want dit doe je niet met je aanhangertje.
Eelke van Willegen, Fluid dynamics, Galerie Franzis Engels
