18 june 2024, Wouter van den Eijkel
Laatste kans: Popland IV
De Franse popsurrealist Ciou cureerde voor de vierde keer Popland. Ze strikte maar liefst 21 toonaangevende kunstenaars uit deze stroming, waarmee de show een uniek overzicht geeft van alles dat het genre te bieden heeft. De deelnemende kunstenaars zijn Ahoy, Alexandra Lukaschewitz, Briana Hertzog, Creaturecreature, Chuck Sperry, Dilka, El Gato Chimney, Erlend Tait, Jana Brike, Junko Mizuno, Malojo, Mizna Wada, Mono Cieza, Naoto Hattori, Pamela Tait, Peca, Peter ter Mors, Travis Lampe, Travis Louie, Yu Maeda en curator Ciou.
“Een aantal van de werken verkopen we niet online, zodat er ook een paar in Nederland beschikbaar blijven”, vertelt Esther Koch wijzend naar één van de drie panelen van Chuck Sperry. De Amerikaanse kunstenaar maakte de afgelopen decennia naam als ontwerper van psychedelische zeefdrukken en concertposters, vaak met vrouwen met bloemenkrans op het hoofd tegen een bloemrijke achtergrond. “Er zijn zelfs bots actief die het internet af crawlen om te zien of er werk van hem te koop is, en als het werk online te koop is, is het binnen een minuut verkocht.”
Dat laatste zou je misschien eerder zou verwachten bij een fenomeen als Kaws, maar Sperry maakt deel uit van een stroming die wel Pop Surrealisme wordt genoemd. Een niche die in Nederland niet heel groot is, maar internationaal wel veel liefhebbers kent. Vandaar de Price on request-knop bij zijn werken.
Chuck Sperry, Leto, 2024, Koch x Bos Gallery
Pop-surrealisme is een kunstbeweging die in de late 20e eeuw opkwam. Inhoudelijk bevatten de werken vaak naast een narratief met fantasierijke, speelse inslag elementen van satire en kritiek op de maatschappij, de cultuur en de consumptiemaatschappij. De kunst bevat vaak iconografie en symbolen uit verschillende subculturen. Daarnaast vertonen pop-surrealistische werken een hoge mate van technische vaardigheid en detail.
Net als de liefhebbers en verzamelaars komen ook de kunstenaars in deze stroming komen uit alle hoeken van de wereld. Zo werd de vierde editie van Popland, net als de eerste drie, samengesteld door de Franse kunstenaar Ciou. Naast werk van de Française is werk te zien van kunstenaars uit Japan, Hong Kong, Australië, Spanje, Litouwen, de Verenigde Staten, Argentinië, Nederland, Schotland en Duitsland.
CreatureCreature, Infinite Loop, Koch x Bos Gallery
Dat Ciou zelf een bekende is binnen deze stroming hielp om werken van kunstenaars naar Nederland te krijgen, vertelt Koch in de galerie. “Het werk van CreatureCreature (Australië) krijg je op voorspraak van haar. De kans is groot dat ze anders niet zomaar werk zouden opsturen naar Nederland.” Juist omdat Popland gebruikmaakt van het netwerk van een insider krijg je niet alleen werk te zien dat anders niet beschikbaar zou zijn, maar krijg je meteen ook de relevante ontwikkelingen binnen deze stroming mee.
Ciou hanteerde geen specifiek thema voor de selectie en liet de kunstenaars vrij om te maken wat ze wilden. Toch vormen de werken samen een geheel, omdat de kunstenaars worden verenigd door dezelfde invloeden. De Française wijst in het persbericht op anime, popcultuur en ‘volkskunst' als inspiratiebronnen. Daarbij gaat het om voorstellingen die in werkelijkheid niet kunnen voorkomen, zoals de vrouw met een paarse drakenkop van Briana Herzog of het in zichzelf gekeerde kind dat op een stenen hoofd zit van Dilka Bear.
Junko Mizuno, Women's Truck, 2024, Koch x Bos Gallery
Women's truck
Qua inhoud zijn de werken soms politieker en sociaal geëngageerder dan je op basis van de titel en de inspiratiebronnen misschien zou verwachten. Daarmee sluiten ze aan op de reguliere programmering van Koch x Bos waarin popcultuur en humor regelmatig worden gekoppeld aan een politieke of emancipatorische boodschap. Die combinatie zie je bijvoorbeeld terug in het werk Women’s Truck van de Japanse Junko Mizuno, dat heeft naast duidelijke verwijzingen naar anime en popcultuur ook een emancipatorische lading.
“Sinds de jaren '70 is er een fascinerende cultuur van opvallend versierde trucks in Japan. Ik wilde altijd al mijn eigen versie van een Japanse versierde truck tekenen met mijn personages erop. Dit is Women's Truck, die alleen rijdt op nachten met volle maan. Niemand weet wat ze vervoeren, maar er lijkt altijd een gek feest aan de gang te zijn binnenin. Het staat bekend als een teken van geluk als je hem op straat ziet rijden”, aldus Mizuno.
Op het eerste gezicht is er voor de Westerse kijker weinig politieks aan een dekotora, zoals de auto’s heten in Japan. De anime vrouwenfiguren roken een sigaretje, maar wie het Japans machtig is, snapt dat het werk gaat over de verhouding tussen mannen en vrouwen. Er staat: vrouw/vrouwen, droom, liefde, eeuwigdurend, extatisch, onoverwinnelijk.
Popland IV, Koch x Bos Gallery
Game of Shrooms
De werken van Ahoy, het pseudoniem van Angela Ho, zien er vredelievend uit - paddenstoelen die een oogje dichtknijpen – maar de betekenis kan haast niet politieker. Ho werd in 2019 uitgenodigd om deel te nemen aan Game Of Shrooms, een jaarlijks wereldwijd evenement waar mensen hun zelfgemaakte paddenstoelenkunst verstoppen voor anderen om te vinden.
Ho maakte risoprints van een parasolzwam die kleinere paddenstoelen beschermt en van stuifzwammen die uitdagend hun sporen verspreiden. Op de dag dat ze haar prints verstopte, vond het grootste protest in de geschiedenis van Hongkong plaats; 2 miljoen mensen protesteerden tegen een uitleveringswet en de groeiende invloed van de Chinese Communistische Partij op het bestuur van Hongkong.
Dat jaar vonden er in Hongkong aanhoudend protesten plaats. De pandemie maakte daar een einde aan. Sindsdien vergrootte de CCP haar greep op Hong Kong, zijn duizenden mensen gearresteerd en zijn leden van de oppositie gevangengezet, wachten nog steeds op hun proces of hebben Hongkong verlaten in zelfopgelegde ballingschap. Dat laatste onderwerp behandelt Ho in Diaspora Growth Spurt (2023).
“De symboliek van paddenstoelen is voor mij nu intrinsiek verbonden met bewegingen die staan voor vrijheid van autoritarisme en onderdrukking, en de connectiviteit en diaspora van alle mensen die dit wensen, vergelijkbaar met een sporennetwerk.” In The Shroom And The Firefly (2023) vormen de paddenstoelen een visuele metafoor voor de paraplu’s die het symbool werden van de protesten. De paddenstoel beschermt de vuurvlieg, die de hoop van de Hongkongers vertegenwoordigt.
Popland IV – gecureerd door Ciou – is nog tot en met zaterdag 29 juni te zien bij Koch x Bos Gallery in Amsterdam.
AHoy, The Shroom And The Firefly, Koch x Bos Gallery
