19 april 2024, Flor Linckens
Een dialoog tussen kunst en kunstmatige intelligentie
HEEJSTECK# in Utrecht presenteert tot en met 23 juni de groepstentoonstelling ‘ˌai ˌai ˈai (intrinsic gestures)’. In een tijd waarin kunstmatige intelligentie steeds dieper raakt ingebed in ons dagelijks leven streven veel mensen er naar om het 'echte' en 'authentieke' in de kunst te bewaren. Dat doen ze bijvoorbeeld door op social media prominent hashtags te gebruiken als #nofilter en #ArtByHumans. Nieuwe technologie roept namelijk vaak oude discussies op: over het unieke aura van kunst in een tijd van reproduceerbaarheid bijvoorbeeld (Walter Benjamin), of over de Arbeidswaardetheorie van economen als Adam Smith — waarbij de waarde van een object dient te worden gemeten op basis van het aantal arbeidsuren en vakkundige skills die nodig zijn om een object te produceren. Toch is de werkelijkheid gecompliceerder. Denk bijvoorbeeld aan conceptuele kunst, waarbij het idee in feite belangrijker is dan het resulterende object. De tentoonstelling in HEEJSTECK# daagt zowel kunstenaars als kijkers uit om na te denken over de rol van technologie in het creatieve proces.
Niels Post is gefascineerd door spam: van ongewenste vage beloftes in je inbox tot spamcomments op social media. Deze zinnen zijn vaak onsamenhangend door slechte vertalingen, vreemde context of spelfouten die bewust zijn toegevoegd om spamfilters te omzeilen. Post isoleert deze woorden en zinnen, die dan ineens best poëtisch, filosofisch of grappig kunnen zijn. Deze teksten plaatst hij vervolgens op met de hand gezaagd multiplex, soms in samenwerking met kunstenaar Petra van Noort. Dat zorgt ervoor dat er een zekere mate van (arbeidsintensief) handwerk komt kijken in het proces.
Katie Hallam verweeft nieuwe mediakunst met geologische en fossiele motieven om 'digitaal-minerale hybriden' te creëren die de impact van digitale cultuur op de natuurlijke en stedelijke omgeving verkennen. In een interview met Artplugged stelde ze: “Ik visualiseer hoe onze technologische apparaten er over ongeveer 100 miljoen jaar uit zouden zien, gefossiliseerd, begraven en weer opgedolven uit de aardlagen. Ik onderzoek hoe 'digitaal' eruit zou kunnen zien in fysieke vorm, gebruikmakend van diverse materialen en oppervlakken en irrationele ruimtes, om de kijker zo bijna in staat te stellen het digitale aan te raken, of hen een gevoel van desoriëntatie te geven bij dat wat ze waarnemen.”
De tentoonstelling ‘ˌai ˌai ˈai (intrinsic gestures)’ toont werk van Adnan El-Mecky, Melle Nieling, Niels Post en Petra van Noort, Hyperweirdkids, @sm___it, Katie Hallam en Michiel van der Zanden. Door de werken van deze diverse kunstenaars samen te brengen zien we dat zij technologie niet alleen gebruiken als hulpmiddel, maar ook als een medium om te reflecteren op wat het betekent om mens te zijn in het digitale tijdperk, temidden van een zee van door computers gegenereerde afbeeldingen en kunstwerken.
