18 march 2024, Wouter van den Eijkel
Het atelier van... Tom Woestenborghs
Tom Woestenborghs noemt zijn atelier in Hoogstraten, een grensplaats tussen Antwerpen en Breda, zijn thuis en zichzelf een routinebeest. Eenmaal in zijn atelier gaat het gordijn dicht, de muziek aan en de koffie op. Iedere dag weer. Het is een plek waar hij zich thuis voelt en hij zich volledig op zijn werk kan storten.
Voor As long as it lasts liet Woestenborghs zich inspireren door het werk van de Franse Rococo-schilders Boucher en Fragonard. Hij zag overeenkomsten tussen hun beeldtaal en die nu in zwang is. “Het maatschappelijk uiterst lichtzinnige dat bij hen aanwezig is, voel ik ook heel erg in de hedendaagse mainstream beeldcultuur.” Ook ziet Woestenborghs maatschappelijke parallellen tussen het Ancien Regime en nu: “Ik denk dat er een gevoel heerst van een soort van maatschappelijk eindpunt. Of toch op zijn minst van dit model. Terzelfdertijd worden we onder meer door de beeldcultuur verblind en gerustgesteld.”
As long as it lasts is nog tot en met 30 maart te zien bij Frank Taal Galerie in Rotterdam.
Waar is je atelier en hoe ziet het eruit?
Mijn atelier bevindt zich in Hoogstraten, België. Dat is een stadje net op de grens van België en Nederland. Mijn atelier is gebouwd als winkelpand of kantoorruimte. In origine is het een betonnen schacht van 8 bij 17 meter, voorgevel volledig glas en achteraan 3 lichtkoepels. Met andere woorden: een heel ruim en basic atelier.
Atelier Tom Woestenborghs
Waar moet een goed atelier voor jou aan voldoen? Natuurlijk licht, hoge plafonds, grote opslag, collega’s en vrienden dichtbij?
Een atelier moet voor mij in de eerste plaats als een thuis voelen. Een plaats waar je uzelf kan afsluiten van de wereld en waar de focus 100% kan zijn. Die glaspartij aan de voorkant is dan ook voorzien van een alles afsluitend gordijn. Opslag, licht en plafonds zijn zeker een meerwaarde.
Wat ik waarschijnlijk het meeste apprecieer aan mijn ruim atelier is de afstand die ik mentaal kan nemen van mijn werk. Ik kan een reeks werken een tijd ophangen en hun relatie ten opzichte van elkaar en de mogelijke nog te maken werken rustig laten inzinken.
Hoe ziet een doorsnee atelierdag eruit? Heb je routines of vermijd je die juist zoveel mogelijk? Staat er muziek aan of niet, ontvang je bezoek of houd je dat af?
Ik ben echt wel een routinebeest. De wekker staat om 6u45, de ochtend is een gezinsgebeuren en rond half 9 kom ik aan in mijn atelier. Daar gaat het gordijn dicht, de muziek aan en de koffie op. Elke weekdag opnieuw. In het weekend ga ik daar gelukkig vrijer mee om. Zoals ik al zei, moet een atelier als een thuis voelen. Het centrum van mijn bezigheid is mijn salon met platenspeler en bijhorende platencollectie met daarnaast een bureau. Het bezoek dat ik ontvang is eerder professioneel gericht.
Tom Woestenborgs, The gilded superficial, 2023, Frank Taal Galerie
Gefeliciteerd met As long as it lasts. Een titel die verwijst naar het onheilszwangere tijdsgewricht waarin we ons nu bevinden. Wanneer besefte je dat dit een onderwerp was dat zich leende voor een expositie?
Dankjewel. Dat is iets dat heel organisch groeit. Mijn onderwerpen vertrekken meestal vanuit een onderhuids aanvoelen. Dat kan bijvoorbeeld een werk zijn dat eerder natuurlijk is ontstaan en waarvan je het hoe en waarom later in vraag stelt. Van hieruit ontstaan dan nieuwe inzichten en keuzes. Naargelang een reeks verder groeit, worden de werken dus ook gerichter en meer onderzoekend. De beelden worden dan ook meer bewust geconstrueerd.
Voor de show liet je je inspireren door de Rococo-schilders als Fragonard en Boucher, zij werkten in de jaren voor en tijdens de Franse Revolutie. Waarom greep je juist op die Franse schilders terug – wat spreekt je aan in hun werk? Heb je ook overwogen om op schilders uit het interbellum terug te gaan die in een enigszins vergelijkbare situatie werkten?
Ik denk dat ik in de eerste plaats aangetrokken was door de frivoliteit van de Rococo-schilders. Die liefde is niet nieuw. Het maatschappelijk uiterst lichtzinnige dat bij hen aanwezig is, voel ik ook heel erg in de hedendaagse mainstream beeldcultuur. Dat was dus een heel dankbare parallel. Al moet ik hierbij wel de kanttekening maken: ik ga bij mijn werken bewust op zoek naar onderhuidse pijn en eenzaamheid die onze tijd kenmerken. De rijkdom van rococo gunde mij de mogelijkheid om beeldend heel extravert te zijn en pas in een tweede plaats de weemoed naar boven te laten komen of erachter te verschuilen. ‘Bling’ als een wapen om het diepere en emotionele te verhullen. Het spelen met deze dualiteit is erg sterk aanwezig.
Wat het interbellum betreft, dat had inderdaad ook een logische mogelijkheid geweest. Net zo logisch als de val van het West Romeinse rijk. Maar de keuze was gevallen op de val van het Ancien Régime en de Franse revolutie. Het leek me dan ook het helderste om de focus bij één tijdgewricht te houden.
Tom Woestenborghs, Toilet (De Venus), 2022, Frank Taal Galerie
De titel van de show suggereert dat we op eenzelfde punt in de geschiedenis zijn beland als toen Fragonard en Boucher werkten. Welke paralellen zie je?
Ik denk dat er een gevoel heerst van een soort van maatschappelijk eindpunt. Of toch op zijn minst van dit model. Je voelt de druk van het te laat zijn met de groene omwenteling, het groeien van internationale spanningen, migratiestromen, oude geopolitieke machtsevenwichten die uit balans zijn geraakt, enz. Terzelfdertijd worden we onder meer door de beeldcultuur verblind en gerustgesteld. We worden geconditioneerd voor een zoektocht naar maximale persoonlijke geluk en bij voorkeur door middel van materiele luxe en overvloed. Het werk Fragonard en Boucher ademt deze sfeer dan ook ook volledig uit. Wat Fragonard en Boucher echt voelden, deden of dachten, kan ik natuurlijk moeilijk inschatten. Ik ben me bewust van deze problematiek, maar tegelijkertijd ben ik zelf ook verre van onschuldig als je het over de ‘zonden’ van onze tijd hebt.
Je bent opgeleid als schilder maar maakt collages met fotografie en plaktape. Kan je iets vertellen over je werkwijze. Weet je nog wanneer je deze ontwikkelde?
Ook dat is iets dat groeit. Ik ben inderdaad opgeleid als schilder maar was halverwege de opleiding al bezig met maquettes. Daar omheen werden dan video-installaties geconstrueerd. Na enkele jaren schoof het idee video-installatie terug naar de achtergrond, maar de liefde voor het snijden van maquettes was allesbehalve uitgedoofd. Dit transformeerde eerst naar behoorlijk grafische collages op lichtbakken en later terug naar een schilderkunstig onderzoek. Full circle dus. ;)
Bij maquettes is het idee van de deconstructie en re-assemblage heel erg aanwezig. Deze manier van kijken heb ik nog steeds bij de beelden die ik maak. Het woord fotografie komt vaak naar voor. Mijn werk heeft een hoge mate van realisme, maar uiteindelijk is alles handgesneden. Het enige verschil met de verf en penseel schilder is dat dit bij mij plaats heeft gemaakt voor gekleurde plasticfolies en scalpel.
Tom Woestenborghs, Post Party 2, 2023, Frank Taal Galerie
Hoe kom je aan je beeldmateriaal, maak je de foto’s zelf, vind je ze online of zijn er bepaalde boeken en tijdschriften waar je uit put?
Bijna al mijn werken vertrekken vanuit zelfgenomen foto’s. Ik werk altijd met modellen die ik persoonlijk ken. Ik houd ook van het construeren van samengestelde beelden. Materiaal uit de kunstgeschiedenis of populaire cultuur vindt ook makkelijk zijn weg binnen mijn beelden. Waar ik dat vind? Overal een beetje. Inderdaad in boeken, internet, op de straat, …
Wat is eigenlijk het leukste compliment dat je ooit kreeg over je werk van een bezoeker?
Ik heb ooit een galerist tranen van geluk zien wegvegen bij het voor de eerste keer aanschouwen van een groot nieuw werk. Dat moet toch hoog in de lijst staan.
Weet je al waar je volgende project over zal gaan?
Dat ligt inderdaad reeds vast. Het originele plan voor mijn huidige reeks was om het over de overgang van Rococo naar Romantiek te hebben. De Romantiek met zijn weidse landschappen en ingetogenheid, het tegenbeeld van Rococo dus. Een jaar geleden kreeg ik onverwachts van Château de Suronde, een wijnhuis met een kunstenaarsresidentie in de Loire streek, het aanbod om daar te werken. Dit gaf me de mogelijkheid de 2 uit elkaar te trekken. Landschap dus! Behoorlijk buiten mijn comfortzone maar wel een spannende en een geheel nieuwe uitdaging. Ik ben op dit moment bezig met dit thema terug op te pikken. Dit mondt ergens in september 2024 uit in een solo rond het landschap bij Huisburg, een recent geopend expohuis in Tervuren.
Atelier Tom Woestenborghs
