11 march 2024, Yves Joris
De sacrale kunst van Kristel Van Ballaer
Na de kleurrijke passages van Stefan Annerel en Stéphanie Leblon lijkt het nu alsof Kristel Van Ballaer de galerij wil ontdoen van bijna alle kleur. De kunstenaar brengt met haar expo Genius Loci de pracht en de ziel van de ‘Stille Kempen’ naar Art Gallery De Wael 15. De expo toont werken die voortkomen uit haar directe (Kempense) omgeving. Van Ballaer maakt van gewone landschappen utopische vergezichten, waarbij ze de grenzen tussen realiteit en verbeelding aftast. Van kleine kunstwerken tot grote sculpturen die de galerie vullen, geven de werken de geest van de plaats weer op een unieke en intense manier.
Wat moeten we ons voorstellen van dergelijke ‘geest van de plaats’? Het idee van genius loci gaat verder dan alleen de fysieke kenmerken van een plek. Het verwijst naar de unieke atmosfeer, het karakter en de identiteit die inherent zijn aan elke locatie. In de Romeinse religie werd het gezien als een beschermende geest of godheid die elke plaats bewoonde en die geëerd moest worden. Tegenwoordig wordt het begrip veel gebruikt in de kunst en architectuur om de specifieke kwaliteiten van een plek te vangen en te versterken.
Een kunstenaar of een architect die zich laat inspireren door de genius loci van een plaats, probeert niet alleen de vorm, de kleur, het licht, het geluid, de geur en de textuur van deze locatie weer te geven, maar ook de betekenis, de geschiedenis, de cultuur, de emotie en de verbeelding die de plaats oproept. Zo kan een kunstwerk of een gebouw een dialoog aangaan met de plaats, een verhaal vertellen over de plaats, of een nieuwe dimensie toevoegen aan de plaats.
Kristel Van Ballaer, ‘Golden Gideline’, 2023, Art Gallery De Wael 15
De geest van de Stille Kempen
De expo van Kristel Van Ballaer is een voorbeeld van hoe een kunstenaar de omgeving kan verkennen en uitdrukken. Haar werken zijn geïnspireerd door de schoonheid en de geest van de ‘Stille Kempen’, de directe omgeving van haar atelier. Ze gebruikt verschillende materialen en technieken, zoals hout, metaal, textiel, fotografie en 3D-printing, om de verbinding tussen mens en natuur te tonen en te bevragen. Haar werken nodigen de bezoeker uit om de plaats te ervaren, te waarderen en te reflecteren over de betekenis van ‘thuis’. Maar Van Ballaer schept niet alleen een verbindende, maar ook tegelijk een bevreemdende ervaring door de verschillende technieken die ze aanwendt. De foto’s van alledaagse landschappen worden vaak genadeloos doorkruist door abstract-geometrische vormen waarvan je je afvraagt waarom ze daar in het landschap opduiken. De vlijmscherpe roepen bij momenten reminiscenties op aan de hard edge-stijl van abstracte kunstenaars als Ellsworth Kelly.
Kristel Van Ballaer, ‘Viewing Point’, 2024, Art Gallery De Wael 15
Het is niet verboden de sculptuur te betreden
Een hoogtepunt van de expo is de installatie Portal, een imposante architecturale creatie die de bezoeker uitnodigt tot een symbolische doorgang naar een andere wereld. Deze sculptuur op mensenmaat zorgt voor verwarring. In tegenstelling tot de andere werken neemt dit werk bijna de ganse achterzijde van de galerie in en dwingt je haast om je klein te maken om er langs te passeren. Nochtans biedt de open sculptuur op geen enkel moment weerstand wanneer je er gewoon door zou wandelen. Dat is net de confrontatie die we dienen aan te gaan. Staan we onszelf toe om door deze ‘sacrale’ sculpturale ruimte te schenden? Of tasten we beleefd de grenzen van dit lijnenspel af?
Kristel Van Ballaer, ‘Dancing Lines’, 2023, Art Gallery De Wael 15
Genius Loci is niet alleen een tentoonstelling; het is een filosofische verkenning van en confrontatie met de geest van de plaats. Van Ballaer nodigt de bezoeker uit om de diepere lagen van onze relatie met de wereld om ons heen te verkennen, stil te staan en te waarderen.
