04 january 2024, Manuela Klerkx
Yutaka Sone: ‘Obidian: Last Night of the Stone Age’ | Een interview met Tommy Simoens
Tot en met 18 februari loopt bij galerie Tommy Simoens in Antwerpen, de tentoonstelling ‘Obsidian: Last Night of the Stone Age’ van de Japanse Kunstenaar Yutaka Sone (1965). Simoens werkt al vele jaren en op internationaal niveau met de kunstenaar en daarom stelde ik hem een aantal vragen met betrekking tot deze - inmiddels - 4e solo tentoonstelling van Sone in de galerie.
MK Tot nu toe had ik niet stilgestaan bij de vraag naar het ontstaan en de betekenis van ‘obsidiaan’. Maar voor de tentoonstelling ben ik gaan googelen en kwam ik erachter dat obsidiaan een steen is die ontstaat bij een snelle afkoeling van lava en dat de benaming zou zijn afgeleid van Obsidius, een Romein die in de oudheid een op obsidiaan lijkende steen zou hebben gevonden in Ethiopië. Ook las ik dat obsidiaan een sterke, (zelf)inzichtgevende en reinigende steen is, die persoonlijke ontwikkeling stimuleert door de kern of oorzaak van bijvoorbeeld ziekte of verdrongen en weggestopte ervaringen en emoties naar boven te brengen. Ook zou obsidiaan als gereedschap worden gebruikt vanwege zijn scherpe kanten. Klopt die informatie en zou je daar iets aan kunnen toevoegen met betrekking tot de tentoonstelling?
TS Het is inderdaad zo dat Yutaka Some zich het moment probeerde in te beelden waarbij, in prehistorische tijden, iemand gedacht moet hebben: ‘Als ik nu deze steen zou breken, dan heb ik ineens een handige tool.’ Dit moment, waarop iemand zijn verbeeldingskracht gebruikt om iets nieuws te maken, staat voor de kunstenaar symbool voor de start van de moderne beschaving. We weten uiteraard niet wie dat is geweest, of wanneer exact het moment is geweest waarop dat gebeurde, maar het is hoe dan ook zeker dat iemand, op een bepaald moment, de eerste moet zijn geweest. Vandaar de ondertitel van de tentoonstelling ‘Somebody Broke the Glass’.
Yutaka Sone, Obsidian, Tommy Simoens
Enkele jaren terug, in 2015, schreef Some een gedicht met de titel ‘Last Night of the Stone Age’. In dit gedicht stelt de schrijver zich voor hoe het moet zijn geweest om in het stenen tijdperk te leven; een tijd van doden of gedood worden, van stammen oorlogen en gebrekkige communicatie. En natuurlijk de druk om het vuur brandend te houden. In het gedicht spreekt de kunstenaar indirect zijn ongenoegen uit over de wereld van vandaag met de Amerikaanse samenleving waar hij van wegvluchtte tot de meer recente gruwel in Oekraïne en in het midden Oosten. De noodzaak om hier als kunstenaar op te reageren heeft uiteindelijk geleid tot de huidige reeks uitvergrote stukken obsidiaan, gemaakt uit keramiek. Ze stellen ons de vraag of er uiteindelijk wel iets veranderd is sedert die laatste nacht van het stenen tijdperk.
MK In zijn werk probeert Yutuka een universele eenheid uit te drukken die culturen en continenten met elkaar verbindt. Zelf woonde hij afwisselend in Los Angeles (VS), Chongwu (China) en Michoacán (Mexico) en nu vooral in Antwerpen. Het lijkt alsof hij de culturele verscheidenheid die behoren tot de verschillende locaties wil verenigen in unieke en tevens universele beelden. Kun je dit werkproces toelichten aan de hand van een voorbeeld?
TS Nadat Sone het gedicht ‘Last Night of the Stone Age’ had geschreven besloot hij om na 20 jaar in de VS te hebben gewoond, het land te verlaten. Aanvankelijk belandde hij in Japan waar hij zich vestigde in het steenkappers dorp Takamatsu, ooit – toen de lokale steenkolenmijn nog lucratief was - een economisch en politiek centrum.
Yutaka Sone, Obsidian III, 2023, Tommy Simoens
Met de hulp van het Mori Art Museum in Tokyo en een beurs voor een kunstproject slaagde Sone er echter in om een nieuwe reeks ontginningen van grijze steen te starten op de top van de berg Washinoyama, waar de oorspronkelijke mijn was. Uit dit project zijn verschillende sculpturen ontstaan, waarvan de allereerste, een Y-vormige boomstructuur, op dit moment in de galerie te zien is. Gelijksoortige strategieën voor samenwerkingen met lokale ambachtsmannen en -vrouwen gebruikt Sone al meer dan 20 jaar in Fujan (China) en in Guadelajara (Mexico) en nu dus ook in België, waar we voor de productie van de obsidiaan stenen het geluk hadden verschillende ovens te kunnen gebruiken van Limburg en de Kalmthoutse heide tot in het centrum van Antwerpen. Daarmee zijn deze obsidiaan stenen het resultaat van een volledig Belgische productie.
Yutaka Sone, Obsidian 3, 2017, Tommy Simoens
MK Mooi om te lezen hoe Sone conceptuele kunst combineert met samenwerkingen met lokale ambachtslieden of commerciële bedrijven als Isabel Marant en zo de ‘kloof’ tussen kunst en de wereld daarbuiten overbrugt. Zijn kunst is bepaald niet losgezongen van de realiteit maar lijkt daarin juist te zijn geworteld. Kun je hier iets meer over vertellen?
TS Eveneens in het kader van Sones 'Obsidiaan'-project, hebben we de nieuwe flagship store van Isabel Marant gerealiseerd in het modedistrict Aoyama in Tokyo. Het gebouw is een enorm uitvergroot obsidiaanblok, dat inmiddels bekendstaat als 'the Yellow House'. Vorige maand opende het 'Azabudai Hills'-project, een beeldentuin met zeven permanente sculpturen van Sone, naast werken van Yoshitomo Nara en Olafur Elliason. De beeldentuin bevindt zich aan de voet van de gelijknamige nieuwe en hoogste toren van Tokyo, waar Sergio Heiman onlangs nog een nieuwe vestiging van zijn Pristine-restaurant opende. Op dit moment is Sone onderweg naar de jungle van Kao Yai, in het Thaise binnenland. Hij gaat daar een nieuwe studio opzetten met lokale houtbewerkers om een sculptuur in de jungle te creëren die een kruising is tussen een reusachtig berglandschap en een achtbaan.
Yutaka Sone, Yellow House, 2023, Tommy Simoens
Yutaka Sone, Obsidian (cover), 2023, Tommy Simoens
