08 december 2023, Yves Joris
Hans Temmerman: een dialoog van marmer en canvas
Voor zijn nieuwe expo ‘Honed’ die op 2 december opende bij Gallery Ysebaert trok Hans Temmerman met zijn partner naar de marmermijnen van Carrara. Het resultaat zijn haast fotorealistische schilderijen die je meevoeren naar een totaalervaring waar de witmarmeren schoonheid in dialoog treedt met de omgeving.
Wanneer ik met de kunstenaar afspreek voor het interview zijn de voorbereidingen nog in volle gang. Schilderijen in verschillende afmetingen wachten als gedrilde soldaten zij aan zij geduldig om de witte muren te bestormen. Temmerman woont in Aalst waar hij ook zijn atelier heeft, maar ter voorbereiding van ‘Honed’ is hij naar Sint-Martens-Latem afgezakt. Zijn oeuvre beperkt zich niet tot schilderkunst maar ook fotografie vormt een vast onderdeel van zijn artistiek oeuvre. Daarnaast is hij ook grafisch vormgever en docent aan de Arteveldehogeschool te Gent.
Als autodidact zette hij in 2008 zijn eerste stappen in de kunstwereld. Hij omschrijft zichzelf als iemand die zich graag vastbijt in zijn materie en vooral zijn eigen weg wil inslaan zonder al te veel beïnvloeding van de buitenwereld. Hij bevestigt de vraag of hij naar aanleiding van deze tentoonstelling verandering of evolutie ziet in zijn werk.
Hans Temmerman, Honed 07, 2023, Gallery Ysebaert
Afstand van de overvloed
“Vroeger waren mijn schilderijen veel drukker, waardoor het werk minder ruimte kreeg om te ademen. De ommekeer kwam toen ik op een keer in Gent een dok in de mist fotografeerde. Toen ik het later naar canvas vertaalde, werd ik geïntrigeerd door het punt waarop de mist het overnam en de omgeving in een witgrijs niets liet verdwijnen. Door deze leegte laat krijgen toeschouwers de ruimte het werk zelf aanvullen. Het voelde onmiddellijk goed aan.”
De schilderijen uit de nieuwe reeks hoeven geen uitleg om deze stelling te onderbouwen. De witte felheid van het marmer zorgt op het canvas voor die leegte die we inderdaad zelf dienen in te vullen. Maar die leegte wordt niet alleen daardoor geaccentueerd. Temmerman schildert in zijn werk de expliciete afwezigheid van de mens. Geen enkel personage siert zijn doeken terwijl grote heftrucks, camions en zwaar materiaal om het marmer te ontginnen de aanwezigheid van de mens impliceren. Alsof hij even gevraagd heeft om het werk neer te leggen en buiten de grenzen van het canvas te wachten. “Wellicht in vijf procent van mijn werk is de mens aanwezig en als die er dan is, gaat deze meestal schuil in een sluier van anonimiteit,” voegt hij eraan toe.
Hans Temmerman, Honed 17, 2023, Gallery Ysebaert
Meestal weet ik pas veel later waarom ik iets geschilderd heb
Voor ‘Honed’ trok hij met zijn partner gedurende zes weken heel doelbewust door Italië. De imposante marmermijnen trekken ook zijn partner aan die actief is in de modefotografie. Waarom hij zo’n affectie koestert voor deze stenenpracht? Hij bekent dat hij het antwoord pas meestal veel later ingefluisterd krijgt. “Toen ik in een vroegere periode werken maakte van dichtgetimmerde structuren die zich op stelten of pilaren bevonden, besefte ik pas later dat deze hoogte me moest beschermen tegen de omgeving. Het was een mindere periode en door de hoogte kon ik mezelf afzonderen en afschermen van de wereld. Op een gegeven moment sloop er meer kleur in mijn werk, dat bleek dan het moment waarop ik verliefd werd op mijn huidige partner. Dus als je echt wil weten wat ik met deze reeks bedoel, is het beter dan we wellicht over een jaar of twee nog eens afspreken.” (lacht)
Hans Temmerman, Honed 19, 2023, Gallery Ysebaert
Een fotorealistisch canvas
Alle werken van de nieuwe tentoonstelling krijgen dezelfde titel met daarachter een nummer. Voor Temmerman zijn titels bij werken te sturend. We houden halt bij het werk ‘Honed 19’ waar hij zijn stelling onderbouwt. Het indrukwekkend schilderij van 130 op 200 cm toont een afgegraven wand met duidelijke sporen van ontginning. “Stel dat ik dit werk nu ‘rood lint’ zou noemen, dan weet ik gewoon dat mensen zich vooral gaan focussen daarop en wellicht de grootsheid van de berg niet meer zien. Misschien denken ze wel dat het lint een waarschuwing is dat er mogelijk rotsblokken naar beneden kunnen rollen. Titels leiden teveel.”
Voor de werken zelf heeft Temmerman ook een andere techniek gebruikt. Hij schildert meestal met acrylverf op ruwe canvas, maar besefte dat voor de hoeveelheid details in deze werken hij ook gebruik moest maken van potlood en inkt. “Bij vroeger werk bekleedde ik het canvas meestal met een laag papier waardoor het gemakkelijker bewerkbaar werd zonder echter zijn eigenheid te verliezen. Vaak zie je daardoor nog de kleine barstjes die het ruwe canvas veroorzaakt. Voor deze reeks heb ik meerdere lagen op elkaar aangebracht waardoor ik een veel egaler effect bereik.” Hij wijst me ook op de vele draden en kabels die in zijn werk figureren en als vluchtlijnen de blik van de toeschouwer meenemen. ‘Honed’ verwijst trouwens ook naar de afwerking van marmer waarbij het oppervlak nog niet gepolijst is waardoor het oppervlak nog niet de kenmerkende glans heeft van gepolijst marmer.
Hans Temmerman, Honed 02, 2023, Gallery Ysebaert
De beperking van een trapgat
We belanden ten slotte bij de vraag of elk werk een bepaald formaat vereist. Al lachend geeft hij toe dat hij slechts twee echte beperkingen heeft: de grootte van het trapgat van zijn atelier en die van zijn wagen. Hij voegt er onmiddellijk aan toe dat de bepaling van het formaat vaak samenhangt met de hoeveelheid details op het canvas. ‘Honed 18’ dat de mijnomgeving in zondagse rust toont, verlangt nu eenmaal door de hoeveelheid informatie naar een groter formaat. In dit werk, dat tevens het campagnebeeld is van de nieuwe expo, toont inderdaad een aantal graafmachines en camions die dreigen opgeslokt te worden door het grote witte niets. “Het is inderdaad een van de eerste werken waarbij ik realisme mix met een vervagingseffect. Op de voorgrond is het gesteente nauwelijks zichtbaar en ook op de achtergrond moet de azuurblauwe lucht de duimen leggen voor de abstractie van een allesomvattende witte leegte.”
Tijdens het gesprek worden steeds meer werken uit het cordon gelicht om hun plaats te krijgen tegen de witte wanden. Wit op wit, marmer afgebeeld op canvas. Alleen de drukte van de laatste voorbereiding zorgt ervoor dat je niet onmiddellijk plaatsneemt in de ruimte en geniet van de stilte uitgedrukt op doek.
