28 september 2023, Yves Joris
Tom Volkaert confronteert ons met de dood in A Romantic Weekend At Freeman Ranch
Stel je voor dat je op een ranch in Texas bent, omringd door tientallen lijken in verschillende stadia van ontbinding. Sommige liggen in kooien, andere zijn blootgesteld aan de zon en de dieren. Je ziet vlees rotten, botten bleken, insecten krioelen en bloemen bloeien. Dit is geen horrorfilm, maar een wetenschappelijk experiment. Welkom bij de Freeman Ranch Body Farm, de inspiratiebron voor A Romantic Weekend At Freeman Ranch, de nieuwe solotentoonstelling van Tom Volkaert bij Everyday Gallery.
De dood is een eeuwenoud onderwerp dat kunstenaars altijd heeft gefascineerd en uitgedaagd. Het is een thema dat tegelijkertijd afschuw en nieuwsgierigheid oproept, en dat vaak wordt gezien als een mysterieuze dans tussen licht en schaduw. Hoe kunnen we de dood begrijpen, verbeelden en verwerken? Hoe kunnen we de dood een plek geven in ons leven?
In zijn nieuwe expo neemt Tom Volkaert (1989, België) dit inzicht als uitgangspunt voor een zorgvuldige reflectie op de manier waarop leven en dood in elkaar grijpen. Hij integreert persoonlijke ervaringen, waaronder het verlies van een goede vriend, Daan Gielis, met iconische elementen uit de kunstgeschiedenis, zoals het memento mori en de symboliek van het hart. Op deze manier creëert hij een ruimte waar liefde en verlies, escapisme en levenskracht, ziekte en gezondheid niet langer als tegenpolen worden gezien, maar eerder als complementaire krachten die met elkaar verweven zijn.
Tom Volkaert, A Little Molly A Day Keeps The Doctor Away, 2023, Everyday Gallery
De titel A Romantic Weekend At Freeman Ranch verwijst naar een onderzoeksinstituut van Texas State University, een zogenaamde ‘body farm’ waarin onderzoekers zich toeleggen op de studie van het lichaam in ontbinding. Volkaert laat deze klinische onderzoeksruimte botsen met het liefdevol escapisme van een weekendje weg. Die clash, waar behalve vervreemding ook veel humor in zit, is volkomen oprecht: deze expo is geen bijtende kritiek op een wetenschappelijke benadering van de dood, en kijkt zeker niet neer op de naïeve, romantische benadering van vergankelijkheid. Hij omarmt beiden met evenveel enthousiasme. En juist dat is het punt: in een samenleving waarin we ziekte en vergankelijkheid zoveel mogelijk wegstoppen en in vakjes duwen, schept Volkaert een ruimte waarin ze samen aanwezig mogen zijn.
Tom Volkaert, A Romantic Weekend At Freeman Ranch, 2023, Everyday Gallery
Het sleutelwerk is een vanitas-stilleven waarin Volkaert veel van zijn thema’s bij elkaar brengt. Het bevat onder andere een fles met "XXX" opschrift, die verwijst naar illegaal gestookte alcohol als alternatief voor medicijnen, evenals uitvergrote, cartooneske pillen die officiële medicatie symboliseren. Een schedel, een tijdloos symbool van sterfelijkheid, herinnert ons aan de onontkoombaarheid van de dood. Maar te midden van dit alles zweeft een kom met Bruegelsoep, waarin lettersoep drijft die de titel van de tentoonstelling spelt. Dit werk brengt vreugde, humor en leven in de confrontatie met vergankelijkheid.
Kinderlijke energie
Daarnaast zijn er Volkaerts kenmerkende Steering Wheels, totemachtige figuren gebaseerd op zelfportretten van de kunstenaar. Ze roepen de speelsheid op van kinderen die hun eerste pogingen wagen om de menselijke vorm vast te leggen. Deze figuren zijn doordrenkt met levendige kleuren en lijken te bruisen van levenskracht, wat ons uitdaagt om onze eigen energie te herontdekken. Kunst wordt gebruiksvoorwerp wordt kunst.
Tom Volkaert, 93:33, 2023, Everyday Gallery
Kunst wordt gebruiksvoorwerp wordt kunst
Veel van de werken vervullen een dubbele rol: ze zijn kunstwerk én gebruiksobject. Het gaat vaak om gebruiksvoorwerpen die in de persoonlijke, intieme sfeer zitten. Neem bijvoorbeeld de medicijnkastjes. De klinische, farmaceutische benadering van gezondheid komt daarin samen met de hoogstpersoonlijke ervaring van het gebruik van medicijnen om een ziekte te behandelen. Het beeld van het hart bevestigt die intieme ervaring, maar speelt ook met klassieke iconografie.
A Romantic Weekend At Freeman Ranch toont de wereld zoals wij hem kennen, maar dan herschikt vanuit de creatieve visie van Volkaert - en daarmee wordt de bestaande wereld weer volkomen nieuw. De expo nodigt uit om de perceptie van de dood te verruimen, angst te overwinnen en de vreugde van het leven te omarmen. De tentoonstelling creëert ruimte waar liefde, ziekte, plezier, verdriet en verlies naast elkaar mogen bestaan en samenkomen.
De expo is nog te bewonderen tot 15 oktober 2023 bij Everyday Gallery in Antwerpen. Een intrigerende ervaring voor degenen die de complexiteit van kunst, leven en dood willen verkennen.
Installation shot 'A Romantic Weekend At Freeman Ranch', solo by Tom Volkaert, 2023. Credit Seppe Elewaut
