Het galerieseizoen staat op het punt te beginnen. Een mooi moment om de temperatuur op te nemen. Wat wordt er getoond en wat niet? Om met dat laatste te beginnen: waar vorige jaren veel werk rond identiteit werd getoond, is dat onderwerp deze seizoensopening minder prominent aanwezig. Dit keer richt veel werk zich op de rol van technologie in onze samenleving en wat dat kan betekenen voor de toekomst. Daarover later deze week meer. Opvallend is verder dat de blik ook op het verleden wordt gericht. Naast een aantal mooie overzichtstentoonstellingen op galerieformaat, is er een tentoonstelling die teruggrijpt naar 1898 en een show van een oude bekende.
Galerie Wouter van Leeuwen
The Soul of Africa | Malick Sidibé, Sanlé Sory, Leonce Agbodjelou
De meesten van ons zegt de sixties popcultuur van West Afrika waarschijnlijk weinig. Toch maakte de MTV-generatie midden jaren ‘90 al kennis met deze unieke en bonte mix van Afrikaanse en Westerse cultuur. De clip van Janet Jacksons Got 'Til Its Gone (1997) had namelijk een van de talloze feesten die Sidibé in de jaren ’60 en ‘70 in Bamako vastlegde als setting. Hij duikt zelfs even op in de clip. Twee jaar daarvoor had Sidibé samen met zijn leermeester Seydou Keïta een overzichtsshow in de Parijse Fondation Cartier gehad. Daarna ging het hard.
Tegenwoordig is West-Afrikaanse fotografie hip, zeker die uit de periode vlak na de onafhankelijkheid. Dat was een tijd van grote euforie. Heel even zag de toekomst van de regio er namelijk goed uit. Een jonge generatie liet hun dromen vastleggen in fotostudio’s als die van Sanlé Sory: met zonnebril, op de brommer of als cowboy. Sidibé legde hen vast op feestjes in Bamako, die drukte hij af op verzamelvellen, zogeheten chemises. De vellen zijn gevuld met het ritme van onafhankelijkheid en de dromen van een nieuw begin. Gezien de internationale status van Sidibé is het een klein wonder dat ze in Amsterdam te zien zijn.
BorzoGallery
The patiently waiting paper | Armando
Talloze kunstenaars werken in meerdere disciplines, maar Armando (1929-2018) spant de kroon. Hij was schrijver, dichter, journalist, muzikant, bokser, beeldhouwer, schilder en tekenaar. Hoe bekend hij ook was in veel van die disciplines, zijn werk als tekenaar is relatief onderbelicht gebleven.
De Armando Stichting gaf BorzoGallery de unieke kans om uit hun collectie een tentoonstelling samen te stellen om zo het tekenwerk van deze artistieke duizendpoot uit te lichten. De geselecteerde beslaan bijna zijn hele werkzame leven, namelijk van 1954 tot vlak voor zijn dood vijf jaar geleden. Hoe krachtig zijn handschrift was, blijkt wel uit het vele wit op de vellen. Een paar kronkelige, maar trefzekere lijnen volstonden voor Armando om een beeld op te roepen en de kijker de tekening in te trekken.
The Merchant House
Reflecties | JCJ Vanderheyden
Reflecties is eerste overzichtstentoonstelling in Amsterdam van JCJ Vanderheyden (1928-2012) sinds zijn retrospectief in het Stedelijk Museum in 2001. In zijn werk onderzocht Vanderheyden de kruisverbanden tussen wetenschap, maatschappij en kunst. Hij verruilde het schilderen telkens voor andere media als video, fotografie, digitaal geluid en installaties om telkens weer bij het canvas terug te keren. Reflecties bestaat zowel uit schilderijen als fotografie en toont onder meer Vanderheydens beroemde schaakbordmotieven in zwart-wit en stralende kleuren, schilderijen van vliegtuigramen en karakteristieke horizonnen.
Martin van Zomeren
Blockbuster | Marcel van Eeden
Blockbuster is geen retrospectief van Marcel van Eeden, maar grijpt wel terug in de tijd. Naar 1898 om precies te zijn, het kroningsjaar van koningin Wilhelmina. Ter gelegenheid daarvan werd de eerste grote Rembrandt-tentoonstelling in Nederland georganiseerd. De eerste blockbuster.
Het was een tijd die net zo woelig is als het heden, zeker in ons buurland: het Tweede Duitse Keizerrijk. Het idee dat door het Verdrag van Versaille de Tweede Wereldoorlog een kwestie van tijd werd, is maar ten dele waar want veel van de ideeën die de Nazi’s later zouden aangrijpen, borrelden al veel langer in de Duitse samenleving. Antisemitisme, imperialistische dromen, quasi-wetenschappen als eugenetica en rassenleer: het bestond al in het fin de sciecle.
Voor Blockbuster volgt Marcel van Eeden van de Duitse kunstenaar Hans Thoma op zijn reis door Nederland. Thoma was in zijn denken en werk sterk beïnvloed door de ideeën van zijn landgenoot, cultuurhistoricus Julius Langbehn. Die laatste schreef de bestseller Rembrandt als Erzieher (1890), waarin hij Rembrandt als archetypische Germaanse kunstenaar opvoert. Van daaruit was het maar een kleine stap naar het Blut-und-Boden-denken, nationalisme en antisemitisme. Het boek werd dan ook per editie een giftiger cocktail van dergelijk radicaal gedachtengoed.
m.simons
Feet of clay | Ido Vunderink
Ido Vunderink (NL, 1955) verkent in zijn eerste solotentoonstelling bij m.simons zijn steeds verder uitdijend vocabulaire van abstract-geometrische schilderkunst. Feet of clay bestaat uit zes schilderijen van bescheiden formaat, elk met een kleurenschema bestaand uit drie primaire en drie secundaire kleuren met een wit bovenvlak. De titel Feet of Clay of ‘lemen voeten’ symboliseert kwetsbaarheid of tekortkomingen van prominente individuen of binnen samenlevingen. Met composities gebaseerd op een delicaat evenwicht van instabiliteit belichamen de schilderijen van Vunderink deze metafoor.