30 may 2023, Yves Joris
De beklijvende vluchtigheid van vislucht, of een amusante blik op het werk van Servaas Schoone
Kunst hoeft niet altijd ernstig te zijn. Dat bewijst kunstenaar Servaas Schoone die aan de hand van ‘vis’ de bezoeker aan de hand neemt voor een wandeling doorheen de kunstgeschiedenis. Gert Junes, galeriehouder van Art Partout op het Antwerpse Eilandje is een vurig pleitbezorger van het werk van Servaas. Na afloop van het interview twijfel ik geen seconde meer: er is geen enkel excuus om deze expo niet te bezoeken.
Servaas Schoone, Fish-Air, Art Partout
Ik vraag me af hoe toevallige voorbijgangers en bewoners reageren op de white cube gallery die momenteel overheerst wordt door een feloranje kleur die alleen in tijden van voetbalgekte zo prominent aanwezig is. Galeriehouder Gert Junes verzekert me dat de reacties overwegend positief en vooral nieuwsgierig zijn. “Een uitzondering niet te na gesproken”, lacht Gert, “maar dat ging over een misverstand omdat die persoon dacht dat er een vishandel geopend was op deze locatie.”
Een korte blik op de tentoongestelde voorwerpen opent de ganse canon van de kunstgeschiedenis en wakkert onmiddellijk een enthousiasme op dat tot op heden niet afgenomen is. Ik lag een halve nacht wakker en schreef in mijn hoofd tientallen openingsparagrafen waarin Dali, Koons, Warhol en zelfs Frans Snijders als dansende derwisjen uiteindelijk samensmolten tot La Danse van Matisse.
Servaas Schoone, Special offer 1991, Art Partout
Who the f… is Servaas Schoone?
Wie is inderdaad die kunstenaar die voor mij een blik vol associaties opengetrokken heeft? De jong overleden Servaas (1950-2001) was beeldend kunstenaar woonachtig en werkzaam in het Nederlandse Hoorn. Zijn zus en broer omschreven Servaas als een lastig kind dat zich snel verveelde tenzij hij kon tekenen of zich ledig houden met knutselen met elektronica. Op school kenden zijn tekeningen wel succes, maar hij koos voor techniek omdat daar brood mee op de plank kwam. Hij hield het na enkele jaren voor bekeken en begon dan maar te schilderen. Om zich een stijl eigen te maken kopieerde hij de Oude Meesters, maar zocht toch ook zijn eigen weg die schilderijen in puur fauvistische stijl opleverden. Van zodra succes optrad, gooide hij het echter over een andere artistieke boeg. Schilderkunst ruimde plaats voor video, voor video-installaties, voor… De enige rode draad in zijn werk was de eenvoud, dynamiek en humor ervan.
Het is wellicht die onderhuidse, ingehouden dynamiek met een knipoog die Art Partout omtovert tot een kunstboek. De blikken met vislucht, de link met Andy Warhol is niet ver weg. De blikken zijn gevuld met vislucht, een verwijzing naar Duchamp en zijn ready-mades Air de Paris waarbij hij glazen ballonnen vulde met lucht uit de Lichtstad. Ook de ingeblikte Merde d’Artista van Manzoni is heel dichtbij. De blikken worden in beperkte serie aangeboden om de prijzen laag te houden, de multiples van Filliou? Het gebruik van de oranjekleur? Monochromie loert om de hoek. Alles wordt overgoten met een talig spel waar Magritte, Broodthaers en de eerder vernoemde Duchamp van genoten zouden hebben.
Int Fi$h-handel Servaas &Zn.
Kunstenaar met een mercantiele ziel
In het kielzog van kunstenaars als Jeff Koons, Damien Hirst , Res Ingold en Aldo Spoldi richte Servaas Int Fi$h-handel Servaas &Zn. op. De keuze was voor de hand liggend: Servaas hield van vis en zijn commercieel-artistieke geest duwde hem dan ook in die richting. Ingeblikte vislucht, visparfum en -bier ontsproten aan zijn creativiteit. Het resultaat kan je dus nog tot 25 juni bij Art Partout bewonderen. De ingeblikte vislucht vond gretig zijn weg naar musea en verzamelaars. Galerijen die het werk aanboden werden door Servaas prompt omgedoopt tot franchisenemers of filialen van zijn ‘bedrijf’. Tijdens een kunstbeurs in Keulen bouwde hij de galerijstand om tot een viskraam om daar onder de noemer ‘Art is what you eat’ verse haring te verkopen tot grote frustratie van de aanwezige cateraars die erover klaagden dat Servaas niet voldeed aan de strenge hygiënische eisen waaraan zij dienden te voldoen. De aanwezige bezoekers lieten zich het originele concept smaken. Hilariteit en controverse gingen vaak hand in hand in zijn werk.
Servaas Schoone, Fish Paint (S91101), 1991, Art Partout
Een kind van de toekomst
Een visionair? Vooruit op zijn tijd? De waarheid zal wellicht in het midden liggen. Servaas keek immers veel verder dan zijn eigen kunst. Als docent aan de kunstacademie ArtEZ in Arnhem zorgde hij er ook voor dat zijn studenten via het BAS-project (Business Art Stageplan) stage konden lopen bij verschillende bedrijven. Daar zouden ze volgens Servaas niet alleen met andere ogen leren kijken naar producten, maar kwamen ze ook in contact met de werking van de bedrijfswereld, een ervaring die studenten zeker konden gebruiken bij de uitbouw van hun artistieke carrière, ook al kostte het de docent ieder jaar nogal wat moeite om studenten te overtuigen van het nut van deze stage.
Maar daarnaast was ook het milieu van belang en Servaas vulde deze betrokkenheid natuurlijk op zijn eigen manier in. Zo riep hij in 1993 de ‘Milieu Kunstprijs’ in het leven waarbij hij in datzelfde jaar de prijs uitreikte aan Mazda Cars voor de ontwikkeling van de waterstof rotatiemotor. Dat was dertig jaar geleden. Daarnaast was Servaas ook nauw betrokken bij het Nieuw Positief Initiatief waar gevangenen begeleid werden naar een nieuw leven na hun detentie.
Wellicht een van de leukste stunts van Servaas begin jaren negentig was het verkrijgen van het kunsteigendomsrecht van alle wereldzeeën, waarbij hij de zee tot kunstwerk verhief. Met de campagne ‘DE ZEE HUILT’ vestigde hij -toen al- de aandacht op de slechte kwaliteit van de oceanen. Mensen konden met deze actie een stukje oceaan kopen. Dertig jaar later zouden we spreken van fractional art buying of NFT’s.
Servaas Schoone onderbrengen in een deel van de kunstgeschiedenis zou de man oneer aandoen. Art Partout brengt met Fish Air een ludiek aspect van zijn (te) kort artistiek leven in beeld, een artistiek leven dat voor mij gerust nog meer aandacht mag krijgen.
Servaas Schoone, Fish-Air, Art Partout
