25 april 2023, Pienk de Gaay Fortman
Het surrealistisch universum van Johanna Bath en Shimon Kamada
In de kersverse Enari Gallery in de Utrechtsestraat ontvouwt zich een magisch universum van twee kunstenaars in de bloei van hun carrière. Johanna Bath en Shimon Kamada nemen de kijker mee in hun fantasierijke schilderijen die een uiting zijn van hun veelal onderbewuste gedachten en gevoelens. Ondanks het aansnijden van gemeenschappelijke thema’s als vergankelijkheid, intimiteit en herinneringen, hebben beiden een eigen artistieke signatuur.
Johanna Bath, ‘the freeze’ (2022) ‘anthurium’ (2023) ‘looking at me/looking at you’ (2023) en ‘moody apple’ (2022), Enari Gallery
In de tentoonstelling bij Enari Gallery toont Bath haar meest recente werk. Uit het oog springt een reeks van vier schilderijen die zorgvuldig zijn gecureerd. Met ‘the freeze’ (2022) ‘anthurium’ (2023) ‘looking at me/looking at you’ (2023) en ‘moody apple’ (2022) is een combinatie van ingezoomde portretten en stillevens te zien. Deze balans tussen het menselijke en natuurlijke straalt een bepaalde rust uit door de verfijnde schilderstijl. Volgens de kunstenaar zijn ze allemaal verbonden in één grote cirkel. Interessant aan het maakproces is dat Bath haar perfectionisme loslaat: “Mijn brein gaat volledig uit tijdens het schilderen. Het resultaat maakt mij dan niet uit. Wanneer de olieverf nog nat is, haal ik er de kwast doorheen en verlies ik er controle over. Het is 50% kans dat het werkt.” Net zoals de kunstenaar opgaat in het moment van schilderen, is het resultaat een tijdsfragment. Niet voor niets maakt Bath bloemen tot haar onderwerp; sinds de 17e eeuw staan stillevens bekend om hun bevriezing in de tijd. Door een waas aan haar schilderijen toe te voegen, zet ze de kwaststreek om in het verstrijken van tijd.
Johanna Bath, essence, (2023), Enari Gallery
Naast olieverf maakt Bath gebruik van spuitbussen. Zo ontstaat er een spannende focus in haar werk. Een voorbeeld hiervan is ‘Essence’ (2023), verstrengelde handen die door hun rood-oranje-roze tinten als een warme gloed zijn afgebeeld. Bath: “Nadat ik met een spuitbus neonverf aanbracht, dacht ik dat het stuk geruïneerd was. Tot ik er de kwast overheen haalde en er een verrassend resultaat ontstond.” Het is alsof de vingers wijzen naar een zonnegloed met halo, daar waar mens en het heelal in contact staan. Een associatie die aansluit op Baths intuïtieve, haast meditatieve werkwijze.
Enari Gallery laat ook het werk van de Japanse kunstenaar Shimon Kamada te zien. Net als bij Bath hebben de werken iets weg van een droom, met als verschil dat sommige een ‘uncanny’ gevoel geven. Op basis van zijn archief en herinneringen maakt hij een digitale compositie resulterend in schilderijen die een bevreemdend gevoel geven. Zoals in het werk ‘Baalzebul’ (2022), waarin maskers met hun glazige, diepzwarte ogen en messcherpe neuzen de waarnemer indringend aanstaren. Het is alsof ze elk moment tot leven worden gewekt – of dat al zijn. Met waaiers van veren versterkt Kamada dit levendige effect. De titel ‘Baalzebul’ is afkomstig uit het Bijbelse verhaal van Salomon en betekent ‘prins van de duivel’ of ‘satan’. Kamada licht zijn keuze toe: “Dit schilderij is geïnspireerd op mijn jeugddroom. In dezelfde periode keek ik ‘Night at the museum’. Toen ik langs een Italiaanse maskerwinkel liep, kwam deze herinnering weer los. Net als in de film stelde ik mij voor dat de maskers een lichaam werden en ’s nachts tot leven kwamen.” De echtheid en virtuositeit waarmee het is geschilderd is indrukwekkend.
Shimon Kamada, Baalzebul, 2022, Courtesy of Galerie Ron Mandos
Een andere inspiratiebron voor Kamada zijn surrealistische schilders zoals Carel Willink en Adrian Ghenie. Kamada: “Als kunstenaar ben ik op zoek naar het ongemakkelijke en het niet helemaal kunnen plaatsen van wat je ziet. Dit helpt om er op jouw manier naar te kijken.” Neem bijvoorbeeld ‘Magic Mirror’ (2022), een kleurrijk werk dat met een wazige verticale lijnvoering neigt naar abstractie. Totdat het allerlei associaties oproept: kijk je naar een opgehangen vis, een kerkinterieur of een Rijksmuseum plafond? Dit is hoe Kamada speelt met enerzijds herkenbare settings en anderzijds dromerige landschappen. De clues geeft hij liever niet weg. Zo gebruikt Kamada de interpretaties van kijkers om nieuwe imaginaire werelden te creëren. Dit werkt als een vicieuze cirkel die continue spannende beelden oplevert.
Waar Baths werken lezen als een intieme droom of liefkozend gedicht, lijkt Kamada ons mee te nemen in een intrigerende thriller die we in één adem willen uitlezen. Dwaal af in de onder- en bovenwereld van deze talentvolle schilders in de tentoonstelling ‘Teach me to remember’, die t/m 27 mei in Enari Gallery is te zien.
Shimon Kamada, Magic Mirror, 2022, Courtesy of Galerie Ron Mandos
Johanna Bath (DE, 1980) studeerde ‘Illustration Design’ aan de Bildkunst Academie en ‘Design Studies’ aan de Hochschule für Angewandte Wissenschaft in Hamburg. Na een kort intermezzo, pakte ze in 2012 haar kwast op om zich volledig aan het kunstenaarschap te wijden. Via Saatchi Arts, die haar werk in 2017 classificeerde als ‘one to watch’, verwierf Bath internationale erkenning. Inmiddels bevindt haar werk zich in diverse collecties zoals Zweden, Nieuw-Zeeland en Canada. In 2022 werd Bath geselecteerd voor de Contemporary Art Collectors (CAC) ‘Emerging Artist Programme’.
Shimon Kamada (JP, 1997) rondde in 2020 zijn opleiding ‘Fine Art’ af aan de HKU. In hetzelfde jaar werd zijn talent ontdekt door Galerie Ron Mandos, die zijn werk presenteerde tijdens de ‘Best of Graduates’. Daar werd hij verkozen tot winnaar van de RM Residency Award, wat leidde tot een residency en tentoonstelling in AVL Mundo Rotterdam. Daarnaast zijn er diverse tentoonstellingen aan zijn kunst gewijd bij onder andere Wilford X in Temse, Arti et Amicitiae in Amsterdam en het HEM in Zaandam.
