07 june 2022, Manuela Klerkx
Q&A Sanne Terweij
Op zaterdag 11 juni opent bij Galerie Helder de tentoonstelling ‘Chemistry’ met werk van David Engel, Sigrid van Woudenberg en Sanne Terweij. Sanne Terweij (1984) maakt composities bestaande uit platte, metalen elementen die zij rangschikt op kleur: van licht naar donker, van warm naar koud. De talloze kleurschakeringen en nuances in helderheid brengen de vierkante of langwerpige metalen elementen als het ware tot leven. De energie die haar werk uitstraalt is te vergelijken met die van een abstract schilderij waarvan het kleurgebruik de ene keer stimulerend en de andere keer rustgevend is. Naar aanleiding van de tentoonstelling stelde ik Sanne een aantal vragen over haar werk op het snijvlak tussen ambacht en kunst.
‘Het is de kunst om open te staan voor verandering,
zonder het einddoel uit het zicht te verliezen.’
Sanne Terweij
MK Sinds wanneer wilde je kunstenaar worden?
ST Dat kwam pas heel laat. Ik voelde me altijd al aangetrokken tot mooie en kleurrijke dingen. En als kind zat ik graag in mijn eigen wereld waar ik me omringde met mooie objecten zoals een verkleedkist met oude kleren. Ook had ik een grote verzameling van kleurrijke stenen en mineralen. Maar als kind of jong volwassene kwam het niet in me op om kunstenaar te worden. Die wens kwam pas veel later en werd in de loop der jaren steeds sterker.
MK Hoe kwam je tot de beslissing om met metalen te werken?
ST Ik houd van metalen omdat ze tegelijkertijd hard en zacht zijn: ze voelen hard aan maar ze laten zich gemakkelijk buigen. Door metaal te bewerken en in combinatie met een bepaald kleurgebruik kun je er een warme, schilderachtige uitstraling aan geven. Ik denk dat mijn liefde voor metalen ook te maken heeft met mijn opleiding voor goudsmid waardoor ik in contact kwam met materialen als messing en koper.
MK Hoe heb je die kennis van metaal ontwikkeld en tot basis van je kunst gemaakt?
ST Ik heb veel tijd in mijn atelier doorgebracht om metalen te doorgronden, maar vooral door de methode van trial and error. Naast mijn opleiding voor goudsmid ben ik ook opgeleid tot decoratieschilder. Ik heb de laatste veertien jaar veel materiaalkennis opgedaan als decoratieschilder, waarbij ik me heb gespecialiseerd in verouderingstechnieken.
Sanne Terweij, Fire No.2, 2022, Galerie Helder
MK Wat moet ik me daar precies bij voorstellen?
ST Voor film- en theaterproducties worden vaak houten decors en constructies gebouwd die op iets moeten lijken dat er bijvoorbeeld oud en geleefd uitziet zoals een met mos begroeide betonnen bunker. Dat hout moet er dan op de eerste plaats als beton uit komen te zien (en daarvoor doe je dan verschillende materiaalexperimenten), vervolgens laat je de constructie eruitzien alsof het al jaren in een bos staat door het te patineren. Ik vind het heerlijk om te werken met dit soort patina verouderingstechnieken. En als vanzelf ging ik letten op verouderingsprocessen in de dingen om me heen. Vaak ontstaat er door processen als oxidatie, verbleking of afbladdering een heel mooie textuur. Dat is dan echt een cadeautje!
MK Hoe zie je jouw kunst?
ST Ik ervaar mijn kunst als een samenvatting van mijn levensgeschiedenis tot nu toe. Enerzijds is er een ambachtelijk deel dat te maken heeft met het kunnen toepassen van verschillende materiaaltechnieken of het maken van chemische recepten waarbij het aankomt op focus en precisie. Daarnaast is er het vrije en creatieve gedeelte als kunstenaar waarbij ik moet kiezen uit allerlei mogelijkheden en ingrepen om tot een compositie en een bepaalde kleuropbouw te komen. Daar komt het aan op experimenteren en keuzes maken hetgeen vraagt om een heel andere mindset waardoor het ambachtelijke en het creatieve proces totaal van elkaar zijn gescheiden. Daarom bereid ik de ene dag alles voor zodat ik me de andere dag ongestoord aan het creatieve proces kan wijden. In praktijk ben ik met verschillende werken tegelijk bezig.
MK Wat inspireert je daarbij?
ST Ik ben geïnteresseerd in het concept van ‘transitie’. Niet alleen in de kunst maar ook als wezenlijk onderdeel van het leven. Alles is voortdurend in verandering, in transitie dus. Ikzelf heb dat aan den lijve ondervonden toen ik een burn-out kreeg en me realiseerde dat er iets structureel moest veranderen. Een transitie is een ingrijpende verandering zoals de overgang van dag naar nacht. Ik probeer overgangen te creëren in een combinatie van licht en schaduw, kleur en textuur over te brengen. Met name de textuur is bepalend in de perceptie van licht en donker. Het effect van licht reageert is immers anders op een glanzend, glad oppervlak dat het weerkaatst, dan op een dof en ruw oppervlak dat het absorbeert.
MK Waar werk je momenteel aan?
ST Ik werk aan een serie die is geïnspireerd op kortstondige momenten die je kunt waarnemen zoals de lichtval tijdens een zonsopgang of -ondergang; of de glinstering van een zonnestraal die door de mist heen breekt. Die lichtschittering probeer ik dan vast te leggen aan de hand van composities en contrasten die ik met mijn metalen kan maken. Zo heb ik bijvoorbeeld een werk dat Morning Haze heet en een licht reflecteert dat je alleen op een vroege zomerochtend, als de weilanden nog vochtig zijn, kunt waarnemen.
MK Dus de natuur is voor jou een bron van inspiratie?
ST Dat klopt, maar niet letterlijk. Ik ga de natuur niet nabootsen maar probeer de sfeer, het gevoel dat het bij me oproept te vangen in mijn werk. Ik abstraheer als het ware een landschap of een vergezicht totdat alleen de herinnering en het gevoel dat het bij me oproept overblijft.
Sanne Terweij, Spring, 2022, Galerie Helder
MK Werk je ook op de computer?
ST Ik maak soms kleurschetsen op de computer om te kijken hoe verschillende kleuren en bepaalde kleurcombinaties op elkaar reageren. Maar ik werk natuurlijk met materialen die gaan reageren, en elk hun eigen reflecties hebben waardoor het effect grotendeels onvoorspelbaar is. Soms maak ik op de computer een opzet maar in real life moet ik altijd bijsturen om het beoogde effect te behalen. Zo werk ik met verschillende metaal diktes - met name als ik met aluminium werk - die elk hun eigen schaduwwerkingen opleveren waarmee ik kan spelen. Ook bevestig ik de verschillende stukjes metaal één voor één waardoor ze steeds nét in een andere hoek ten opzichte van elkaar komen te liggen. Dat levert een voortdurend wisselend lichteffect op.
MK Jouw werkt kenmerkt zich door overgangen in kleurgebruik, kun je daar iets over vertellen?
ST De overgangen spelen zich af op het gebied van de kleur, maar ook op dat van de textuur die zowel glad en glimmend als ruw en dof kan zijn. Hierdoor ontstaat er een afwisseling tussen reflectie en absorptie van licht die het werk deels onvoorspelbaar maakt.
MK Wat ga je bij Galerie Helder laten zien?
ST Frey en Frank [eigenaren van de galerie, red.] hebben een selectie gemaakt van mijn werk tot nu toe waardoor je niet alleen ziet waar ik momenteel mee bezig ben, maar ook een indruk krijgt van hoe het werk zich in de loop der jaren heeft ontwikkeld.
MK Is er iets wat je het publiek wil meegeven?
ST Elk werk dat ik maak, klein of groot, heeft een bepaalde energie. Los van de vraag of je het mooi vindt zou ik willen dat de kijker de energie ervaart die ik er zelf in heb gelegd. Dus de ene keer straalt het werk een grote mate van energie uit, de andere keer roept het eerder een gevoel van rust op. Ik wil dat het niet alleen gaat om het zien van een werk maar ook om het ervaren ervan. En die ervaring kan bij iedereen anders zijn.
MK Wat vind je het spannendste aan je werk als kunstenaar?
ST Het meest verrassende moment is gekoppeld aan een specifiek moment in het oxidatieproces. Als ik bijvoorbeeld bezig ben met de uitvoering van een aantal chemische recepten, duurt het soms lang voordat je het definitieve resultaat ziet. Als ik ’s avonds naar huis ga laat ik het werk in een bepaalde staat achter en de volgende dag ben ik benieuwd hoe ik het aantref. Omdat temperatuur en luchtvochtigheid veel invloed hebben op het eindresultaat kan de toepassing van hetzelfde recept op hetzelfde materiaal opeens heel anders uitvallen dan de dag ervoor! Ik vind het belangrijk open te staan voor dit soort spontane ontwikkelingen die ik ervaar als een soort cadeautjes van waaruit ik verder werk om tot het gewenste resultaat te komen. Zo kom ik weer op het thema van transitie en van accepteren wat er gebeurt in plaats van vasthouden aan een - denkbeeldig - ideaal.
MK Dat is mooi gezegd.
ST Ik zie dat proces ook als een metafoor voor het leven dat een voortdurend balanceren is tussen controleren en loslaten, stilstand en beweging. Het leven is deels maakbaar maar voor een groot deel ook niet. En ik denk dat we niet moeten streven naar perfectie maar naar kwaliteit in het vinden van de juiste balans tussen waar je invloed op kunt hebben en wat je moet accepteren.
MK Kijk je uit naar de tentoonstelling bij Galerie Helder?
ST Ik had niet durven dromen dat mijn werk in een paar jaar tijd zo’n hoge vlucht zou nemen en dat ik zo snel bij een galerie als Galerie Helder zou exposeren. Ik hield het tot voor kort niet eens voor mogelijk dat ik als kunstenaar zou leven en alleen nog vrij werk zou maken. Dit is dus eigenlijk al een droom, waarvan ik niet eens wist dat ik die had, die uitkomt.
Sanne Terweij, Morning Sky, 2022, Galerie Helder
