02 june 2022, Wouter van den Eijkel
Molly Palmer in AKINCI: een meditatie op de tijdelijkheid
Soms stap je een galerie binnen en besef je direct dat je iets bijzonders voorgeschoteld krijgt, maar weet je pas later waarnaar je keek. Dat geldt ook voor Password, de eerste solotentoonstelling van de Britse kunstenaar Molly Palmer bij de Amsterdamse galerie AKINCI. Password gaat in op de vraag hoe wij betekenis geven aan complexe emoties als trauma’s, verlies en rouw en hoe die bijdragen aan positieve noties als geluk en hoop.
In de laatste speelfilm van Stanley Kubrick belandt de hoofdpersoon, een New Yorkse huisarts met huwelijksproblemen, door een wachtwoord op een geheime orgie voor de elite van de stad. Een droomwereld waarin menselijke driften worden uitgeleefd en waarin hij slechts toeschouwer is. Eyes wide shut is dan ook gebaseerd op Arthur Schnitzlers Traumnovelle. Bij Molly Palmers Password krijg je geen toegang tot een orgie, maar wel tot een droomwereld. Palmer vat het begrip wachtwoord dan ook breder op. Geen wachtwoord als Fidelio, maar iets alledaags als een wapperend gordijn kan voor de Britse de sleutel zijn tot een transformatieve ervaring en een andere wereld. Eentje waarin meer ruimte is voor het mysterie.
Molly Palmer, Mesh Warp, 2022, AKINCI
Molly Palmer (1984) studeerde onder meer aan de Royal Academy in Londen en aan de Rijksakademie in Amsterdam. Net als veel generatiegenoten werkt ze in verschillende media. Voor Password maakte ze schilderijen, sculpturen, videowerken en de muziek. Palmer werkte ongeveer twee jaar aan de tentoonstelling en dat merk je du moment je de galerie binnenstapt. Niet alleen is de uitvoering zeer compleet voor een galerietentoonstelling, maar ook is het thema van de show niet eenvoudig, waardoor een langere voorbereidingstijd voor de hand ligt.
Password is namelijk een meditatie op de tijdelijkheid van alles in het leven en gaat in op de vraag hoe wij betekenis geven aan de werkelijkheid. Aan de hand van sleutelmomenten als traumatische ervaringen, depressies, ziekten en rouw laat ze zien hoe beperkt en arbitrair onze rationele ordening is. Ze werpt de vraag op waarom wij zo hangen aan structuur in plaats van de veranderlijkheid te omarmen. “If you let go of the idea of permanence, very surprising brilliance can come into your life”, zegt ze aan de telefoon. “Waarom is het taboe om depressief te zijn, terwijl dat ervaringen zijn waardoor je als mens uiteindelijk wijzer of creatiever wordt?”
Een andere wereld
Dat je in een andere wereld terecht bent gekomen, merk je zodra je de galerie binnenstapt. Palmer heeft de ruiten aan de straatkant afgeplakt met filters die het licht een blauwe kleur geven. Het eerste concrete aanknopingspunt is de buste van Medusa die verschijnt achter een automatische deur die heel langzaam opengaat. Doorgaans wordt de nadruk gelegd op haar blik die mannen ter plekke reduceerde tot steen, maar gezien het thema van de show ligt het voor de hand dat Palmer oog heeft voor de aanleiding. Medusa kreeg die blik als straf van Athena voor een traumatische ervaring; ze werd in de tempel van Athena verkracht door Poseidon. In bredere zin staat Medusa ook voor een wereld die geordend was volgens een andere logica.
Molly Palmer, Dissolve, 2022, AKINCI
Die andere wereld keert ook terug in de keramieken armen van Dissolve met in de handen grote ronde tabletten of pillen. De armen lijken plat, alsof ze zo van een middeleeuwse voorstelling zijn geschept. Een ander voorbeeld is de verwijzing naar de Mayacultuur in Glyphs in een van de kleine ruimtes die Palmer creëerde met koningsblauwe opzetwanden. Gevraagd naar de reden waarom de show is opgedeeld in verschillende kamers, vertelt Palmer dat ze als kind een aantal keer emigreerde. Een ontwrichtende ervaring, waarbij het enige dat telkens hetzelfde bleef de meest basale architectuur was: kamers met deuren en ramen. Palmer: “Architectuur en binnenruimtes zijn al sinds 2004 onderdeel van mijn werk en fungeren als metafoor voor het onderbewuste.”
Molly Palmer, Glyphs (13), 2022, AKINCI
Een wapperend gordijn
Het onderbewustzijn keert ook terug in het videowerk dat in de achterruimte te zien is. Daarin lijkt een slapende vrouw horizontaal te zweven. Haar lange haren hangen recht naar beneden. Op de andere wand zoemen 24 kleine inbouwventilatoren achter acht ramen die verstopt zitten achter vitrage.
Palmer: “Een aantal jaar terug was ik ongeveer een jaar door ziekte aan bed gebonden. Het enige contact met de buitenwereld was een opwaaiend gordijn. Het klinkt misschien naïef maar dat opwaaiende gordijn stond voor mij voor energie en gaf me kracht om door te zetten. Voor mij was het iets positiefs, maar iemand anders zou het als frustrerend kunnen ervaren of gewoon als een wapperend gordijn.”
Alle bovengenoemde elementen komen samen in de muziek die Palmer maakte voor de expositie. Voor haar is muziek maken een manier om ideeën te generen, zoals andere kunstenaars tekeningen schetsen. Ze schreef de tekst – slechts een zin: I will walk a straight line if you want me to - toen ze in zak en as zat om een relatie ten einde was gekomen. Door zelf meerdere stemmen in te zingen en die op andere momenten in de tekst te laten invallen, ontstaat er een Gregoriaans aandoende, hypnotiserende loop. Aan de telefoon vertelt ze dat Middeleeuwse mystici veel ervaringen verwerkten door te zingen. Op Palmer had het zingen een soortgelijk effect; door het vocaliseren veranderde ook voor haar de betekenis van de tekst en ontstond er ruimte voor andere emoties.
Password, AKINCI
