Op Art Rotterdam 2022 is voor het eerst (vooruit: voor de tweede keer) in Nederland werk te zien van de in 2016 overleden kunstenaar Joris Ghekiere, die door velen zeer hoog wordt geschat. Kristof De Clercq, galeriehouder te Gent, behartigt de nalatenschap. Een kort vraaggesprek over de wondere wereld van de herontdekking.
Hoe is het werk van Joris Ghekiere op je pad gekomen?
Ik heb Joris Ghekiere zelf nooit gekend. Ik kwam zijn werk wel regelmatig tegen op tentoonstellingen, en heb pas echt een goed zicht gekregen op zijn werk door zijn overzichtstentoonstelling in het SMAK in Gent in 2015, gecureerd door de belangrijke curator Ulrich Loock. Helaas is hij kort daarna op veel te jonge leeftijd gestorven. Een paar jaar later werd ik via een bevriend verzamelaar, Wim Wauman, in contact gebracht met Inge Henneman, de weduwe van Joris. Wim behoorde tot de inner circle van Joris Ghekiere, en vond de galerie een goede match voor het werk van Joris. Het promoten van het werk van een overleden kunstenaar is een delicate en moeilijke evenwichtsoefening, waarbij allerlei gevoeligheden, rolverschuivingen en verwachtingen interageren. Dat het van bij het begin goed klikte met Inge, was dan ook erg belangrijk.
Zijn werk is eclectisch: abstract, portretten en landschappen, maar vormen toch een geheel, hoe verklaar je dat?
Joris heeft heel veel verschillende onderwerpen ‘behandeld’, maar het onderwerp zelf lijkt me steeds ondergeschikt aan waar het bij hem echt over gaat: fundamenteel onderzoek naar de mogelijkheden van de schilderkunst, waarbij hij allerlei technieken uitprobeerde en combineerde, zowel in zijn figuratief werk als in zijn abstract werk. Er schieten me allerlei woorden door het hoofd als ik het over zijn werk moet hebben: virtuoos, verbluffend, heftig kleurgebruik, met vaak een ongewoon coloriet, onderzoekend, gelaagd, weerbarstig, voortwoekerend, uitdijend, herhalend, wringend, morsig, ondergravend, subversief, en toch ook altijd weer: verleidelijk. Zijn werk is ongrijpbaar. Omwille van die eenheid in verscheidenheid, omwille van al die verschillende aspecten, vind ik hem een heel indrukwekkende én belangrijke kunstenaar.
Ghekiere wordt momenteel serieus herontdekt, een museale expositie in Emergent in 2020 werd met vijf ballen bekroond in De Standaard. Hoe verklaar je deze hernieuwde en positieve aandacht?
Om alle redenen die we hierboven bespraken, werd zijn werk door veel curatoren, galeristen en verzamelaars net niet naar waarde geschat. Die ongrijpbaarheid frustreerde hen. Ze werden verliefd op één aspect van zijn oeuvre, maar konden niet om met de andere aspecten. Ik vind het net ontzettend belangrijk om alle aspecten door elkaar te tonen. Pas dan word je je ten volle bewust van de eenheid van zijn werk. Joris werd bewonderd door collega-kunstenaars, en een aantal belangrijke curatoren (Ulrich Loock, Philippe Van Cauteren, Hans Theys) ondersteunden zijn werk, maar toch kreeg zijn werk tot op heden nog niet helemaal de plaats in de Belgische schilderkunst die hem toekomt. Daar is nu wel snel verandering in aan het komen. Er waren de succesvolle expo in de galerie in Gent en in Emergent, er was de 5-sterren recensie in De Standaard, zijn werk wordt opgenomen in belangrijke verzamelingen, er is de komende expo in Mu.ZEE, die hoofdzakelijk focust op zijn nooit eerder getoond werk op papier, dat ook van een enorme kwaliteit getuigt. Het hokjesdenken van de jaren 1980 en 1990 hebben we intussen voor een stuk achter ons gelaten. Daarom komen kunstenaars met een meerduidig en avontuurlijk oeuvre nu meer tot hun recht.
Je toont werken op Art Rotterdam. Is Ghekiere ooit in Nederland getoond of is dit een eerste kennismaking?
De laatste aanwezigheid van Joris Ghekiere op Nederlands grondgebied dateert bij mijn weten uit 2005: Lokaal 01 in Breda. Verder is zijn werk heel weinig in het buitenland getoond. Ook daar zal de komende jaren zeker verandering in komen. We tonen een ruime selectie van zijn werk op de stand, en de reacties zijn uiterst positief. Dit is alvast een veelbelovende start.
Waarom behoort Ghekiere naar jouw idee tot de top van de Vlaamse schilderkunst??
Om alle redenen die ik reeds aangaf. Zijn lef, virtuositeit en vernieuwingsdrang zijn ongeëvenaard in de Vlaamse schilderkunst.