21 february 2022, Oscar van Gelderen
De keuze van... Joost Vanhaerents
In de rubriek ‘De keuze van…’ laten we een keur aan kunstliefhebbers (van incidentele kopers tot kunstprofessionals) aan het woord over hun beleving van kunst, en vragen we naar hun voorkeuren: waar zien ze het liefste kunst? Waar kopen ze, en vooral: wie kopen ze? In dit deel: Joost Vanhaerents (CEO Latmimmo en mede-eigenaar van de VanhaerentsArtCollection, 52 jaar).
Wat betekent kunst voor u?
Ik zou mij geen leven zonder kunst kunnen voorstellen. Kunst is zo verweven met mijn dagelijks bestaan dat het een essentieel onderdeel vormt van mijn zijn. Kunst zet ons aan het denken: niet alleen over onszelf, maar ook over de samenleving. Kunst draagt bij aan een beter sociaal milieu, betere omgangsvormen tussen mensen en beter begrip tussen culturen. Kunstenaars hebben vaak een heel aparte kijk op de wereld, los van beperkingen, restricties en traditionele of conformistische denkpatronen. In bepaalde gevallen zorgen kunstenaars voor wetenschappelijke doorbraken, omdat zij een bepaalde problematiek vanuit een totaal andere – vaak onconventionele – uitgangspositie bekijken. Kunst bevrijdt en verruimt je blik op de alledaagse dingen. Ze leert je out of the box te denken.
Thomas Renwart (Les Monseigneurs), Soie à sois, sois encore a moi, 2021, Bruthaus Gallery
Heeft u kunst van huis uit meegekregen of heeft u zelf uw pad moeten vinden?
Ik heb de liefde voor de kunst werkelijk met de paplepel binnen gekregen. Wat begonnen is als een hobby, werd een passie en is geëvolueerd tot een besmettelijke chronische ziekte, waarvan men nooit meer geneest. Ik heb dit kunstvirus ook al overgedragen aan mijn partner en onze drie kinderen. Ik moet ongeveer dertien jaar oud zijn geweest toen de wereld van de internationale hedendaagse kunst zich aan mij openbaarde. Aanleiding was het bezoek met mijn ouders aan Duitse musea (vooral Museum Abteiberg in Mönchengladbach) die in het begin van de jaren 1980 werden gebouwd. In het bijzonder de persoon van Joseph Beuys, die in zijn werken aan de slag ging met vet en vilt, (de materialen die zijn leven hebben gered, nadat hij als Duits gevechtspiloot na een vliegtuigcrash in WO II zwaar gewond werd gevonden door nomadische Tataren) maakte op mij een diepe indruk.
Waar haalt u uw informatie over het wel en wee in de kunstwereld vandaan: krant, vakbladen, televisie, online?
De meeste informatie haal ik uit mailings van galeries en musea. Maar ik lees online ook veel artikels op Artnet.com Dagelijks verschijnen daar artikels over het reilen en zeilen in de kunstwereld. Het is echt jammer dat er in de kranten zo weinig over kunst wordt geschreven.
Waar bekijkt u het liefste kunst? In een galerie, museum, een beurs of online?
Ik bekijk kunst het liefst in galeries. Maar ook op grote internationale events, zoals de Biënnale van Venetië, of Documenta in Kassel. En in verschillende binnen- en buitenlandse hedendaagse musea: in het SMAK, het Fomu, Wiels, Bozar, Macs, de Royal Academie in Londen, het Palais du Tokyo in Parijs, de Tate Modern te Londen, Beaubourg-Centre Pompidou te Parijs zijn vaak zeer boeiende tentoonstellingen.
Waar we ook zijn ter wereld, overal proberen we een vleugje hedendaagse kunst mee te pikken in het lokale museum of de plaatselijke galeries. Kunst moet je in realiteit kunnen beleven en vanuit verschillende standpunten kunnen bekijken en ervaren. Op kunstbeurzen kun je soms ook wel eens iets ontdekken, omdat de galeries dan meestal een presentatie geven – of een selectie maken – van de verschillende kunstenaars die ze vertegenwoordigen.
Hoe vaak per jaar koopt u kunst? Koopt u werk in oplage of liefst uniek werk?
Daar is is geen regelmaat op te plakken. Soms een hele tijd niets en soms enkele werken op korte tijd. Het hangt echt af van de graad van onmiddellijke aantrekkingskracht die het werk en de kunstenaar op dat moment op mij uitoefent. Ik koop bij voorkeur uniek werk.
En waar koopt u dan: in de galerie, op een kunstbeurs, op een veiling of online?
Kunst kopen wij voor het overgrote merendeel in de galerie en uitzonderlijk ook wel eens op een kunstbeurs.
Is het belangrijk dat u en uw partner het altijd eens zijn over een aankoop? Hoe beslist u/jullie?
Het is handig als we beiden overtuigd zijn van dezelfde kunstenaar of hetzelfde werk, maar dat is geen voorwaarde om het werk wel of niet aan te kopen. Ik heb het geluk dat ik kan stellen dat – na dertig jaar samen leven en samen kunst kopen – de keren dat we het onderling oneens waren op een hand te tellen zijn. En als we het oneens zijn, dan is dat vaak volkomen normaal en ook geen probleem. Kunstbeleving is zo persoonlijk en van zoveel factoren afhankelijk: opvoeding, studie, persoonlijke interesses, overtuiging, karakter – vele zaken bepalen of er al of niet een match is. Er dient steeds sprake te zijn van liefde op het eerste gezicht. Wij hebben nog nooit kunst gekocht uit het oogmerk van investering of toekomstig rendement. We hebben ook nog nooit een werk verkocht uit onze collectie. Ik zeg altijd: ‘Als je een werk dat je graag ziet hebt gekocht voor een bepaalde prijs en het is op vandaag minder waard of nog een fractie waard van je initiële aankoopprijs en je ziet het nog steeds even graag, dan heb je goed gekocht.’
We kopen ook geen namen, maar goede werken van goede kunstenaars. Veel gaan kijken en je ogen trainen is de boodschap. Kopen gebeurt op het moment dat de ogen en het hart kortsluiten. Ik heb ondertussen veertig jaar kunstwerken zien passeren en ik beschik over een enorm sterk visueel geheugen. Ik kan nagenoeg al die werken terug voor de geest halen en vergelijken met wat ik reeds eerder heb gezien van die bepaalde kunstenaar. Op deze manier kun je de meesterwerken onderscheiden van de de mindere werken die er toch ook helaas en vaak zijn.
Is er een galerie waar u een speciale band mee heeft?
Wij hebben met veel galeries een speciale band. Dat is ook normaal, want we delen dezelfde passie: de liefde voor de kunst. Het zijn echter de kunstenaars die bepalend zijn voor een aankoop. Het is immers niet zo dat dat wij van een bepaalde galerie het volledige gamma aan artiesten volgen. Vaak beperkt het zich tot één kunstenaar per galerie. We ontwikkelden doorheen de jaren heen een eigen zeer persoonlijke smaak en laten ons hierbij niet beïnvloeden door derden. Eén of meerdere galeries eruit pikken zou de anderen oneer aandoen.
Aaron-Victor Peeters, Untitled "3 gratiën", 2021, BruthausGallery
Als u een onbeperkt budget had, van wie zou u dan een werk aankopen?
Ik zeg vaak dat ik mijn collectie had moeten opbouwen in de topjaren van Dan Flavin, Donald Judd, Carl Andre, Yves Klein, Sol Le Witt, Richard Serra, Elsworth Kelly, Mark Rothko, James Turrell. Dan had ze zeker bestaan uit meerdere werken van voormelde kunstenaars. Ik hou van Minimal Art en Colourfieldpainting. Het werk straalt een innerlijke rust uit die ik zelf niet bezit. Maar ik ben te laat geboren… Bovendien verzamelen we niet in het verleden, maar kopen we hedendaagse kunst, die een weerspiegeling is van wat zich op dit moment rondom ons afspeelt. En geef toe: er lopen voldoende interessante kunstenaars rond met boeiende ideeën, concepten, rode draden en verhaallijnen.
Wim Delvoye, Door Knocker / Heurtoir, 2006, rodolphe janssen
Wie zijn uw favoriete kunstenaars (op Gallery Viewer), en waarom?
Mijn ‘all time’ favoriet is zonder enige discussie Bruce Nauman. Wat mij betreft de meest complete kunstenaar, die uitblinkt in alle disciplines: tekenen, video, sculptuur, neon. Zelfs enkel het audiogedeelte in een voor de rest lege turbinehall van de Tate Modern te Londen was iets dat ik nooit zal vergeten.
Tomás Saraceno is ook één van mijn lievelingen, die ik al volg vanaf het begin van zijn carrière, in 2008. Ongelooflijk is het parcours dat hij ondertussen heeft gereden, met als kers op de taart zijn carte blanche in het Palais du Tokyo in Parijs.
Ik heb ook en grote bewondering voor Anne Imhoff. Hoe ze ingrijpt in de architectuur en de ruimte optimaal kan bespelen is uniek. Ook haar carte blanche show in het Palais du Tokyo, ‘Natures mortes’, is er een om nooit te vergeten. Wellicht de belangrijkste vrouwelijke kunstenares van het moment.
Een voor een grote en klinkende namen. Maar een voor een bovenal artiesten die er al gans hun carrière in slagen om telkens op sublieme wijze het juiste medium te kiezen om hun meest uiteenlopende ideeën op verbluffende wijze te realiseren. En tentoonstellingen te organiseren waarvan je steeds opnieuw zegt: ‘Wauw, hoe mindblowing was dat?’
Dichter bij huis kan ik ook enorm genieten van Wim Delvoye, die een heel persoonlijk en sterk parcours rijdt en de controverse niet uit de weg gaat. En Kris Martin, die heel fijn, subtiel en vernuftig werk maakt met telkens een knipoog waarvan ik gelukkig wordt.
Mijn persoonlijke ontdekkingen en coup de coeurs van het voorbije jaar zijn:
Ben Edmunds: ‘Aspirational equipment’ noemt hij zijn kunst, die ik dankbaar ontdekte bij Tatjana Pieters Gallery in Gent. Voor mij een echte openbaring. Vernieuwend en ‘motivational’ kunst die je aanzet het beste van jezelf te geven. En beroep doet op een eigen vocabularium en bibliotheek van zaken die aan extreme sporten worden gelinkt.
Thomas Renwart (Les Monseigneurs) leerde ik na een tip van Kris Martin via Bruthaus Gallery uit Waregem kennen. Hij brengt de weefkunst waarin wij als Vlamingen vroeger uitblonken terug op Champions League niveau.
Karl Philips kon ons bekoren met twee werken, na een toevallige ontmoeting op Art Brussels op de stand van Dauwens & Beernaert.
De jonge kunstenares Lisse Declercq vereeuwigde op verbluffende wijze ons gezin op een groot doek dat volledig past binnen haar oeuvre. Een werk dat we eeuwig gaan koesteren.
Ilke Cop was dé ontdekking van de kunstwandeling PASS in de Vlaamse Ardennen, waar ze drie grote werken toonde in de kerk van Wannegem. Zij schildert op een zeer unieke wijze over verschillende aspecten van het vrouw zijn. De vrouw als moeder, muze en creator en vertrekkend vanuit een zeer persoonlijk standpunt.
Aaron-Victor Peeters is een jonge beloftevolle kunstenaar uit Genk, een echte ontdekkingsreiziger met een voorliefde voor techniek en respect voor de grote uitvinders. Ik zie grote gelijkenissen in zijn werk met dat van Panamarenko (gezien bij BruthausGallery te Waregem).
Nils Verkaeren trekt met een blanco doek het oerwoud van Colombia in, en daar op de meest intrigerende en moeilijk toegankelijke plaatsen het landschap, de omringende natuur en de lichtinval schildert en daarbij de materie ‘verf’ als geen ander weet te benutten. Gezien bij galerie Kusseneers in Brussel.
De show van Marcin Dudek bij Harlan Levey bij de opening van zijn nieuwe galerie te Molenbeek was voor mij persoonlijk ook een van de highlights in 2021. Zijn kunst ervaar ik als een louteringsproces en de transformatie van zijn verleden als hooligan.
Heel recent was ik aangenaam verrast door de groupshow bij Tatjana Pieters te Gent met werk van Ilke Cop (‘Profilic’) en Dolly Bing Bing (‘Core of Bambi’). Van die laatste kunstenares had ik nog nooit gehoord. Een tentoonstelling met een stevige portie girlpower van de bovenste plank, met werken van uiteenlopende kunstenaars die op een of andere wijze toch verbonden zijn.
Ik vergeet ongetwijfeld enkele namen, waarvoor ik me nu al voor oprecht verontschuldig. Dat is het hatelijkste en ergerlijkste aan lijstjes maken. De liefde voor de kunst is zo onmetelijk groot dat ze zich niet in lijstjes in het algemeen – en in een top tien in het bijzonder – laat condenseren.
Ben Edmunds, Aspirational Equipment Brand Overview Vitrine, 2021, TATJANA PIETERS
