28 march 2022, Oscar van Gelderen
De keuze van... Arne Van Wonterghem
In de rubriek ‘De keuze van…’ laten we een keur aan kunstliefhebbers (van incidentele kopers tot kunstprofessionals) aan het woord over hun beleving van kunst, en vragen we naar hun voorkeuren: waar zien ze het liefste kunst? Waar kopen ze, en vooral: wie kopen ze? In dit deel: Arne Van Wonterghem (Associate Director Gladstone Gallery, 26 jaar)
Wat betekent kunst voor u?
Kunst is voor mij een onuitputtelijke bron van kennisverrijking, fascinatie en een streling voor het oog. Kunst is een spiegel van de wereld van toen en nu; het daagt uit en vestigt de aandacht op humanitaire kwesties in onze samenleving. Kunstenaars leggen op een eigen en originele wijze een bepaald aspect van hun omgeving en de samenleving vast, en delen dit met het publiek. Dit ontrafelen is een boeiend aspect van kunst voor mij. Ik ben ontzettend gezegend deel te kunnen uitmaken van deze wereld, want kunst is voor mij onmisbaar en fundamenteel. Kunst kan een relevantie bevatten of gewoon een artistieke schoonheid. Kunst hoeft dus niet altijd met rede en diepgang benaderd worden. Kunst is bovenal schoonheid; ik beschouw mezelf als een estheet, dus dit is een belangrijk aspect.
Kunst is zowel mijn passie als professionele activiteit, en op die manier domineert het – op een weliswaar fantastische manier – grotendeels mijn bestaan. Ik denk dat er weinig dagen zijn waarop ik niet in contact ben met kunst, kunstenaars en alles wat daarmee te maken heeft. Sedert september 2021 werk ik voor Gladstone Gallery in Brussel, als associate director. Daarvoor was ik PR & Communicatieconsultant voor de kunstbeurs Art Düsseldorf en de designbeurs Collectible. Ik ben ook betrokken bij het Museum Dhondt-Dhaenens, waar ik in de Raad van Advies zetel. Sinds mijn twintigste ben ik dus actief in de kunstwereld, maar eigenlijk al veel langer.
Heeft u kunst van huis uit meegekregen of heeft u zelf uw pad moeten vinden?
Laat ons stellen dat ik het pad zelf heb aangelegd en ben beginnen bewandelen, maar de bouwstenen voor de weg werden mij ter beschikking gesteld. Mijn grootvader was een liefhebber van jonge Belgische kunstenaars (vooral Oostendse, maar uiteindelijk ook ver daar buiten), en hij had er ook de muren voor: het hotel waarvan hij eigenaar en uitbater was, hing vol kunst. Hij was ook helemaal weg van design en in alle kamers stond dan ook een stuk van inmiddels grote klassieke designers zoals Charles & Ray Eames, Eero Saarinen en Carlo Scarpa. Gelukkig heb ik wat iconische stukken geërfd! Die microbe is overgegaan op mijn moeder en heel snel heb ik ze ook te pakken gekregen.
Max Pinckers, Prosthetic Memory (From the series Margins of excess), 2018, Gallery Sofie Van de Velde
Waar haalt u uw informatie over het wel en wee in de kunstwereld vandaan: krant, vakbladen, televisie, online?
Hoofdzakelijk online en vakbladen, maar ook de algemene pers, en dan wel eerder internationale/Engelstalige (The New York Times en Financial Times), daar deze zowel kunst in het algemeen, of tentoonstellingen en evenementen, zoals biënnales, in de ganse wereld beslaan, kunstenaars belichten, en ook ingaan op het marktaspect. Voor dit laatste zijn er Artsy en Artnet, die heel veel over de professionele aspecten van de kunstwereld berichten en dit interesseert mij heel erg. De opwaartse beweging van aandacht voor kunst in de Belgische media (Canvas zendt geregeld mooie reportages over kunst en cultuur uit bijvoorbeeld), mede dankzij het PR-bureau Club Paradis, zijn stappen in de goede richting, en komt het rijke Belgische kunstlandschap, vooral hedendaagse kunst, zeer ten goede.
Waar bekijkt u het liefste kunst? In een galerie, museum, een beurs of online?
Een museum zal voor mij altijd de beste plek zijn om kunst te bekijken, ontdekken of begrijpen. Een tentoonstelling die een kunstenaar volledig in kaart brengt is enorm verrijkend, en geeft je inzicht op diens werk waardoor je de kunstenaar beter kan vatten en waarderen. Doorheen vaste collecties van grote musea lopen is ook altijd een plezier, om kunstwerken te (her)ontdekken en een beetje tijd mee door te brengen, geweldig gewoon. In België zou hier meer aandacht aan mogen gegeven worden. Daarna zou ik durven zeggen: een beurs, ook al kan daar snel saturatie opduiken. Een beurs is wel een moment en plaats om in een korte tijdspanne veel kunstenaars en kunstwerken te zien, en wat en vogue is, en een goede oefening voor het oog: je kunt zo vaststellen waar je echt voor valt. Maar dan moet je wel – en hier komen we bij nummer drie – vervolgens de galeries bezoeken (en blijven bezoeken) die de kunstenaars vertegenwoordigen die dan van de kunstenaar en het werk een totaalbeeld geven, met achtergrond en context. Een bijkomende uitleg kan je nog meer van het werk doen houden, of soms niet… Gallery hopping in Brussel, Londen of Parijs is zo stimulerend. Online is niet echt mijn ding: we verwerken al heel veel beeldmateriaal, waaronder ook kunst, online (ik denk dan vooral aan Instagram), waaraan ik natuurlijk deelneem, maar ik verkies toch de IRL belevenis boven de URL.
Een andere omgeving waar ik wellicht het liefst naar kunst kijk is bij iemand thuis (toon mij je kunst, en ik zeg wie je bent!). Privéverzamelingen die opengesteld worden voor het publiek, of de prachtige privé-initiatieven die er gelukkig wat meer zijn de laatste jaren – maar nog niet genoeg. Elke privéverzamelaar die zijn kunst deelt met een ruimer publiek is een toegevoegde waarde voor de samenleving: naar kunst kijken brengt rust en hoe meer we dit doen – en de kans daar toe krijgen dankzij mecenassen en kunststichtingen – hoe beter. België heeft een ontzettend hoge concentratie aan kunstverzamelaars, dit delen met het publiek is heel waardevol voor ons kunstlandschap.
Hoe vaak per jaar koopt u kunst? Koopt u werk in oplage of liefst uniek werk?
Uniek werk geniet mijn voorkeur. Ik heb geen vast aankoopritme maar toch een aantal keer per jaar, hoewel dit volledig afhankelijk is van ‘le coup de coeur’.
En waar koopt u dan: in de galerie, op een kunstbeurs, op een veiling of online?
Om kunst te kopen gaat mijn voorkeur uit naar galeries, omdat ik de interactie met de galeriehouder enorm waardeer. Ik heb ook al kunst op een kunstbeurs gekocht, ‘in the heat of the moment’, maar ik verkies een galerie omdat mij dit het gevoel geeft een meer doordachte keuze te maken. Misschien ben ik een trage beslisser en heb ik daardoor een paar kunstwerken aan mij zien voorbijgaan, maar die zitten dan in mijn imaginaire collectie. Op een veiling heb ik ook al eens een werk gekocht, een heel spannende ervaring. Ik blijf echter de voorkeur geven aan het menselijke contact en dus koop ik geen kunst online, zelfs niet van artiesten die ik (goed) ken of via galeries die ik (volop) vertrouw. Ik heb blijkbaar nood aan de fysieke beleving.
Is het belangrijk dat u en uw partner het altijd eens zijn over een aankoop? Hoe beslist u/jullie?
Mijn kunstaankooppartner is mijn moeder daar we de voorbije jaren ‘samen’ kunst aankochten, of toch na samenspraak, en meestal instemming, vooral voor kunst bij haar thuis. Nu ik mijn eigen stek heb in Brussel, koop ik meer en meer kunst ‘in mijn eentje’. Maar ik ben altijd blij als ik achteraf haar goedkeurend oog krijg. Ik heb een uitgesproken smaak en mening (een collectie is tenslotte een weerspiegeling is van je persoonlijkheid), en gezien ik intensief met kunst bezig ben, is dat nogal evident! Toch is het fijn om in dat avontuur meerdere stemmen aan bod te laten komen, maar de beslissing neem ik. En dat moet ook zo, met kunst moet je een band hebben. Tussen elk kunstwerk en mezelf hangt een onzichtbare draad.
Is er een galerie waar u een speciale band mee heeft?
Ik heb een goede band met een hele resem galeries, want de mensen van/achter deze galeries zijn altijd persoonlijkheden met een enorme intellectuele bagage waar je zoveel van opsteekt. En je creëert een contact dat als gemene deler kunst heeft, waardoor je eigenlijk nooit uitgepraat bent. In Brussel zijn dit voor mij Meessen Declercq, waar ik mijn allereerste hedendaags kunstwerk ‘aankocht’ of eerder kreeg voor mijn vijftiende verjaardag (een traditie van mijn grootvader, die mijn moeder verdergezet heeft, is een kunstwerk als cadeau voor een verjaardag of andere belangrijke gelegenheid). Het was de neon ‘Five’ van Lieven De Boeck. Daarnaast rodolphe janssen, waar ik stage liep in 2017; sindsdien is hij zowat mijn mentor in mijn kunstwereld. En tot slot Gladstone, de galerie waar ik momenteel werk en die een goede mix van gevestigde namen en jong/hedendaags talent vertegenwoordigt, waaronder veel kunstenaars die ik vroeger al volgde en nu het privilege heb heel dichtbij te staan. Een heel boeiende, nieuwe ervaring.
Raoul De Keyser, Untitled 2002, Zeno X Gallery
Als u een onbeperkt budget had, van wie zou u dan een werk aankopen?
Mark Rothko, zonder twijfel. Er gaat niets boven zijn rustgevende en tevens opwindende schilderijen. Ik droom ervan zijn kapel in de Menil Collection in Houston, Texas, die bovendien net gerestaureerd werd, te bezoeken.
Wie zijn uw favoriete kunstenaars (op Gallery Viewer), en waarom?
Guy Vandenbranden, Bram Bogart & Léon Wuidar: pioniers van Belgische moderne kunst, en heel belangrijk binnen het canon van onze kunstgeschiedenis.
Jus Juchtmans is een hedendaagse colorfield painter met een heel interessante techniek, gebruikmakend van hars.
Stan Van Steendam geniet dezelfde appreciatie, maar hij gebruikt dan weer ceramiek, waardoor je iets sculpturaal krijgt.
Van Max Pinckers heb ik recent zijn werk ontdekt bij Sofie Van De Velde. Ik heb weinig kennis van hedendaagse kunstfotografie, maar bij deze fotograaf had ik veel aanknopingspunten zowel op vlak van thematiek als van beeldvorming.
Louisa Gagliardi en Lisa Vlaeminck zijn artiesten met elk een heel sterk uitgesproken en persoonlijk visueel universum, dat vind ik altijd indrukwekkend.
Ik heb ooit meegeboden op een werk van Jerry Zeniuk dat gedoneerd was aan het Museum Dhondt-Dhaenens voor de benefietveiling, maar het ging mijn plafond te boven. Sindsdien blijft het in mijn hoofd spoken en hoop ik toch ooit eens een exemplaar te bemachtigen.
Maaike Schoorel ontdekte ik op de Biënnale van de Schilderkunst in (wederom) het Museum Dhondt-Dhaenens en nadien bij Mendes Wood DM in Brussel. Haar schilderijen getuigen van een rustgevende ongedwongen schoonheid.
Louise Giovanelli is mijn meest recente coup de coeur! Een esthetische trompe l’oeuil beeldtaal met een glamoureus gehalte.
Het gebruiken van textiel als medium op canvas, zie ik heel erg graag (ik denk aan Ethan Cook, Brent Wadden en zelfs Alighiero Boetti), maar de manier waarop Jaromir Novotny dit zo sereen gebruikt is bijzonder. Een heerlijke rust binnen mijn toch vaak wel voornamelijk kleurrijke voorkeuren.
Raoul de Keysers kleur- en lijnengebruik zijn zo intelligent en komen altijd juist aan.
David Claerbouts video’s kan ik keer op keer blijven bekijken en er mij in verliezen. Wat hij met nieuwe media doet en ‘oude’ beelden: zo baanbrekend!
Tot slot. Bruce Nauman: de kunstenaar die de lont van mijn liefde voor kunst definitief heeft aangestoken, op de Biënnale van Venetië in 2009. Ik kan er nog altijd niet van over uit hoe deze artiest ons zo veel in vraag doet stellen en inzien met gebruik van een plethora van materiëlen. Zijn neon’s staan op mijn ultieme wishlist (naast de Mark Rothko) en vandaar dat ik ook een neon (Lieven De Boeck) als eerste kunstwerk voor mijn collectie koos.
Extra: Marcel Berlanger, Matthijs Kimpe, Anneke Eussen en Sam Moyer.
Stan Van Steendam, Ézia, 2021, Barbé-Urbain
