31 december 2021, Flor Linckens
Anja Niemi: ”Ik wil praten over hoe het is om mens te zijn, hoe het is om een vrouw te zijn, maar nooit over hoe het is om mij te zijn.”
De solotentoonstelling ‘The Rider Vol.1’ van Anja Niemi in The Ravestijn Gallery is tot en met 8 januari online te zien op GalleryViewer. Toen de Noorse fotograaf klein was zat ze vol met verhalen, maar ze merkte dat ze moeite had om deze verhalen uit te drukken in taal. Ze wilde eigenlijk acteur worden, maar was ontzettend verlegen. Niemi: “Toen ik voor het eerst begon met fotograferen, realiseerde ik me dat ik verhalen kon maken in mijn eentje, zonder ook maar een woord te gebruiken. Dat veranderde alles. Ik kon mijn ideeën ineens omzetten in iets tastbaars.”
Niemi werkt voor haar producties altijd alleen. Ze creëert tot in detail uitgedachte tableaus waarin ze zelf een hoofdrol speelt, hetzij vaak afgekeerd van het publiek. Niemi: “Mijn werk is gebaseerd op geënsceneerde fotografie. Ik maak fictieve verhalen waarin ik zowel de auteur als het personage ben.” Toch zijn het geen zelfportretten, want het gaat niet over de fotograaf zelf. Niemi: ”Ik wil praten over hoe het is om mens te zijn, hoe het is om een vrouw te zijn, maar nooit over hoe het is om mij te zijn. Een zelfportret kan zoveel meer zijn dan een foto van jou.”
Anja Niemi, A Moment of Trust, 2021, The Ravestijn Gallery
Niemi refereert soms naar gebeurtenissen die net lijken te hebben plaatsgevonden. De fotograaf speelt daarbij geregeld met surrealisme en realisme, humor en tragische elementen. Niemi: "Het leven is gevuld met momenten waarop humor overgaat in tragedie en lelijkheid in perfectie. Ik vind het interessant dat we ons vaak meer op ons gemak voelen als die werelden gescheiden zijn. Het is makkelijker om weg te kijken als je iets ziet dat puur morbide of tragisch is, dan wanneer er een humoristisch of mooi element aan verbonden is. Die aantrekkingskracht is ongemakkelijk en interessant.”
Anja Niemi, Involuntary Disembarkation, 2021, The Ravestijn Gallery
In ‘The Rider Vol. 1’ verbeeldt Niemi een mysterieuze ruiter en haar paard. De reeks vormt in feite een vervolg op haar eerdere serie ‘The Blow’ uit 2019, waarin een vrouwelijke bokser centraal stond. De filmische foto’s van Niemi suggereren een narratief en raken universele gevoelens en gespreksonderwerpen. Waar ‘The Blow’ inhoudelijk refereert aan strijd en conflict gaat haar nieuwe serie juist over wederzijds vertrouwen, respect en de wil om elkaar te begrijpen. Dit alles wordt gesymboliseerd door middel van de relatie tussen een ruiter en haar paard, die in het beste geval één worden, mits er langdurig geïnvesteerd wordt in hun vertrouwensband — een relatie waarin eigenlijk geen ruimte is voor angst.
Anja Niemi, White Horse and the Lake, 2021, The Ravestijn Gallery
De fotograaf heeft namelijk een ambivalente relatie met paarden, die ze tegelijkertijd vreest [als gevolg van een rij-ongeluk in haar jeugd] en liefheeft.
Niemi: ”Paarden hebben een geweldig vermogen om je emoties aan te voelen en ze weten die emoties vaak op een mooie manier (ten positieve) om te buigen. Mijn angst is nooit volledig weggegaan. Maar naarmate mijn relaties en connecties met hen sterker worden, kan ik het wel langzaam loslaten. Tijdens het maken van 'The Rider' moest ik bijna alles veranderen aan mijn werkwijze. Paarden zijn ontzettend eigenzinnig en snel, en ik wilde hen fotograferen op hún voorwaarden, zonder daarbij te dominant of dwingend te zijn. Daarom kon ik niet meer zo repetitief en nauwgezet werken als ik dat gewend ben, maar wat ik ervoor terug kreeg was meer dan de moeite waard.“
Niemi studeerde aan de London College of Printing en de Parsons School of Design in Parijs en New York. Ze bracht vier fotoboeken uit, waarvoor ze deels samenwerkte met haar zus Lena Niemi — die juist wel een manier heeft met woorden. De fotografie van Niemi werd onder meer opgenomen in de fotoboeken Firecrackers: Female Photographers Now (Thames & Hudson) en 1001 Photographs You Must See Before You Die (Cassell).
