09 june 2025, Flor Linckens
Joseph Thabang Palframan herschrijft portretten met verf: pixel voor pixel
In Upstream Gallery in Amsterdam is tot en met 21 juni de solotentoonstelling ‘Everybody Wants to Be a Rolling Stone’ van Joseph Thabang Palframan te zien. Deze kunstenaar beweegt zich continu tussen verschillende werelden. Hij werd geboren in Namibië, groeide op in Engeland en Botswana, rondde gelijktijdig twee studies af in Nederland en woont inmiddels in België. Ook zijn biculturele achtergrond, met wortels in Afrika en Europa, vormt de basis voor zijn werk.
Zijn praktijk is een voortdurende verkenning en verzoening van kruispunten: tussen continenten, culturen, identiteiten, beeldtalen en complexe (post- en prekoloniale) geschiedenissen en hun blijvende erfenis. In zijn werk schuift hij precies daar zijn vergrootglas op: op wat zichtbaar wordt en wat wordt weggefilterd. Wie wordt gerepresenteerd en wie uit beeld verdwijnt. In zijn schilderijen keert hij die dynamiek binnenstebuiten. Wat begint als een portret, wordt gaandeweg opgebouwd en onderbroken.
Joseph Thabang Palframan werd in 1997 geboren in Windhoek, Namibië. Hij studeerde aan Leeds College of Art, gevolgd door de opleiding Beeldende Kunst aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag en Kunstgeschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn afstudeeronderzoek ging over mystificatie in kunstinstellingen, over hoe verhalen worden geconstrueerd, maar ook verhuld. Die thematiek blijft doorwerken in zijn schilderkunst, waarin demystificatie niet betekent dat iets wordt onthuld tot op het bot, maar waarin juist ruimte ontstaat voor een nieuw soort gelaagdheid, voor het naast elkaar laten bestaan van meerdere werkelijkheden. Het werk van Palframan is diep verankerd in een bredere historische en culturele context, met een academische benadering.
In zijn recente schilderijen combineert Palframan pointillistische technieken met digitale beeldlogica. Zoals pixels samen een schermbeeld vormen, zo ontstaan zijn schilderijen uit stippen die samen een gefragmenteerd en geconstrueerd geheel suggereren. Net als in onze digitale realiteit ontstaat betekenis pas in het geheel, in de samenhang van losse deeltjes. Palframan onderzoekt daarbij hoe deze techniek zich verhoudt tot vooruitgang in wetenschap en technologie, en hoe ze zich afzet tegen het klassieke realisme. Maar net als het beeld vorm begint te krijgen, grijpt hij in: met witte verf verstoort hij de samenhang. Witte stippen en vegen verstoren het beeld, maar geven het tegelijk een nieuwe richting. Eigenlijk maakt Palframan bestaande verstoringen en tegenstellingen enkel zichtbaar, naar de voorgrond. Uitwissen is hier geen vorm van verdwijnen, maar van herschrijven.
De witte verf functioneert daarbij als conceptueel ankerpunt. Niet als lege ruimte, maar als statement. De kleur wit (en whiteness) is zelden neutraal: het maskeert, verstoort, schuift opzij en claimt ruimte — en de norm. Palframan verbindt dit met bredere vragen over representatie en toe-eigening. De titel van de tentoonstelling verwijst naar The Rolling Stones, een band die groot werd met een sound die geworteld is in de Afro-Amerikaanse blues. Maar het The Stones en hun gezichten die het collectieve geheugen domineren, de oorsprong van deze muziek bleef in de schaduw. Diezelfde dynamiek, waarin Zwarte creativiteit witte zichtbaarheid voedt, ziet Palframan ook terug binnen de kunstgeschiedenis. Zijn werk probeert daar geen eenvoudig antwoord op te geven, maar stelt er iets tegenover: verstoring als uitnodiging om opnieuw te kijken. Een toevoeging of een transformatie in plaats van uitwissing. Een vorm van verzet, een onderbreking van dominante systemen. Want wat bedekt is blijft aanwezig en vormt de basis van het nieuwe beeld.
De beeldtaal van Palframan is geworteld in zowel de Afrikaanse als de Europese kunstgeschiedenis, en wordt gevoed door invloeden van onder anderen Dumile Feni, Thami Mnyele en Sam Nzima. Tegelijkertijd verwijst hij naar hedendaagse cultuur, zoals hiphopvideo’s en protestbeelden.
Naast zijn atelierpraktijk werkt hij aan participatieve projecten, onder meer vanuit Cas-co in Leuven. Hij rondde een residentieprogramma af bij AVL Mundo in Rotterdam (na het winnen van de Ron Mandos Best of Graduates award) en zijn werk werd opgenomen in de collectie van Museum M.
