23 november 2022, Oscar van Gelderen
Het atelier van... Albert Rubens
Hoe ziet het ideale atelier eruit? Hoeveel tijd spendeert een kunstenaar in zijn atelier? Is het een heilige plek? In de reeks ‘Het atelier’ deze week: Albert Rubens (78 jaar), die al respectievelijk vijftig en veertig jaar werkzaam is in zijn ateliers in Tielt en de Provence en wordt vertegenwoordigd door Callewaert Vanlangendonck Gallery in Antwerpen.
Gaat u iedere dag naar uw atelier?
Ik ga niet elke dag, ik ben iedere dag in mijn atelier. Ik woon namelijk waar mijn atelier is, en waar mijn atelier is, daar woon ik. Ik heb twee locaties, en dat heeft een voorgeschiedenis: toen ik mijn laatste jaar studeerde, in Gent aan Sint Lucas, was ik op zoek naar een groot atelier, en dat vond ik in de stad waar ik geboren ben, in Tielt, in West-Vlaanderen. In een pand dat ik kon huren bevond zich een enorme zolder, en daar had ik ondertussen ook mijn zeefdrukatelier in ondergebracht, dit is half weg de jaren zestig, rond 1967/1968. Drie jaar laten werd het pand verkocht en ging ik op zoek naar een ander atelier, wederom in Tielt. Ik heb er een heel groot leegstaand herenhuis -waar vroeger een textielfabrikant woonde – op de kop kunnen tikken. Geleidelijk aan heb ik daar mijn atelier in gevestigd en er samen met mijn vrouw gaan wonen. Ik heb dat atelier nu vijftig jaar!
Een aantal jaar later, in de jaren zeventig, waren we op reis in Frankrijk, en deden de Provence aan. We waren verliefd geworden op die prachtige natuur, we hebben er redelijk snel een huis gekocht in het dorp Esparron-de-Verdon, waar ik nog altijd deels woon en werk.
Hoe laat vertrekt u naar uw atelier, en hoe: te voet, per fiets, openbaar vervoer of auto?
Ik verdeel mijn tijd over Tielt en de Provence. Ik heb les gegeven aan een humaniora, en had veel vakantie, en daar profiteerden wij van door zo snel als mogelijk naar het zuiden te reizen. Ik ben gestopt op mijn vijfenvijftigste met les geven, en heb sindsdien meer tijd, nu ben ik de helft van de tijd in Frankrijk, steeds twee maanden hier en daar. Door de corona was ik er iets minder, maar dit is ondertussen weer opgelost.
Houdt u vast aan bepaalde rituelen in uw atelier? Muziek of juist stilte?
Mijn atelier in Tielt is heel groot, in de Provence iets kleiner. In het atelier heb ik plekken waar ik studies voorbereid, en een deel waar ik werken uitvoer. Waar ik in Tielt de studies maak heb ik een groot raam met uitzicht op mijn tuin, en ik hanteer hetzelfde systeem in Frankrijk: een kleine ruimte waar ik studies maak, met een raam waar ik uitzicht heb op een vallei. Ik luister niet naar muziek als ik studeer en ontwerp, wel wanneer ik mijn studies uitwerk. Ik luister naar elke stijlperiode: zoals middeleeuwse- elektronische-hedendaagse muziek… ik luister naar alle goede muziek. Mijn vader was violist, de muziek kreeg ik van hem mee, ik speel trouwens ook wat piano.
Mijn werken zijn niet toevallig. Alles wordt vooruit getekend in mijn dagboeken. Een selectie maak ik tijdens mijn studie, en als duidelijk is hoe ik de ontwerpen op ware grootte ga uitvoeren, zet ik ze pas over op doek, papier of een andere drager. Als ik die werken uitvoer staat de muziek soms wat hard, volgens mijn vrouw.
Hoe belangrijk is licht voor u?
Bij het ontwerpen zit ik meestal bij het raam. In Tielt is mijn raam gericht op het Noorden en hier in Esparron precies andersom, op het Zuiden. Dat dal stimuleert enorm.
Hoe gaat u te werk? Begint het werk pas op het moment dat u uw atelier betreedt of gaat het werk altijd en overal door?
Het gaat altijd door. Creativiteit gaat niet van negen tot vijf, het werk is constant bezig. Maar ik houd wel van regelmaat, in die zin, dat ik geen periodes van weken ken dat ik niets doe. Ik voer niet iedere dag werken uit maar ben mentaal toch altijd bezig. Ik steek veel tijd in mijn dagboeken, daar hecht ik veel belang aan omdat – zoals ik eerder al zei – de definitieve werken daar uit voortkomen.
Hoeveel tijd spendeert u gemiddeld per dag in uw atelier?
Ik zit soms van zes uur af een ganse dag in het atelier, maar het kan ook tot avonds laat, ik heb geen vast tijdschema. Ik ben thuis, dan loop je ook makkelijker over en weer. Werk en huis lopen door elkaar, en het wordt onderbroken door contacten met galeries, om mee te doen aan symposia en tentoonstellingen.
Is het atelier een heilige plek?
Natuurlijk, het is een heilige plek. Een oord van rust en stilte. In principe kun je werken op om het even welke plaats , maar het is een genoegen om in mijn eigen atelier te kunnen zijn. Als ik op reis ben kan ik ook wat op papier zetten, maar dat is toch anders.
Ontvangt u er bezoek, van verzamelaars, curatoren of collega-kunstenaars?
Ja, daar mijn atelier ook mijn huis is, komen er regelmatig mensen langs: vrienden, verzamelaars, curatoren, galerijhouders. Er wordt soms stevig gediscussieerd, maar het gaat uiteindelijk toch altijd dezelfde richting uit: de zaken waar we creatief mee bezig zijn. We discussiëren over het werk waaraan ik bezig ben, over andere kunstenaars en tentoonstellingen, over de evolutie en veranderingen in de kunstwereld. Ik heb ook nog altijd contact met mensen die studeren; ik vind het belangrijk te kunnen werken met gemotiveerde jonge mensen. Na mijn studies grafische- en plastische kunsten wilde ik graag architectuur verder studeren maar door omstandigheden is dit niet kunnen doorgegaan. Architectuur heeft me altijd enorm geboeid.
Wat is het mooiste atelier dat u ooit heeft gezien?
Ik ben goed bevriend geweest met François Morellet, die in Cholet, in het departement Maine-et-Loire woonde en er gestorven is. Met zijn vrouw heb ik nog steeds contact. Zijn atelier maakte grote indruk, op mij, het is een immens huis, een kasteel, zeg maar. Hij leefde in zijn atelier, net zoals ik. Het huis, de ateliers het depot, is piekfijn in orde en van een ongeziene schoonheid. Ik kwam met hem in contact via Le Disque Rouge, een galerij in Brussel, vlakbij de Zavel, waar ik jaren zeer intens mee heb samengewerkt en waar uitsluitend werk getoond werd van mensen die in onze richting bezig waren. Ik spreek nu van eind de jaren zestig tot eind de jaren tachtig. Ik ben naar veel exposities van Morellet geweest, in Berlijn, Parijs, New York…
Hoe ziet het ideale atelier eruit?
Mijn atelier is het ideale atelier: wonen en werken samen. Daar staat geen pensioenleeftijd voor, ik werk er tot de laatste snik.
