29 march 2022, Manuela Klerkx
Jonathan Vervoort: 'You came, you saw, you continued scrolling'
Tot en met 16 april is bij Base Alpha Gallery in Antwerpen de tentoonstelling 'You came, you saw, you continued scrolling' van Jonathan Vervoort te zien. Zolang de schilderkunst bestaat worden er vragen gesteld over diezelfde schilderkunst. Al helemaal in een wereld waarin het digitale aspect van ons bestaan en in de kunst steeds dominanter wordt zijn antwoorden niet eenvoudig te vinden. Toch doet Vervoort een poging in deze eerste solo tentoonstelling in de galerie. Overtuigd van de menselijke drang naar markering onderzoekt hij de grenzen tussen het virtuele en het analoge, heden en verleden, rationaliteit en expressie. Aan de hand van een reeks schilderijen met een sterk digitaal effect en een aantal grote, bewerkte rotsblokken die verwijzen naar de tijd van de eerste grotschilderingen toont Vervoort hoezeer digitale en historische, virtuele en menselijke invloeden naast elkaar bestaan en als zodanig onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden.
‘Onze huidige beeldcultuur bestaat uit een overkill aan digitale afbeeldingen.
Dat is voor mij een bron van inspiratie.’
Jonathan Vervoort
MK Zou je kunnen uitleggen waar jouw werk overgaat?
JV In mijn werk ben ik op zoek naar de verschillen tussen de aan- en afwezigheid van het tactiele element. Nu heb ik alle schilderijen reliëf loos geschilderd, alsof de verf erop geprint is. Heel bewust laat ik geen sporen van kwaststreken zien zodat de kijker die als het ware mist. Wij zijn zo gewend aan kwaststreken bij het ervaren van schilderkunst dat je er bijna naar gaat verlangen als ze er niet zijn. Ik speel als het ware met die verwachting. Als je bijvoorbeeld een volledig glad doek hebt met maar één kwaststreek erop dan ervaren mensen die ene streep meteen als een ‘human touch’. Elke beschaving, van de Maya’s tot de Egyptenaren, is begonnen met het maken van grottekeningen om zijn of haar terrein op een visuele manier af te bakenen. Zo van: dit is van ons. Schilderen en ‘mark making’ zijn in dat opzicht hetzelfde: het zijn tekens van menselijke aanwezigheid.
Jonathan Vervoort, Untitled, 2022, Base-Alpha Gallery
MK Klopt het dat er invloeden uit de graffiti in jouw werk zitten?
JV Ik denk dat de menselijke drang naar markering om iets uit te drukken een wezenlijk onderdeel van graffiti kunst is, maar toen ik zelf aan graffiti deed zag ik dat nog niet. Pas nadat ik met schilderen begon ben ik me gaan afvragen waarom mensen dingen markeren en kon ik de schilderkunst in een historisch perspectief plaatsen.
MK Kun je daar een voorbeeld van geven.
JV Ik ben geïnteresseerd in de werking van licht en diepte in de schilderkunst. De grootmeesters uit het verleden, gingen tot het uiterste bij het schilderen van details in een landschap of bij het maken van een portret. Ik ben geïnteresseerd in diezelfde details maar dan in de stroom van digitale afbeeldingen die dagelijks op ons afkomt. Daarbij ben ik ook geïnteresseerd in het gebruik van digitale programma’s waarmee je licht en diepte kunt manipuleren. Ik ben geboren in 1995 en dus ben ik opgegroeid met digitale media die voor mij als een normale of logische volgende stap in de schilderkunst aanvoelen. Die digitale programma’s zijn tenslotte net als kwasten tools om te gebruiken.
Jonathan Vervoort, Milk Dog, 2022, Base-Alpha Gallery
MK Waar komt jouw schilderkunst uit voort?
JV Mijn manier van schilderen komt voort uit mijn reflectie op de staat van de actuele beeldcultuur en de wijze waarop we naar een beeld kijken. Mijn schilderijen met een wazige Mona Lisa en een wazig Melkmeisje zijn toevallig ontstaan. Ik zat namelijk een keer op Instagram en de verbinding was dermate slecht dat ik de afbeeldingen heel vaag te zien kreeg omdat de computer die niet helemaal kon laden. In een soort van eindeloze zoekfunctie van Instagram kwam een heel vage Mona Lisa tevoorschijn met daarop het cirkeltje dat je ziet als de computer aan het laden is. Ik heb toen een schilderij gemaakt dat voortborduurde op dat toevallig ontstane beeld.
MK Hoe kwam je voor het eerst in aanraking met kunst: in een museum of galerie of op de computer
JV Ik denk dat mijn eerste contact met kunst door het computerscherm tot stand kwam. Ik heb ook veel kunst in musea en in boeken gezien, maar het meeste komt toch wel via websites, sociale media en allerlei andere online platforms binnen. Nou moet ik daar wel bij zeggen dat ik het veel leuker vind om kunst in het echt te zien maar dat neemt niet weg dat ik het meeste online zie.
Jonathan Vervoort, Message from above, 2022, Base-Alpha Gallery
MK Beïnvloedt dat de manier waarop je naar kunst kijkt denk je?
JV Ja, dat denk ik wel, want hoe lang kijk je nou naar een schilderij op de computer?
MK Zie jij jezelf als een figuratief of een abstract schilder?
JV Ik denk dat ik altijd zowel figuratief als abstract zal schilderen. Soms probeer ik de grenzen tussen beide op te zoeken. Soms schilder ik bewust verschillende malen hetzelfde element bijvoorbeeld tennisballen, op een doek. En dat doe ik dan zo vaak, op een ‘error’-achtige wijze, zodat de figuratieve elementen opgaan in een abstracte compositie waardoor ze hun betekenis als het ware verliezen.
Jonathan Vervoort, Purple Horses, 2022, Base-Alpha Gallery
MK Laten we even kijken naar het schilderij met een rode, effen achtergrond, zonder kwaststreken en waarop je met de hand allerlei lijnen hebt geschilderd. Hoe maak je die lijnen eigenlijk?
JV Dat doe ik in een ‘virtual reality’ programma waarbij ik een 3D bril op heb, zodat ik me als het ware in een soort van digitale kubus bevind, en in iedere hand een kleine afstandsbediening. Als ik daarop klik ontstaan er, dankzij het computer gestuurde programma, lijnen. Als ik bv met de hand een beweging naar voren maak, dan ontstaat er een lijn de diepte in - dus naar voren - wat bij een klassiek schilderij niet kan. Alle richtingen, naar beneden of naar boven, naar echts of naar links kun je met behulp van dat programma maken. Vervolgens ga ik dan heel expressief te werk in die kubus. Soms met mijn ogen dicht. Ik probeer dan zo min mogelijk na te denken en mijn expressie de vrije loop te laten. Zo ontstaan van die gestuele lijntekeningen waar ik soms ook een verborgen boodschap in probeer te stoppen. In dit schilderij staat er bijvoorbeeld ‘evil’ verborgen in geschilderd. Er zit ook een soort rechthoek in met een kruis dat verwijst naar een raampje. Soms zet ik er een heleboel naast elkaar waardoor ze op rekensommetjes lijkt, een beetje zoals in de tijd van de hiërogliefen. Dat is dan weer dat historische perspectief.
Jonathan Vervoort, Corrupted Evil, 2022, Base-Alpha Gallery
MK De achtergrond van het schilderij ‘Corruped Evil’ (2022) is effen rood geschilderd met een kleine kleurschakering. Heb je daar een speciale bedoeling mee?
JV Dat kleurverloop is eigenlijk een referentie naar de tijd, als een zonsopgang of zonsondergang. Het suggereert een moment, een beweging omdat de kleurintensiteit verschuift van licht naar donker.
MK Kun je een kunstenaar noemen die jou erg inspireert?
LV Cy Twombly (1928 - 2011) is baanbrekend vanwege zijn eigen soort van kalligrafie met geschreven teksten die je als een voorloper van de graffiti zou kunnen zien. Maar ook de energie die uit zijn werk spreekt en de persoonlijke relatie tot zijn canvas inspireren mij enorm. En als je het over ‘mark making’ hebt dan is zijn serie schilderijen met die grote rozen erop wel het ultieme voorbeeld: de verf druipt ervan af waardoor er een spel tussen vloeibaarheid, vluchtigheid en zwaartekracht ontstaat en het contrast tussen de verticaliteit van het medium en de horizontaliteit van het canvas wordt versterkt.
Jonathan Vervoort, The Real Evolution Theory, 2022, Base-Alpha Gallery
LV Eigenlijk heb ik daar al het menselijke en het emotionele uit geschrapt maar ik sluit niet uit dat die elementen in mijn toekomstige werk in zekere mate weer terugkomen. Ik ben wel geïnteresseerd in die balans tussen het virtuele en het menselijke.
Jonathan Vervoort, You came, You saw, You continued scrolling, Base-Alpha Gallery
MK In de galerie ruimte liggen her en der grote objecten die eruit zien als stenen of liever gezegd rotsblokken verspreid waarop is geschilderd. Heb je daar een bepaalde bedoeling mee?
LV Wat je ziet zijn rots sculpturen van piepschuim met cement eromheen die ik hier en daar heb bewerkt met water en inkt. En dan heb ik nog van dat artificiële mos bij de modelbouwwinkel gekocht zodat ze er wat echter uitzien. Ik zie deze zogenaamde rotsblokken eigenlijk als decorstukken die een existentiële laag aan de werken geven. Afgelopen zomer was ik in Bulgarije, bij Begliktash, dat ook wel bekend staat als de ‘Bulgaarse Stonehenge’. Dat zijn immense, eeuwenoude stenen waarvan ik me afvroeg hoe die daar ooit zijn gekomen. Wat me daarbij fascineert is de combinatie van enerzijds de virtual reality van de kubus en anderzijds de wereld van de eeuwenoude, huizenhoge stenen. Die rotsblokken dwingen de bezoeker om een bepaalde looproute te nemen en dat vind ik ook van toegevoegde waarde.
MK Hoe ziet de nabije toekomst er artistiek gezien voor je uit?
LV Ik wil verder onderzoek doen naar de combinatie van schilderijen en rotsblokken maar dan met behulp van 3D printen.
Jonathan Vervoort, 1995, woont en werkt in Antwerpen en Amsterdam
