02 may 2019, Oscar van Gelderen & Manuela Klerkx
De keuze van... Nienke van der Wal (oprichter Young Collectors Circle)
In de rubriek ‘De keuze van…’ laten we een keur aan kunstliefhebbers (van incidentele kopers tot kunstprofessionals) aan het woord over hun beleving van kunst, en vragen we naar hun voorkeuren: waar zien ze het liefste kunst? Waar kopen ze, en vooral: wie kopen ze? In dit deel Nienke van der Wal (oprichter Young Collectors Circle)
Wat betekent kunst voor jou?
In een interview met kunstenaar en filmmaker Steve McQueen las ik ooit de volgende quote: ‘Het gaat om het moment dat je tegenover een kunstwerk staat en je meteen een soort herkenning voelt, iets wat je nog wist – daar ergens zit de sleutel.’ Hij omschrijft precies wat kunst voor mij betekent: kunst als een soort universele taal. Soms begrijp ik die taal niet meteen, en soms ook helemaal nooit. Soms maakt het mij boos, regelmatig raak ik geërgerd, een enkele keer word ik er verdrietig van maar vaak ook blij: in elk geval zet goede kunst iets in beweging in mij.
Heb je kunst van huis uit meegekregen of heb je zelf je pad moeten vinden?
Ik kwam in mijn jeugd wel met beeldende kunst in aanraking door museumbezoek, maar de nadruk lag meer op geschiedenis, architectuur en klassieke muziek. Pas na mijn dertigste begon beeldende kunst echt een belangrijke rol voor mij te spelen. Daarvoor werkte ik veelal in de podiumkunsten en bezocht ik meer theater dan musea. Het duurt ook even voor beeldende kunst echt interessant wordt: als je verbanden gaat zien, de tijdslijn gaat begrijpen, kunstenaars gaat herkennen. Tegelijkertijd is het zo gemakkelijk om beeldende kunst in te passen in een druk bestaan: ik loop regelmatig een galerie of museum binnen om één tentoonstelling, één vleugel of soms zelf één werk te zien. Dat kan makkelijk in een verloren uurtje.
Looking back, 2017, Amie Dicke.
Waar bekijk je het liefste kunst? In een galerie, museum, een beurs of online?
Ik vind de combinatie van al deze plaatsen zo fijn. Bij een museum kun je echt de diepte in. Online is ideaal om interessante kunstenaars van over de hele wereld te ontdekken. Een goede beurs kan als een overzichtelijke who’s who en what’s what fungeren, terwijl je in de galerie kunt inzoomen op het werk van één kunstenaar. Maar de grootste traktatie vind ik kunstenaarsstudio’s: met Young Collectors Circle, het platform voor beginnende kunstverzamelaars dat ik twee jaar geleden heb opgericht, bezoeken we elke maand een studio. Om te zien hoe een kunstenaar werkt, denkt, reageert, experimenteert: dan ga je het écht begrijpen. Ook tijdens de privé-collectie bezoeken die we maandelijks organiseren leer ik veel over kunst. Uiteindelijk is dat toch het leukste, praten over kunst: wat zie jij wat ik niet zie, waarom ben je voor dit werk gevallen?
Hoe vaak per jaar koop je kunst? Koop je werk in oplage of liefst uniek werk?
Ik ben, zoals veel startende verzamelaars, begonnen met werk in oplage: het is betaalbaarder, en vaak veiliger, minder ingewikkeld. Maar de afgelopen jaren ben ik heel bewust gaan kiezen voor uniek werk, en zoek ik ook naar een diversiteit in media: één van mijn favoriete werken is gemaakt van panties, en ik heb een keramiek werk gekocht. Nu wil ik van een aantal kunstenaars waar ik werk van bezit nóg een werk aankopen: ik ben daar best bewust mee bezig en probeer me minder door de waan van de dag te laten verleiden. Een neurowetenschapper vertelde me ooit: als je naar kunst kijkt, treedt je reptielenbrein in werking, dat zich slechts bezighoudt met het onderscheid tussen gevaar en veiligheid. Simpel gezegd: als je iets eerder hebt gezien, is het veilig – het heeft je immers destijds niet opgegeten; als je iets nieuws ziet, is dat potentieel gevaarlijk – rennen dus. Bij kunst werkt dat dus nog altijd op die manier: je zult dankzij dat oeroude reptielenbrein eerder vallen voor iets dat je eerder hebt gezien, iets veiligs, dan voor iets nieuws. Terwijl dat nou juist is wat kunst interessant maakt: dat wat prikkelt, wat je meteen aantrekt maar dat je niet meteen begrijpt. De herkenning uit de quote van Steve McQueen gaat voor mij dan ook niet over herhaling, maar over iets diepers: het gevoel dat het werk zich tot jou richt, dat het je maar niet loslaat.
Tompoes, 2019, Maria Roosen.
Ook dat is een combinatie, al koop ik zelden werk op een veiling, omdat ik liever werk van hedendaagse kunstenaars koop. Ik spot wel vaak werk online, maar wil het wel graag eerst zien. Ik heb twee keer werk ongezien gekocht, maar toen had ik wel al eerder werk van deze kunstenaars gezien. Bijvoorbeeld Lisa Levy (US), een ongelooflijk grappige kunstenaar die performances maakt waarin ze vaak de mensheid in het algemeen en de kunstwereld in het bijzonder op de hak neemt. Ik zag haar werk drie jaar geleden tijdens Spring/Break Art Show in New York, maar heb pas dit jaar een werk van haar gekocht via Artsy. Een ander voorbeeld is Turiya Magadlela, een Zuid-Afrikaanse kunstenaar. Zelf laat ze weinig los over de politieke of maatschappelijke motieven in haar werk, wat ruimte laat voor je eigen invulling. Voor mij gaat haar werk over vrouwelijkheid; haar werk zet me aan het denken over enerzijds de verbondenheid tussen vrouwen en anderzijds de grote verschillen die er zijn tussen vrouwen al naar gelang onder meer herkomst en kleur. Ik zag haar werk op The Armory Show in New York: ik was meteen diep onder de indruk maar voor mij was haar werk onbetaalbaar. De galerie - en zo onderscheidt een goede galerie zich - noteerde mijn naam en mailadres en schreef me een jaar later aan: er was kleiner, betaalbaarder werk, of het iets voor mij was? Geen moment spijt van gehad.
Is het belangrijk dat jij en je partner het altijd eens zijn over een aankoop? Hoe beslis je/jullie?
Ik leg het altijd voor aan mijn man en aan mijn dochter, maar zij vertrouwen mij uiteindelijk in mijn beslissing. Ik heb een kantoor aan huis waar ik werken kwijt kan die niet door de commissie komen. Mijn dochter is negen jaar en heeft op dit moment weinig interesse in kunst; toch merk ik dat ze wel gehecht is geraakt aan de werken waarmee ze opgroeit. Eén van mijn dierbaarste werken is een foto van haar, gemaakt door Koos Breukel. Het is typisch een Breukel – de stijl, het gevoel, de compositie –, maar ook 100% mijn dochter. Knap hoe hij dat binnen een minuut in een beeld heeft weten te vangen.
Is er een galerie waar je een speciale band mee hebt?
Ether Plane / Material Plane, 2016, Jennifer Tee.
Als je onbeperkt budget had, van wie zou je dan een werk aankopen?
Ik zou best een werk van Louise Bourgeois willen, maar dat past niet helemaal in mijn visie dat ik het belangrijk vind om kunstenaars van nu te ondersteunen. Haar werk, vooral dat van textiel, raakt me elke keer weer diep. Toch kies ik liever voor een hedendaagse kunstenaar, ook al uit Zuid-Afrika, die datzelfde effect op mij heeft: Billie Zangewa. Zij maakt zijden wandtapijten, die onweerstaanbaar mooi zijn, maar gemaakt vanuit de behoefte om het stereotype van de zwarte vrouw te ontkrachten. Gelukkig heeft Het Stedelijk twee werken van haar, ze hangen boven in de collectiepresentatie: the next best thing om toch af en toe van haar werk te genieten.
Wie zijn je favoriete kunstenaars op Gallery Viewer, en waarom? Liefst een mix van Nederlandse en buitenlandse kunstenaars!
Kunstenaars die goed in mijn collectie zouden passen zijn bijvoorbeeld Maria Roosen en Amie Dicke. Zij hebben beiden zo’n eigen taal ontwikkeld.
- Amie Dicke werkt met gevonden materiaal, dat ze bewerkt: ze haalt weg, legt verbanden, ontdekt nieuwe vormen.
- Van Maria Roosen vind ik haar glaswerken waanzinnig: in Museum de Fundatie is momenteel een ouder werk van haar te zien, uit 1994. Ik kon mijn ogen er niet vanaf houden. Zij is sinds die tijd trouw gebleven aan haar werkwijze en onderwerpen, maar is niet stil blijven staan. Dat vind ik ontzettend knap.
- Hetzelfde vind ik van Jennifer Tee. Ik heb een keramieken werk van haar, maar zou graag meer werk willen kopen. Haar werk is spiritueel zonder opdringerig te zijn – ik denk omdat het puur is, authentiek. Zij mengt diverse culturen en gebruiken en creëert haar eigen rituelen.
- Mijn meest recente crush is Claudia Martinez Garay: op Instagram zag ik een preview van een werk van haar dat op Frieze New York wordt getoond. Haar werk, net als dat van Jennifer Tee, voelt zo eigen. Daar heb je die herkenning ook weer: ik begrijp het niet meteen, maar het voelt direct goed, en vertrouwd.
¡Kachkaniraqkun! / ¡Somos aún! / ¡We are, still!, 2018, Claudia Martinez Garay.
Bekijk de website van Nienke van der Wal
Bekijk de Instagram van Nienke van der Wal
Bekijk de Instagram van de Young Collectors Circle
