Een klassiek testje met een magisch resultaat: blaas tabaksrook op de lichtblauwe bloem van de Knautia Arvenis en deze wordt gifgroen. Je gelooft je ogen niet. Niet alle chemische reacties in de natuur hebben zo’n sprookjesachtig effect als een wolkje rook op dit bloempje: dat werd onlangs pijnlijk duidelijk met de verwoestende explosie van ammoniumnitraat dat opgeslagen lag in Beiroet. De natuur verdraagt zoveel menselijke slordigheid niet. Ook de pandemie die de wereld in haar greep heeft bewijst dat. Als Covid iets gebracht heeft dan is het wel dat we nu aan den lijve ervaren wat globalisering in feite betekent: wij zijn allemaal onderdeel van een kleine wereld die uit balans is geraakt, vooral door menselijk handelen. Niet alleen lossen sociale structuren op, van ogenschijnlijk vast naar vloeibaar, instabiliteit is kenmerkend geworden voor alle niveaus van het leven.
In de solotentoonstelling “Subjects in mirror are closer than they appear” reflecteert de Spaanse kunstenaar Cristina Lucas op de verbroken verbinding tussen mens en natuur. In abstracte composities gemaakt met de stoffen waar ook het menselijk lichaam uit bestaat - zo’n zestien grondstoffen: van koolstof en fosfor, tot calcium en ijzer -, toont ze de effecten van de chemische reacties die de elementen in wisselende combinaties met elkaar aangaan. Kleuren, vormen, lijnen: iedere compositie is de uitkomst van een vrijwel oncontroleerbaar proces, iedere compositie is uniek, zoals ook ieder mens uniek is, en zoals ook de aarde uniek is. Wat ons onderling, en met de natuur verbindt is het feit dat we uit dezelfde elementen zijn opgebouwd. De mens is in feite zelf die planeet, die aarde, het milieu. De tentoonstelling van Lucas is een open call: een oproep om de verbinding met de aarde, met onszelf, te herstellen.
Centraal in de tentoonstelling is het videowerk ‘The People That Is Missing’ (2019). De beelden zijn opgenomen in Spitsbergen. Lucas verbeeldt met haar video niet alleen de urgente vragen van onze tijd, maar doet dat bovendien op een van de meest uitdagende locaties ter wereld, op de Noordpool, waar klimaatverandering overduidelijk zichtbaar is en waar de spanningen rond de internationale verdeling van fossiele brandstofbronnen de nabije toekomst gaan bepalen. We horen de stem van een vrouw die een gedicht voordraagt. De beelden illustreren het gedicht dat is samengesteld uit citaten van invloedrijke en vaak tegenstrijdige denkers, van Alexander Von Humboldt tot James Lovelock, Viveiros de Castro, Deleuze and Bruno Latour.
De titel van deze video is gebaseerd op een citaat van Paul Klee, een kunstenaar uit het begin van de 20e eeuw. Filosofen en politiek leiders hebben er vaak van gedroomd een virtuele gemeenschap - the people- te realiseren via de kunst. Klee beschouwde het als een taak van de kunstenaar om die toekomstige collectiviteit te creëren, een groep met een échte samenhang en functionaliteit. Cristina Lucas stapt in de voetsporen van Klee - dat wordt duidelijk in haar video - en houdt een pleidooi om gezamenlijk een revolutie teweeg te brengen, een toekomstige gemeenschap met een collectief doel op weg naar een duurzaam bestaan.
Het atelier van Cristina Lucas lijkt de laatste maanden, tijdens de voorbereidingen voor haar tentoonstelling meer op een laboratorium dan op een klassieke studio. Behalve het videowerk en de composities op paneel maken ook brokstukken van elementen als koolstof, calcium, sodium bicarbonaat en ook water deel uit van de installatie van Lucas. Het water en de brokstukken vormen samen, verspreid in de ruimte, ook een compositie. Wie in de installatie van Lucas staat, ziet zichzelf overal weerspiegeld. En daarmee ook ons handelen, ons falen, maar ook onze potentie. Want zie: “Subjects in mirror are closer than they appear.”