Bij Toets, de eerste solotentoonstelling van Lee McDonald bij de Amsterdamse Galerie van Gelder, zijn de lol van het maken en experimenteren bijna tastbaar.
De Britse kunstenaar Lee McDonald (1977) maakt installaties waarin hij experimenteert met mechanische processen om zo de interactie me allerhande materialen te testen. Het klinkt vrijblijvend, maar het is eigengereider en tegendraadser dan je zou vermoeden. Waar onze machines en apparaten uitblinken in efficiëntie en functionaliteit, kennen de machines in McDonalds werk geen enkele praktische toepassing. Geheel tegen de tijdsgeest in kaart McDonalds werk geen maatschappelijke misstanden aan; het is slechts gemaakt voor het experiment.
Slaap Lekker
Kees van Gelder begon zijn galerie begin jaren ’80 en in die 40 jaar is hij nooit op een collectief gestuit. “Ik wist niet wat me overkwam. Duitse kunstenaars verenigen zich in groepen, maar in Nederland zie je dat nooit. Nederlandse kunstenaars werken liever alleen. Dat dit een collectief is, kan ermee te maken hebben dat het allemaal buitenlanders zijn.”
Naast de Brit Lee McDonald, bestaat de groep verder uit Kimball Gunnar Holth (Australië), Nokukhanyo Langa (VS/ZA), Salim Bayri (Marokko) en Paraskevi Frasiola (Griekenland).
De leden van het Slaap Lekker-collectief studeerden allen aan het Groningse Frank Mohr Instituut. Ook woonden ze vanaf het voorjaar van 2016 enige tijd in samen in een kraakpand in de stadswijk Vinkhuizen.
Van Gelder kwam hen op het spoor door een tip van Lily van der Stokker die in Groningen doceerde. Die gaf aan dat er in 2016 veel schilders afstudeerden in Groningen, maar er ook een jongen was die ‘niks’ maakte. Dat fascineerde Van Gelder zodanig dat ie naar Groningen afreisde. Het bleek om Kimball Gunnar Holth te gaan. Later ging Van Gelder ook samenwerken met Langa, Bayri, Frasiola en met Lee McDonald.
Om zeker te weten dat de samenwerking toekomst zou hebben, toonde Van Gelder McDonald eerder in een groepstentoonstelling en op Big Art. Daar pakte hij uit met een levensgrote kartonnen straaljager die, in de hoop dat deze zou opstijgen, ronddraaide op een cementmolen. Het was een soort toets voor Van Gelder.
Toets
De naam van de tentoonstelling verwijst echter naar de werkwijze van McDonald. Hij beschouwt zijn werken als een toets. “My work is about testing and exploring the reaction of mechanical processes upon materials. I consider the work as a set of on-going experiments.” Voor McDonald gaan zijn toetsen niet zozeer om het al dan niet slagen ervan, maar om het verzinnen en uitvoeren van het experiment zelf. Volgens galeriehouder Van Gelder maakt deze houding McDonald vrijer dan veel van zijn collega’s.
Een aantal van de installaties in de tentoonstelling bestaan gedeeltelijk uit machines. Doorgaans zijn het eenvoudige motortjes die iets aandrijven; iets dat niet noodzakelijkerwijs logisch of praktisch is. In het videowerk in de galerie zien we onder andere een boormachine die McDonald met duct tape op een oud televisietoestel plakte, een servomotor met daaraan plasticflessen en een trilplaat (de machine die stratenmakers gebruiken om zand te egaliseren).
De generositeit van de praktijk
Deze werkwijze sluit goed aan bij Van Gelders geloof in wat hij de generositeit van de praktijk noemt. “Het is het speculeren op dat zich iets voor kan doen. Iets dat je anders niet zou doen en zich alleen kan aandienen door de werkelijkheid. De praktijk reikt het je aan.”
Ook dit keer wierp deze werkwijze zijn vruchten af. Tijdens het installeren van de tentoonstelling kreeg McDonald het idee om de ruiten van de galerie van een laag spuitverf te voorzien. De metallicroze, -groene en -zilveren ruiten worden nu verkocht met gebruiksaanwijzing en certificaat van echtheid.
Ook is er een maquette te zien van een werk dat McDonald ooit nog wil uitvoeren. Het bestaat uit een miniatuur van een trilplaat met daarop een hashtag. Het idee is dat bij de uitvoering van de hashtag die uit neonbuizen bestaat, het de vraag is hoe lang ze meegaan als de trilplaat eenmaal zijn werk doet. Het plezier om te maken en de drang om te onderzoeken spreekt ook uit een werk dat door een motortje werd een werd gemaakt met aan de wieken spuitverf. Daarover zegt McDonald: “It is not enough for a moving device to work […] there must always be an unpredictable movement in the result. Otherwise, it’s just a machine doing it’s job”. Van Gelder: “De expressie en de lol blijft hangen. Ook al ben je er niet bij de performance geweest, toch voel je die sfeer.”
Toets van Lee McDonald is nog tot en met 8 januari te zien bij Galerie Van Gelder in Amsterdam