03 december 2021, Flor Linckens
Steven Aalders: abstracte schilderijen met onverwachte invloeden
In Slewe Gallery in Amsterdam staat tot en met 23 januari 2022 een tentoonstelling geprogrammeerd met werk van Steven Aalders. De solo loopt parallel aan een tentoonstelling van Aalders in het Kröller-Müller Museum in Otterlo, die tot 5 juni 2022 te zien zal zijn.
Aalders laat zich voor zijn werk inspireren door de kunstgeschiedenis, maar niet altijd op een manier die het meest voor de hand ligt. In termen van stijl werkt de abstracte kunstenaar in de de traditie van het modernisme van Piet Mondriaan en de Amerikaanse minimal art. Maar voor de kleurcombinaties die hij kiest gaat hij vaak veel verder terug in de tijd. In 2020 toonde hij in het Van Gogh Museum bijvoorbeeld een werk dat adembenemend was door zijn eenvoud. Hij liet zich voor het blauw-gele werk, dat werd gepresenteerd tegen een dieprode wand, inspireren door een brief van Van Gogh. Deze kunstenaar staat er om bekend dat hij graag en plein air werkte: temidden van de natuur die hij zo graag vastlegde. In de brief aan zijn broer beschrijft Van Gogh hoe hij het werk ‘De Oogst’ naar zijn atelier bracht en het werk daar plat op de grond legde. Zijn studiovloer was dieprood en vormde daarmee een belangrijke kleurtest: voor Van Gogh was het dé manier om te zien of de kleuren niet flets of bleek zouden worden naast het heldere baksteenrood. Zo niet, dan was het werk geslaagd. Als hommage aan de kunstenaar reduceerde Aalder ‘De Oogst’ terug tot zijn kleuressentie, tegen diezelfde rode vloer — in dit geval de muur. Het werk van Aalders werd omringd door de tijdloze klassiekers van Van Gogh en zijn tijdgenoten — die in een normaal jaar zo’n 2 miljoen bezoekers verwelkomen — maar juist dit werk van Aalders maakte een diepe indruk.
Steven Aalders, Vergezicht, 2019, eerder te zien in het Van Gogh Museum.
Aalders laat zich voor veel van zijn werken beïnvloeden door (eeuwen)oude schilderijen en dan specifiek door de ideeen over kleur die daar expliciet of impliciet achter schuilen. Van Gogh las veel over kleurtheorieën en experimenteerde er graag mee om zo tot krachtige kleurcombinaties te komen. Voor de tentoonstelling ‘Seizoenen’ in het Kröller-Müller Museum maakte Aalders een persoonlijke interpretatie van het werk van Pieter Bruegel de Oude, de beroemde schilder uit de 16e eeuw. In een reeks van zes abstracte schilderijen verbeeldt Aalders het ritme van de seizoenen. De werken bestaan steeds uit drie verticale kleurbanen die refereren aan Bruegels kleurgebruik. Bruegel stemde zijn palet namelijk af op het weer buiten. In de tentoonstelling in Slewe Gallery toont Aalders met name vierkante schilderijen, die zijn onderverdeeld in twee perfect uitgebalanceerde kleurvlakken.
Steven Aalders, Two Colours (Blue, Red), 2019, Slewe Gallery.
Het werk van Aalders is ook schatplichtig aan de kleurenleer van Goethe — de beroemde Duitse wetenschapper, auteur en toneelschrijver (o.a. ‘Faust’), filosoof, dichter, natuuronderzoeker én staatsman. Een groot deel van zijn werkzame leven wijdde hij aan de wetenschappelijke bestudering van kleuren. In ’Zur Farbenlehre’ ('Over de kleurenleer’) uit 1810 gaat Goethe dieper in op de manieren waarop we kleuren ervaren en de gevoelservaringen die daarbij horen. Geel en blauw gelden daarbij als grondkleuren, als oerfenomenen. Goethe vroeg kunstenaars bijvoorbeeld naar hun (psychologische) ervaring van kleur. Maar belangrijker: hij bestudeerde de wisselwerking tussen licht en donker, waarbij duisternis en schaduwen niet worden beschouwd als een afwezigheid van licht, maar juist als zichtbare, polaire tegenhanger van licht. Kleuren bestaan volgens Goethe uit contrasten die ontstaan door een menging van licht en donker — en zijn niet te herleiden tot kille, rationele wetten. Goethe had een intense hekel aan zijn tijdgenoot Newton, die zich eveneens met licht bezighield en aantoonde dat een prisma wit licht opbrak in alle kleuren van de regenboog. Goethe reproduceerde dat experiment op een mistige dag en ‘constateerde’ dat het onzin was. De manier waarop Goethe kleur benaderde sluit beter aan op de manieren waarop kunstenaars kleur beleven, minder bij de hedendaagse empirische wetenschappelijke benadering, die werd ingezet door wetenschappers als Newton. Maar het werk van Goethe was een belangrijke inspiratiebron voor kunstenaars als William Turner — en ook Aalders.
Steven Aalders, Two Halves (Orange, Brown), 2019, Slewe Gallery.
Steven Aalders probeert in zijn abstracte olieverfschilderijen een bepaalde essentie te vangen, door licht, spanning en ruimte te creëren met verf. Zijn schilderijen zijn het resultaat van een zorgvuldig proces waarbij kleur geleidelijk wordt opgebouwd, laag voor laag. Hij streeft daarbij naar een universele en harmonieuze schoonheid waaruit alle ruis is gefilterd. Hij kiest in zijn werk voor complexe kleurstellingen. De heldere, eenvoudige harmonie die uit zijn abstracte composities voortkomt, is voor Aalders een alternatief voor het geweld en de lelijkheid in onze samenleving. Hij schrijft ook over kunst en zijn praktijk en beeldtaal zijn bezield door zijn eigen uitgebreide beeldonderzoek en kunsthistorische en filosofische concepten als tijd en plaats. In de zomer van 2017 kreeg hij de kans om te werken en onderzoek te doen in het Van Doesburghuis (de oprichter van De Stijl) in Meudon, in de buurt van Parijs.
Aalders studeerde aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam, de Croydon College of Art in London en de Ateliers in (toen nog) Haarlem. Je vindt het werk van Aalders onder meer in de collecties van het Stedelijk Museum, het Kröller-Müller Museum, Museum Kurhaus Kleve, Museum Voorlinden, de AkzoNobel Art Foundation en de ABNAMRO Art Collection.
De tentoonstelling ‘Shadow’ is nog tot en met 23 januari 2022 te zien in Slewe Gallery in Amsterdam.
