15 april 2021, Flor Linckens
Hell on Wheels en New Yorkse straatbeelden
In de tentoonstelling ‘NEW YORK 1977-1985’ in Bildhalle kun je tot en met 12 juni even ontsnappen naar het New York van weleer. De Zwitserse fotograaf Willy Spiller legt in een reeks foto’s de energie en snelheid van deze grote metropool vast. Foto’s die tegelijkertijd heel nostalgisch aanvoelen (denk: enorme transistorradio’s in het 72nd Street metrostration) maar ook een tijdloos gevoel vangen van een stad in beweging: van eindeloze zomers, van jong en onderweg zijn.
Toch is het te makkelijk om deze foto’s te bekijken door een roze bril, versterkt door series als Sex and the City, Seinfeld en Master of None. Vergeet niet dat de New Yorkse metro eind jaren zeventig waanzinnig berucht en gevaarlijk was: maandelijks werden er ruim 1000 aangiftes gedaan vanwege moorden en andere serieuze misdaden en in 1980 waren er - dientengevolge - ten alle tijden 2300 (!) politieagenten actief in het metrosysteem. Spiller woonde zelf in de stad toen hij deze foto’s maakte en noemde zijn ondergrondse serie dan ook niet voor niets ‘Hell On Wheels’, naar de bijnaam die de metro destijds genoot. Bruce Davidson, een andere fotograaf uit deze tijd, gaf aan dat hij de metro nooit betrad zonder boksbeugel om zijn hand (die in het Engels eufemistisch ‘knuckle dusters’ genoemd worden), een mes, pepper spray en legerlaarzen.
Willy Spiller, 72nd Street Station, West Side, New York, 1977, Bildhalle.
Spiller liet zich echter niet teveel beïnvloeden door het sensationele shocknarratief van de media en toont aan dat dit slechts één van de mogelijke narratieven was. Hij kijkt met een oprecht nieuwsgierige blik naar zijn medereizigers, die de ‘Hell on Wheels’ vooral gebruikten om van A naar B te komen. Spiller profiteert hier van de frisse blik van een outsider en weet ons te betoveren met zijn visie op een alledaagse routine. Naast de metro legde hij ook mensen op straat vast en dansers in Studio 54. Het gaat bovendien om een waanzinnig dynamische tijd, waarin de punk en rapmuziek op kwamen, net als de graffiticultuur.
Willy Spiller, Schoolgirls on the A train to Far Rockaway, New York, 1978, Bildhalle.
Spiller werd in 1947 geboren in Zürich en was zelf dus ook pas dertig toen hij naar New York verhuisde om de stad vast te leggen met zijn Leica M3. Hij had zijn master behaald aan de Zurich University of Art and Design (ZHDK) en studeerde verder in Milaan, waar hij ervaring opdeed in verschillende disciplines binnen de fotografie. Hij reisde over vijf continenten en was voornamelijk werkzaam als fotojournalist. Zijn werk verscheen in deze periode in verschillende kranten en tijdschriften en hij ontving later verschillende prijzen voor zijn werk. Inmiddels zijn verschillende foto’s van Spiller opgenomen in de collecties van onder meer het Kunsthaus Zürich, het Swiss National Museum, de Fotostiftung Schweiz, de Getty Collection, Musee l`Elysee en The Swiss Centre in New York.
Willy Spiller, Grand Central Station, Subway, New York, 1983,Bildhalle.
De tentoonstelling ‘NEW YORK 1977-1985’ is nog tot en met 12 juni te zien in Bildhalle in Amsterdam.
