20 january 2021, Flor Linckens
Drie interpretaties van kwetsbaarheid
Het motto van galerie O-68 in Velp is “Kunst moet inspireren, niet decoreren.” Die stelling wordt zeker gereflecteerd in de tentoonstelling ‘The Fourth Wall’, die nog tot en met 24 januari online te zien op GalleryViewer. Hierin wordt het werk van een fotograaf (Miloushka Bokma) gecombineerd met het werk van een schilder (Andrea Radai) en een multimediale beeldhouwer (Maaike Kramer) die met architecturale en schetsmatige materialen werkt.
Het werk van Andrea Radai laat vaak een kwetsbare hardheid of harde kwetsbaarheid zien. Ze beschrijft zichzelf als voyeur en bedenkt vervolgens een hele ‘backstory' bij dat wat ze ziet: hoe voelt deze persoon zich? Welke emoties en welk verleden gaan daar achter schuil? Andrea Radai: “Als jong adolescent ben ik ooit in een bushalte bijna in elkaar geslagen door een man omdat hij vond dat ik te lang en te expliciet naar zijn vriendin stond te staren. Deze gewoonte heb ik nooit afgeleerd. Ik kijk altijd naar mensen, openlijk of stiekem, in het echt of in de/(op social-) media. Ik ben een gluurder, een voyeur. Ik heb ook altijd direct een heel verhaal klaar, over wie of wat deze mensen zijn, wat voor verleden ze met zich mee dragen, hoe ze zich op dat moment voelen, wat voor emoties achter hun gedrag schuilgaan. Ik registreer vooral het kwetsbare, het pijnlijke. Het gluren is voor mij een vorm van compassie en soms lijk ik met degene ik begluur samen te vallen. Als schilder identificeer ik me met mijn onderwerp, ik voel mee en oordeel niet. Ik ben tegelijk voyeur en begluurde.”
Die hardheid versus zachtheid komt in het werk van Maaike Kramer een stuk letterlijker naar voren, namelijk in haar materiaalkeuze, maar ook haar beeldtaal. Haar installaties bestaan onder meer uit verschillende metalen, steen en beton, tegenover kleinere en meer kwetsbare materialen als papier. In deze tentoonstelling zie je bijvoorbeeld hoe ze grafiettekeningen met pigment in steen en beton goot. Daarnaast vouwde ze grote platen aluminium, die ze vervolgens bewerkte met grafiet, pastel en spuitverf. Het resultaat oogt zowel licht, alsof het gevouwen papier is, maar tegelijkertijd suggereert de trompe-l’oeil bedrukking dat het om zwaar materiaal gaat, verweerd beton of misschien zelfs een maanlandschap.
Een tegen de muur geplaatste plaat oogt zwaar, maar lijkt tegelijkertijd ieder moment te kunnen gaan omwaaien. Voor een derde werk, dat nog het meest wegheeft van een stapel kussens, goot ze pigment in beton. De zachtheid die we associeren met kussens clasht daarin met het uiteindelijke gebruikte materiaal. Veel van haar installaties gaan bovendien een relatie aan met de ruimte waarin ze staan, waardoor de ruimte onderdeel wordt van het werk.
De foto’s en video’s van Miloushka Bokma nodigen je uit om net iets langer te kijken. Vaak presenteert ze onopgeloste raadsels, momentopnames zonder context die ruimte overlaten voor de interpretatie van de kijker. Emoties en kwetsbaarheid staan daarbij centraal, het zichtbare element van de onzichtbare persoonlijke en emotionele geschiedenissen die er achter schuilen. De serie ‘Thuis, Home, Heimat’, waarvan ook een aantal werken te zien zijn in deze tentoonstelling, toont vluchtelingen in een nieuwe context, met enkel witte mensen. Miloushka Bokma: “Door alleen westerse mensen te laten figureren in mijn werk wil ik de vluchtelingenproblematiek dichterbij brengen. Het is niet een probleem dat ver van ons af staat — en ons daarom niet aangaat. Het kan ons allemaal overkomen.”
