07 january 2021, Flor Linckens
Een wolk aan nano-3D-printers
Rademakers Gallery heeft op dit moment een solotentoonstelling geprogrammeerd met werk van Tomáš Libertíny. Vanwege overheidsmaatregelen is deze tot 20 januari alleen op GalleryViewer te zien. Mochten er daarna nog versoepelingen plaatsvinden dan zijn deze werken nog live te bewonderen in de galerie tot 30 januari 2021.
Libertíny gooide meteen hoge ogen toen hij in 2007 voor het eerst een Made by Bees vaas presenteerde op een designbeurs in Milaan. Het object werd tentoongesteld naast een video waarin de kunstenaar ons deelgenoot maakt van het intrigerende achterliggende proces, waarbij 40.000 bijen een week bezig zijn om de vaas te vervolmaken. Libertíny start het proces met een basisskelet van bijenwas, die is bedrukt met een honingraatpatroon. Als hij het object vervolgens in een bijenkorf plaatst dan doen de bijen de rest: een bijzonder voorbeeld van synergie met de natuur. Het resultaat is iedere keer anders, de vazen hebben een andere kleur en geur, afhankelijk van de bloemen die in dat seizoen bloeien. Libertíny: “De natuur kun je niet dwingen. Bijen kun je slechts uitnodigen. Ze bouwen alleen een huis op het door mij zorgvuldig gecreëerde frame als de omstandigheden goed zijn en ze zich veilig voelen.” Één van zijn bijzondere vazen is, samen met een video, opgenomen in de collectie van het MoMA in New York. Libertíny werkte voorafgaand aan het project samen met imkers om het gedrag van bijen beter te begrijpen. De kunstenaar beschreef hen ook wel gekscherend als een wolk aan nano-3D-printers. Het succes van zijn projecten had ook een keerzijde, zo bleek toen een groot reclamebureau uit New York zijn werk schaamteloos kopieerde voor een whiskymerk.
Libertíny werd geboren als zoon van een architect een een historicus en studeerde zelf bouwkunde, schilderkunst, beeldhouwkunst en conceptueel ontwerp in Slowakije, Seattle, Bratislava en Eindhoven. Bij ieder project zoekt de kunstenaar de grenzen op van wat er mogelijk is. In 2019 maakte hij een uniek project voor een expositie in de Kunsthal. Daarvoor maakte hij gebruik van de bijenkolonies die op dat moment al vijf jaar op het dak van het gebouw leefden. Hij maakte, samen met bijen, een wassen 3D beeld van de Egyptische koningin Nefertiti, die ook in de tentoonstelling in Rademakers Gallery te zien is. Ook Brutus is er vertegenwoordigd in de vorm van een sculptuur van bijenwas. Libertíny liet zich deels inspireren door de het feit dat de oude Grieken hun sculpturen eerst uitvoerden in bijenwas (in zijn visie een vrouwelijk materiaal) om het vervolgens te overgieten met brons (een mannelijk materiaal in de ogen van Libertíny).
Libertíny verzet zich ook enigszins tegen de manieren waarop schoonheid in zijn ogen ondergeschikt (en misschien zelfs ongewenst) is geworden in de hedendaagse kunst. Zelf is hij altijd op zoek naar schoonheid met respect voor de intelligentie van de natuur. Zijn werk, dat zich zowel bezighoudt met het fysieke als het filosofische, vormt bovendien een statement tegen massaconsumptie. Libertíny: “De relevantie van hedendaagse kunst staat al een tijdje ter discussie. Misschien wordt het tijd om toe te geven dat hedendaagse kunst geen enkele ambitie heeft om deel te nemen aan het oplossen van de problemen waarmee we worden geconfronteerd. Problemen die vandaag de dag relevant zijn vloeien voort uit bevolkingsgroei, de vernietiging van onze leefomgeving, voedseldistributie, eenzaamheid in een tijd van overvloedige digitale communicatie enzovoort. De wetenschap geeft ons nieuwe instrumenten om mee te werken en het open staan voor verschillende culturen geeft ons een moreel kompas."
Tomáš Libertíny, Martyrdom, 2020, Rademakers Gallery.
De kunstenaar stelt bovendien onze relatie met dieren ter discussie. Bijensterfte heeft funeste gevolgen voor de mensheid op de lange termijn. Libertíny: “Het is alarmerend dat bijen verdwijnen. Het ergste is dat we een aantal jaar geen flauw idee hadden waarom.” Je ziet in deze tentoonstelling ook een aantal foto’s, waaronder het werk ‘Martyrdom’, dat een dode honingbij toont. De foto, geïnspireerd op het schilderij ‘La Mort de Marat’ van Jacques-Louis David, representeert thema’s als voorbestemming en opoffering.
Het werk van Libertíny is onder meer tentoongesteld tijdens de Biënnale van Venetië, in het Victoria & Albert Museum en in Bozar in Brussel en je vindt zijn werk onder andere in de collecties van het eerdergenoemde MoMA, Boijmans van Beuningen, het Cincinnati Art Museum en het Museum of Design and Contemporary Applied Arts in Lausanne.
De tentoonstelling van Tomáš Libertíny is tot 20 januari te zien op GalleryViewer. Mochten er daarna nog versoepelingen plaatsvinden vanuit de overheid dan zijn deze werken daarna ook nog live te bewonderen in de galerie tot 30 januari 2021.
