Wat verliezen we als we ouder worden? Waarom worden we eigenlijk minder onbevangen? Het zijn vragen die Hanne Arends bezighielden en waaruit haar nieuwe serie glazen sculpturen Rebels voortkomt.
“Waarom hadden we als kind zo vaak de slappe lach, en lijkt dat als volwassene te verdwijnen?” Terwijl juist in die onbevangenheid veel potentie zit. Voor Rebels, een serie die bestaat uit figuratieve glassculpturen, gaf ze het kind in haar de volledige vrijheid. “Ik werkte zonder verwachtingen en liet alles toe wat in mij op kwam tijdens het maken van een vlugge schets.”
We spraken Hanne Arends (NL, 1995) over haar atelier, de twee kunstopleidingen die ze tegelijkertijd afrondde, en wat ze zou maken als ze carte blanche kreeg. Rebels is nu op Gallery Viewer te zien in een exclusieve online only tentoonstelling.
Waar is je atelier en hoe ziet de ruimte eruit?
Mijn atelier zit naast de scheepswerf van Damen, vlak bij de NDSM-werf in Amsterdam-Noord. Het is een grote loods waar meerdere kunstenaars en makers werken. Mijn eigen ruimte is vrij rauw. Ik zit op de begane grond en mijn atelier is opgebouwd uit een stalen frame met gipsplaten ervoor. In de winter is het er echt heel koud, maar in de zomer juist heerlijk koel. Het is een dynamische plek waar met muren vol kleurrijke schetsen en gedachten spinsels. In de hoek staat een groot houten tuft-frame waar ik wandkleden in kan maken ter grootte van 3x3 meter.
Je werkt onder meer met keramiek, glas en marmer. Wat heeft een goed atelier voor jou nodig? Wat zijn de minimumvereisten?
Een goed atelier is voor mij een neutrale plek waar nieuwe werken tot leven kunnen komen. Tegelijkertijd moet het een ruimte zijn zonder grenzen of beperkingen. Veel kunst maak ik in mijn studio. Maar voor materialen als glas en marmer werk ik bewust samen met gespecialiseerde vakmensen van wie ik kan leren. Deze objecten ontstaan dus meestal buiten mijn eigen atelier.
Stel ik ben je stagiair: hoe ziet een dag in jouw atelier er dan uit?
Je dag begint met een tochtje op het pondje om naar Amsterdam Noord te komen. Dan beginnen we vaak tussen 9 -9.30 met het bespreken wat we gaan doen en wat er op de planning staat die dag. Als stagiair is niet één dag hetzelfde en daar moet je mee om kunnen gaan. Maandag zijn we wandkleden aan het opspannen en kunstwerken aan het inpakken en dinsdag staan we ‘s ochtends vroeg al in Leerdam glas te blazen en te assisteren bij belangrijke handelingen.
Gefeliciteerd nog met je presentatie op de KunstRAI en met de online tentoonstelling op Gallery Viewer. De show heet Rebels en bestaat uit glazen sculpturen van figuren. Kan je uitleggen waar deze serie over gaat?
Dank je wel! Rebels ontstond vanuit een thema dat me steeds meer bezighoudt naarmate ik ouder word. Waarom hadden we als kind zo vaak de slappe lach, en lijkt dat als volwassene te verdwijnen? Ik merk bij mezelf dat ik het leven steeds serieuzer neem, meer verwachtingen krijg en dat het kind in mij steeds minder ruimte krijgt.
Terwijl juist in deze verwachtingsloosheid en onbevangenheid liefde en groei zit. Daarom heb ik met Rebels het kind in mij de volledige vrijheid gegeven. Ik werkte zonder verwachtingen en liet alles toe wat in mij op kwam tijdens het maken van een vlugge schets. Zonder er over na te denken toonde ik ze aan de glasblazer, Gert Bullee, met wie ik samenwerk, en zo ontstonden unieke glazen koppen, elk met een eigen verhaal en karakter.
Tijdens je studie ontwikkelde je een fascinatie voor paradoxen, identiteit en de dunne grens tussen schijn en werkelijkheid. Zit dat ook in Rebels?
Absoluut. In Rebels zit de tweestrijd die vaker in mijn werk terugkomt: ogenschijnlijk vrolijke koppen die tegelijkertijd iets zeggen over ouder worden en maatschappelijke verwachtingen. Mijn handschrift herken je aan het speelse en gelaagde karakter: figuren die uit balans zijn, ogen die nét niet kloppen en kleurgebruik wat vaak als uitdagend wordt omschreven. Het is een soort taal die ik spreek in en met het materiaal.
Je studeerde tegelijk aan de Design Academy Eindhoven en aan de Rietveld Academie in Amsterdam. Hoe kreeg je dat voor elkaar, praktisch gezien?
Dat was inderdaad een flinke uitdaging en verliep niet altijd even soepel. Ik herinner me een dag waarop ik op beide scholen tegelijk een belangrijk toetsmoment had. Ik wist even niet wat ik moest doen, dus besloot ik mijn werk op de Rietveld zo goed mogelijk klaar te leggen zodat de docenten het konden beoordelen, en ben daarna meteen naar Eindhoven gereisd om daar fysiek aanwezig te zijn. De docenten van de Rietveld waren niet blij, maar gelukkig wel begripvol. ik mocht het toetsmoment later alsnog doen. Het waren vier intensieve jaren waarin ik eigenlijk dubbel zo hard werkte, maar ik kijk er met trots op terug. Het was het allemaal waard.
Hoe vulden die twee opleidingen elkaar aan, en waarom was dat interessant voor jou?
De Design Academy gaf heel duidelijke eindopdrachten. Je kreeg een kader, en wist waarnaar je toewerkte. De uitkomst was daardoor bekend en je leerde binnen deze “beperking” nieuwe mogelijkheden te zien. Op de Rietveld was het het tegenovergestelde. Daar ging het juist over loslaten wat het eind doel was. Je werd aangemoedigd om verwachtingen te negeren en gewoonweg te maken. Doordat ik beide opleidingen tegelijk deed, moest ik dubbel zoveel werken maken en mezelf op verschillende manieren uitdagen. Dat vond ik ontzettend boeiend. Het verruimde mijn manier van denken en maken.
Je bent net 30 en staat aan het begin van je carrière. Waar hoop je over vijf jaar te zijn?
Oeh, dit vind ik een mooie vraag. Over vijf jaar zou ik het geweldig vinden als mijn sculpturen te zien zijn in grote, publieke ruimtes. Daarnaast hoop ik dan nog steeds te leven in een wereld waarin ik als vrouwelijke kunstenaar de vrijheid heb om te maken wat ik wil en op mijn eigen voorwaarden.
Stel ik geef je carte blanche en geld en tijd spelen geen rol. Welk project zou je dan oppakken?
Dan zou ik een monumentaal sculptuur realiseren in de openbare ruimte. Midden in de stad, onvermijdelijk zichtbaar, bijna absurd aanwezig. Een werk dat verbinding creëert en uitnodigt om elkaar weer écht te zien en om zorgzamer met elkaar om te gaan. In deze gepolariseerde tijd is zo’n kunstwerk broodnodig. Dan zou ik graag met roestvrijstaal willen werken. Een werk zoals Cloud Gate door kunstenaar Anish Kapoor in Chicago inspireert mij. Het is toegankelijk, gelaagd, groot en toch menselijk, vooral omdat het spiegelt.