27 december 2024, Flor Linckens
But the energy continues: Jan van Munster in Slewe Gallery
In Slewe Gallery in Amsterdam is tot en met 1 februari de solotentoonstelling ‘But the Energy Continues’ te zien met werk van Jan van Munster, die eerder dit jaar overleed. De titel van de tentoonstelling is niet alleen buitengewoon poëtisch, maar ook treffend voor een kunstenaar wiens werk draaide om het ongrijpbare concept van energie. De presentatie brengt zijn meest recente lichtwerken uit 2024 in dialoog met enkele vroege stukken uit de jaren zeventig.
De oeuvre van Jan van Munster wordt gekenmerkt door een voortdurende fascinatie voor energie en een zoektocht naar balans tussen tegengestelde en soms onzichtbare krachten — zoals positieve en negatieve polen, licht en donker, warmte en kou, stilte en geluid. Zijn werken zijn niet alleen esthetisch indrukwekkend, maar functioneren ook als metaforen voor de fundamentele krachten die ons bestaan vormgeven.
Van Munster begon zijn carrière met experimenten in hout en brons, maar vond al snel zijn weg naar een minimalistische praktijk waarin licht en energie centraal kwamen te staan. Hij onderzocht onderwerpen als krachtvelden en magnetische krachten, kortsluiting, radioactiviteit en de energie van kou en geluid. Zo bevroor hij buizen, gebruikte hij batterijen en magneten, en creëerde hij werken die de spanning tussen verschillende energieën tastbaar maakten. Zijn zogenaamde IK-werken nemen een prominente plaats in in de openbare ruimte, zowel in Nederland als in Duitsland.
In zijn langdurige reeks ‘Brain Waves’ visualiseerde hij de abstracte lijnen van zijn EEG-scan in neon. Deze scans, die de elektrische activiteit van zijn hersenen registreerden, liet hij niet maken uit medische noodzaak, maar uit pure nieuwsgierigheid. Zijn hersenen werd gemeten in verschillende fysieke toestanden (waaronder hyperventilatie) en de pagina’s vol uitslagen van deze experimenten bleven nog lange tijd een inspiratie voor zijn werk.
Van Munster was niet alleen een pionier, maar ook een vriendelijke en toegewijde mentor en inspirator, die zijn kennis en middelen met liefde deelde met nieuwe generaties kunstenaars. Tussen 1968 en 1970 was hij begeleidend kunstenaars aan Ateliers ’63 in Haarlem, een periode die het instituut zelf omschrijft als ‘de roerige beginjaren van De Ateliers’. Van 1974 tot 1977 gaf hij les aan de kunstacademie in Rotterdam, en van 1978 tot 1990 was hij verbonden aan de Koninklijke Academie voor Kunst en Vormgeving in Den Bosch. Op het door hem en zijn vrouw gecreëerde ‘IK-eiland’ in Oost-Souburg bood hij jonge kunstenaars een platform om te experimenteren en hun stem te vinden.
Van Munster werd op 3 juli 1939 geboren in Gorinchem. Hij studeerde aan de Academie van Beeldende Kunsten in Rotterdam, gevolgd door een opleiding aan het Instituut voor Kunstnijverheidsonderwijs in Amsterdam, dat later de Gerrit Rietveld Academie werd. Hij overleed op op 28 mei 2024 op 84-jarige leeftijd. Hij zal herinnerd worden als een kunstenaar die met zijn unieke visie en talent de mysteries rond energie en balans wist te verbeelden. Zijn werk is onder meer opgenomen in de collecties van Museum Voorlinden, het Kröller-Müller Museum, het Stedelijk Museum, Museum Boijmans van Beuningen, het Van Abbemuseum, M HKA Antwerpen en Musée d’art moderne de la Ville de Paris. Hij mocht tijdens zijn carrière verschillende prijzen in ontvangst nemen, waaronder de Charlotte Köhlerprijs (1971) en de Wilhelminaring (2002) en de Duitse prijs voor Lichtkunst (2020).
