04 november 2024, Wouter van den Eijkel
Het atelier van... Thijs Jansen
Huis-, tuin- en keukenschilderijen heet de eerste solotentoonstelling van de Groningse schilder Thijs Jansen bij Rutger Brandt Gallery. De titel is net zo begrijpelijk als verwarrend. De afzonderlijke delen huis, tuin, keuken en schilderijen zijn begrijpelijk, maar als samenstelling zetten ze je op het verkeerde been. Wat is een doorsnee schilderij eigenlijk?
Dit spanningsveld beent Jansen geraffineerd uit. We zien niks dat we niet kennen. Jansen maakt hyperrealistische voorstellingen van prozaïsche, alledaagse voorwerpen als een winkelwagentje, een badmat, een fles afwasmiddel, een tv-quiz van weleer. Maar Jansen brengt altijd elementen aan die verwijzen naar een wereld buiten het afgebeelde voorwerp. In Vertrek staat het winkelwagentje geparkeerd voor een raam met uitzicht op een tropisch strand en de Dreft-fles in Draft heeft als label een wilde bergbeek.
Als het niet de beelden zelf zijn, dan zijn het wel de titels die een ontregeld commentaar geven. Het is de combinatie hyperrealisme, surrealisme en taligheid waardoor Jansens huis-, tuin- en keukenschilderijen een prettig, vervreemdend effect bewerkstelligen.
Huis-, tuin- en keukenschilderijen van Thijs Jansen is nog tot en met 23 november te zien bij Rutger Brandt Gallery in Amsterdam.
Waar is je atelier? Kan je beschrijven hoe de ruimte eruit ziet?
De laatste tijd werk ik voornamelijk in mijn atelier aan huis in Hoogezand. Een ruimte die grenst aan de woonkamer is ingericht met een schildersezel, grote tafel op wielen met palet en verf. Ik heb ook een atelier in Groningen dat op eenzelfde manier is ingericht.
Thijs Jansen, Vertrek, 2024, Rutger Brandt Gallery
Je bent schilder, je vakgenoten zweren doorgaans bij natuurlijk licht, liefst uit het noorden. Hoe zit dat bij jou, waar moet een atelier aan voldoen?
Licht uit het noorden is inderdaad geweldig, dat weet ik omdat mijn ateliers dat vooral niet hebben. Rond het middaguur kan de zon er keihard in knallen. Dan doe ik de verduisterende gordijnen dicht en werk ik met een dimbaar ledpaneel. Het voordeel is dan weer dat je ook ’s avonds hetzelfde licht hebt! Dat zien we de zon nog niet zo snel voor elkaar krijgen.
Voor menig kunstenaar is het atelier een persoonlijke plek, een klein heiligdom, waar ze liever niemand toelaten, maar er zijn ook mensen die juist energie krijgen van reuring. Welke betekenis heeft je atelier voor jou?
Mijn atelier is in beginsel vooral praktisch. De drive om te schilderen zit in mijzelf en ik zou dat in elke ruimte kunnen doen waar het licht goed is. Wat er gebeurt als je mij een grote ruimte geeft is dat ik het in no-time vol zet met spullen die ik helemaal niet nodig heb. Zo staat er nu een vitrinekast met vintage Lego in mijn atelier aan huis. Ter inspiratie uiteraard. Ik kijk uit op een bedrijventerrein waar de hele dag aan auto’s wordt gesleuteld. Ik vind dat wel gezellig. In Groningen zit ik met meerdere kunstenaars in het pand, wat maakt dat ik daar graag naar toe ga. Ik ben een vrij sociale man, wat dat betreft heb ik het verkeerde beroep uitgekozen.
Thijs Jansen, Comfort Zone, 2024, Rutger Brandt Gallery
Gefeliciteerd met Huis- tuin- en keukenschilderijen! Een beetje misleidend is de titel wel want zo alledaags zijn de voorstellingen niet. Hoe ontstaan jouw composities? Ik begreep dat je vaak vertrekt uit vage herinneringen, hoe vertaal je die?
Vaak begint een werk met een vaag concept of gevoel dat ik heb gekoppeld aan een bepaalde ruimte of sfeer. Ik maak dan tekeningen op papier en op de computer om te onderzoeken of daar een krachtig beeld in zit. Als het beeld mij voldoende prikkelt, volgt vaak automatisch het verlangen om dat te gaan schilderen.
Veel van je werken hebben een grappige titel, zoals Draft, een samentrekking van Dreft en Raft, waarop we een Dreft-fles zien met een afbeeldingen van wilde beek als label. Wat is er eerst de titel of het schilderij?
De volgorde staat nooit van tevoren vast. Uit het een kan het ander volgen. Soms is er eerst een titel, maar meestal komt zo'n titel tijdens het schilderen op. Het idee van die fles schoonmaakmiddel stamt uit mijn studententijd. Toen voelde ik me een keer zo brak dat ik van alles misselijk werd, tot ik de afwas ging doen. De sterke dennengeur die dat middel had deed op dat moment wonderen. Ik had waarschijnlijk ook gewoon een frisse neus kunnen halen, maar dan hadden we dit schilderij niet gehad. Een goede titel ondersteunt het beeld. Ik wilde de combinatie van een kunstmatige binnenruimte en de overweldigende kracht van de natuur vangen. Het oog wordt via het watervalletje op het etiket naar de voegen op de vloer gestuurd, waarna het aan de rechterkant via de atypische afsnijdingen van de geschilderde vloer naar de ovale uitsparing in de fles gaat en weer bij de waterval uitkomt. Dan is ‘Draft’ de enige juiste titel in mijn optiek.
Thijs Jansen Draft, 2024, Rutger Brandt Gallery
Ik las dat je als kind striptekenaar wilde worden. Ik vroeg me af: is die wisselwerking tussen taal en beeld een overblijfsel van die droom?
Ik had het niet beter kunnen verwoorden. Wat ik vooral deed was lekker tekenen en grappen en titels voor verhalen verzinnen. Ik ben dol op woordspelingen en dubbelzinnigheid. Ik tekende vaak typetjes die in hun uiterlijk of houding al een heel verhaal met zich meedroegen.
Langere verhalen was mijn ambitie, maar ik liep vaak vast op de uitwerking. Ik heb er nu mijn specialiteit van gemaakt om veel te vertellen in een enkel beeld. Opvallend vaak juist zonder mensfiguren weer te geven.
Thijs Jansen, Fragmentator, 2024, Rutger Brandt Gallery
Je schildert droomvoorstellingen, maar wel in fotorealistische stijl. Dat lijkt me niet eenvoudig. Wat was het lastigste werk om te schilderen en waarom?
Het lastigste is om het oorspronkelijke vage idee of particuliere gevoel om te zetten naar een universeel beeld dat voor zowel maker als kijker interessant is. Ik werk steeds vaker met een 3D tekenprogramma om te kunnen zien wat werkt. Vervolgens gebruik ik dat resultaat als uitgangspunt voor het schilderij. Ik weet vaak al heel goed hoe ik iets wil of kan schilderen. Dan komt de ambachtsman in mij naar boven en kan ik mij helemaal verliezen in de uitwerking. Het gevolg daarvan is dat ik het mij niet makkelijk maak. Halverwege het proces vraag ik me dan wel eens af waar ik in godsnaam aan begonnen ben. Maar als ik het dan na een poos in een galerie of museum zie hangen ben ik supertrots en blij met al mijn keuzes.
Thijs Jansen, Kunst, 17 letters, 2024, Rutger Brandt Gallery
Wat is het antwoord op Kunst, 17 letters en waarom?
Het enige juiste antwoord is dat je je na een tijdje afvraagt wat het juiste antwoord is. Mensen breken zich al eeuwen het hoofd over de vraag wat kunst is, die vraag ga ik natuurlijk niet zomaar in een interview beantwoorden!
Waar ben je op dit moment mee bezig?
Ik ga weer een nieuwe reeks schilderijen maken. Ik heb uitgangspunten waar ik liever nog niks over zeg omdat het vaak ergens anders eindigt. Ik wil later niet herinnerd worden aan schilderijen die ik toch niet heb gemaakt. Meestal begin ik heel erg out-of-the-box waarna ik na een tijdje met een frisse blik weer terugkeer bij waar ik gebleven was.
Thijs Jansen, Contact sheet, 2024, Rutger Brandt Gallery
