08 october 2024, Wouter van den Eijkel
ALLE-ANDEREN – het compleetste overzicht van Ossips oeuvre ooit
In de Rotterdamse Brutus Space is nu een overzichtstentoonstelling van de Haagse kunstenaar Ossip. Nooit eerder was er zo’n alomvattend overzicht te zien van zijn werk. ALLE-ANDEREN toont een selectie van maar liefst 500 werken die hij de afgelopen 50 jaar maakte en belicht alle kanten van een oeuvre dat zowel lieflijk en poëtisch is als rauw en confronterend. ‘Een ordening in overvloed’, aldus curator Maarten Spruyt.
Het grootste compliment dat iemand Ossip (geb. Ossip Snoeck, 1952) kan maken, is te zeggen dat zijn werk nergens anders op lijkt. Dat klopt ook. Het werk van de autodidact sluit In de verte aan op de surrealistische traditie, maar de mysterieuze werken van staaldraad en vroeg 20e-eeuwse foto’s uit medische tijdschriften, vormen een geheel eigen universum. Eentje dat onder je huid kruipt.
Een carrière van 50 jaar
Dat is ook de ervaring die Ossips galeriehouder Catalijn Ramakers had toen ze Ossips werk voor het eerst zag, ergens begin jaren ‘90. “In die periode begon hij te werken met uitvergrote foto's van interieurs en personages, vaak uit medische boeken, die hij met minimale ingrepen bewerkte”, legt hij Ramakers uit. “Je voelt dat er iets aan de hand is met deze mensen”. Daarna volgden de driedimensionale werken waarin hij figuren en afbeeldingen uitknipt en uitzaagt, waardoor ze op de voorgrond treden en een nieuwe ruimtelijkheid krijgen.
Wat bij Brutus goed te zien is, is hoe ingrijpend Ossips werk door de decennia heen is veranderd. In de jaren '70 debuteerde Ossip met minimale collages van tekstfragmenten die hij op een ritmische wijze ordende. In de jaren '80 maakte hij werken die tegen de popart aanschurkten met cartoonachtige figuren en afbeeldingen.
Ossip, ALLE-ANDEREN, Brutus. © Laura Siliquini
Het decennium daarop vond Ossip het materiaal waarmee hij sindsdien werkt: foto’s uit medische boeken en tijdschriften uit het begin van de twintigste eeuw, foto’s van verder anonieme mensen. Deze werken werden opgevolgd door werken die konden bewegen door simpele ijzerdraadjes, met gewichtjes, klei en lood. In zijn recentste werken zaagt hij afbeeldingen in puzzelstukjes, die hij met ijzerdraadjes weer samenvoegt.
Curator Spruyt verdeelde de verschillende fases en series van Ossips carrière over 3 grote ruimtes en verschillende kabinetten. Zo is er een ruimte met interieurs te zien en een met vroeg werk op krantenpapier. Hierdoor komen ook de verschillende thema’s in Ossips werk helder naar voren komen.
Van lieflijk tot confronterend en rauw
Spruyt werkte al eerder met Ossip samen, vorig jaar nam hij een recent werk van hem op in de groepstentoonstelling Through Bone and Marrow, eveneens bij Brutus. Hij omschreef Ossip destijds als ‘een heel gevoelige man en dat zit ook in zijn werk. Het is niet alleen maar naargeestig, maar dat komt pas duidelijk naar voren als zijn werk onderdeel uitmaakt van een installatie.’ Met ALLE-ANDEREN slaagt Spruyt erin de psychologische en emotionele rijkdom van Ossips werk te tonen. Het overzicht beweegt zich van lieflijke, poëtische taferelen naar confronterende stukken die de rauwe werkelijkheid tonen.
Ook past de industriële omgeving van Brutus goed bij het werk van Ossip, merkt Ramakers op. “De rauwe tentoonstellingsruimtes, met hier en daar vochtplekken, passen perfect bij Ossips werk. Zijn beelden zijn vaak onafgewerkt, ruw en niet esthetisch verfijnd. Vooral in de achterzalen waar zijn donkerste werken te vinden zijn—meedogenloos, beklemmend en hard.”
Ossip, ALLE-ANDEREN, Brutus. © Laura Siliquini
Indringende soundscapes
De werken worden nog indringender door de soundscapes die Dick Raaijmakers, pionier van de elektronische muziek in Nederland, voor de verschillende presentatieruimtes maakte. Ossips kinetische objecten bewegen allemaal volgens een eigen, unieke frequentie en Raaijmakers’ composities van ritmische geluiden maken dit ritme tot een zintuiglijk ervaring. Ook Anduo Lucia, die al eerder een documentaire maakte over Ossip, maakte speciaal voor deze tentoonstelling een kunstfilm die inzoomt op de beweging van de objecten, waardoor ALLE-ANDEREN een totaalervaring wordt.
ALLE-ANDEREN van Ossip is tot en met 8 december te zien bij Brutus, Keileweg 10, 3029 BS, Rotterdam. Entree: € 7,-
Ter gelegenheid van ALLE-ANDEREN is het boek Ossip verschenen, met een overzicht van zijn werk. € 39,50
