16 september 2024, Wouter van den Eijkel
Lichen Line: Elspeth Diederix’ buitenpresentatie tijdens Unseen
Al eeuwen is de natuur een geliefd onderwerp in de kunst. Berglandschappen, heidegronden en zeegezichten zijn genres op zich. Binnenshuis heb je bloemstillevens, met exotische bloemen met prachtige kleuren. De nietige korstmos bleef tot op heden onopgemerkt. Daar brengt Elspeth Diederix verandering in. Tijdens Unseen doorkruist haar Lichen Line, een 120 meter lange fotografische installatie van betontegels met daarop patronen van korstmossen, het Westergasterrein.
‘Korstmossen zijn fascinerend’, vertelt Elspeth Diederix aan de telefoon. ‘Het zijn geen planten, maar ook geen echte mossen, maar een schimmel. Het is een samenlevingsvorm tussen een schimmel en een alg. Alleen in Nederland zijn al 700 soorten bekend. Ze tekenen in feite op steen. Aanvankelijk wilde ik werken met korstmossen uit het Westerpark, maar ze groeien heel langzaam en zijn kwetsbaar en daarom vind je ze bijna niet in de stad. Uiteindelijk vond ik de meesten op de Oosterbegraafplaats.’
Het lage tempo van de korstmos – het groeitempo is gemiddeld 1 mm per jaar - staat in schril contrast met het werk waarmee Diederix (NL, 1971) ooit doorbrak. Ze reisde veel en fotografeerde alledaagse voorwerpen in een andere context waardoor de kijker er opnieuw contact mee kon maken. Op een van haar bekendste werken is een roze post-it te zien in besneeuwd berkenbos, waardoor het roze velletje van de foto knalt. Haar werk veranderde toen ze in 2009 een atelier met een tuin kreeg. ‘In een tuin verandert er constant iets. Je ziet er telkens iets voor het eerst.’
Ze besloot de tuin onder handen te nemen en volgde ze een tuinontwerpcursus. Daarna volgde een hoveniersopleiding in de richting tuinontwerp. In die periode begon ze een blog, The Studio Garden, een plek waar ze haar ideeën en experimenteren kwijt kon. Veel van het werk waar ze op dit moment aan werkt, gaat terug op ideeën die ze uitprobeerde op het blog. Een daarvan is het spelen patronen in het natuurlijke landschap. Zo werkt ze momenteel aan een ‘behang’ van bloemenvelden voor een tunnel in Uitgeest.
Toen diende zich een prijsvraag aan van Let it Grow, een organisatie die zich sterk maakt voor meer planten en bloemen in de stad. De opdracht was: ontwikkel voor Amsterdam een kunstwerk dat de wereld van bloemen en planten dichter bij de mensen brengt. Dat werd de Miracle Garden, een tuin in het Erasmuspark die het hele jaar door te bezoeken is en het bronmateriaal levert voor de zogeheten Mircale Series, kunstwerken die voortkomen uit de tuin en op gezette tijden op billboards in de stad te zien zijn. Zo werd ze naar eigen zeggen de plantenwereld ingezogen om er niet meer uit te komen.
Het project voor Unseen heet Lichen Line en ontstond vrij snel, vertelt Diederix: “Omdat het een opdracht is, ga je anders te werk dan wanneer je autonoom werk maakt. Je moet dan andere connecties maken en relatief snel puzzelstukjes bij elkaar brengen. Ik heb een tijdje op het Westergasterrein rondgelopen. Al snel viel men oog op de langwerpige betontegels langs de paden. Bovendien wil je iets maken dat aansluit bij hetgeen je nu mee bezig bent. Ik werkte aan die repeterende behangpatronen, dus toen was het idee vrij snel geboren.’
Elspeth Diederix, Lichen Line
Diederix ontwierp uiteindelijk 10 verschillende korstmospatronen. ‘Iedere 12 meter herhaalt het patroon zich, maar dat ervaar je niet zo’, vertelt Diederix. Door de patronen wil ik dat je ziet dat het niet zomaar wat korstmossen zijn, maar dat je een tweede keer kijkt. De Lichen Line richt je blik op de schoonheid van details uit je omgeving, in dit geval op de schoonheid van de korstmossen.’
Tijdens een stickertest, de prints worden op de betontegels van 120x30x15 cm geplakt, besefte ze ineens dat ze dit idee al eerder heeft gehad. Ze dook in haar archief en in 2011 bleek ze al schetsen te hebben gemaakt over de tekeningen van korstmossen. ‘Soms duurt het een hele tijd voordat je weet wat je ergens mee wilt doen’. Sommige projecten voltrekken zich op het tempo waarmee een korstmos zijn tekening op een steen achterlaat.
Sketches about lichen drawings, 2011
