23 august 2024, Flor Linckens
Bryan Schutmaat: een symbiotische relatie tussen leven en landschap in het Amerikaanse Westen
Galerie Wouter van Leeuwen presenteert op Unseen onder andere werk van Bryan Schutmaat, een Amerikaanse documentairefotograaf die bekend staat om zijn indringende portretten, stillevens en landschappen, met een bijzondere focus op het Amerikaanse Westen. Zijn stillevens verkennen het leven van mensen die zich zowel sociaal als geografisch aan de rand van de samenleving bevinden.
Om deze verhalen vast te leggen, reist Schutmaat naar afgelegen bergdorpjes, mijnstadjes en andere plaatsen met een rijk industrieel verleden. Uitgerust met een grootformaat-camera richt hij zijn lens op individuen die zich vaak onzichtbaar voelen en in veel opzichten gevormd zijn door het landschap waarin ze leven. Schutmaat fotografeert hen altijd met oprechte nieuwsgierigheid, respect en empathie voor hun leven en verhalen, altijd op zoek naar een eerlijke vorm van menselijke connectie.
Schutmaats palet is soms uitgedrukt in grijstinten, andere keren in gedempt groen en grijs met een enkele kleur die er uit springt. Af en toe verruilt hij zijn grootformaatcamera voor een praktischer, compacter model, zoals te zien is in zijn beelden van verlaten landelijke wegen tijdens de pandemie of in zijn serie ‘Good Goddamn’, waarin hij zijn vriend Kris documenteerde tijdens zijn laatste dagen van vrijheid voordat hij een gevangenisstraf van vijf jaar moest uitzitten. Op Unseen toont Schutmaat zijn serie ‘Sons of the Living’, waarin hij mensen portretteert die zich hebben losgemaakt van een conventionele levensstijl: zwervers en lifters die hun weg zoeken door een veranderend landschap in het Amerikaanse Zuidwesten. Hij ziet hen als een symptoom van een economisch systeem dat zowel het landschap als zijn inwoners uitput. Tegen een achtergrond van milieudegradatie, economische ontwrichting en maatschappelijke verwaarlozing toont deze reeks de menselijke veerkracht. In deze kritieke fase van onze geschiedenis, waarin we getuige zijn van de kwetsbaarheid van onze ecologie, economie en sociale stabiliteit, maar deze niet volledig begrijpen, schept ‘Sons of the Living’ een sfeervol narratief dat de risico's van het huidige pad van onze samenleving voorspelt. Het werk eert én ondermijnt de Amerikaanse fotografische traditie van de road trip, met een vernieuwde blik op de ‘open road’ van de 21e eeuw, een weerspiegeling van de onrust van een nieuw tijdperk.
De fotografie van Schutmaat is niet alleen technisch opvallend, maar ook door de onuitgesproken verhalen waaraan zijn beelden raken. De kunstenaar is gefascineerd door de symbiotische relatie tussen mens en landschap, en hoe deze elkaar wederzijds vormgeven en beïnvloeden. Zijn werk onderzoekt niet alleen de schoonheid van het landschap, maar onthult ook de destructieve sporen van menselijke activiteit. Het idee van het Amerikaanse Westen als een ongetemde wildernis bestaat in veel gevallen enkel nog als een nostalgisch ideaal, dat voortleeft in de verbeelding. Het is niet zozeer een geleefde werkelijkheid, omdat het landschap steeds meer onder menselijke controle is gebracht. Schutmaat fotografeert regelmatig de sporen van wat er verloren is gegaan en probeert daarbij de overblijfselen van een vervlogen tijd te bewaren en te deconstrueren. Zijn beelden tonen de vaak harde realiteit van het rurale Amerikaanse Westen, dat ooit werd bepaald door mijnbouw, landbouw en houtkap en daarna te maken kreeg met economische achteruitgang.
Bryan Schutmaat, Sons of the Living, Galerie Wouter van Leeuwen
Hoewel Schutmaat aanvankelijk Geschiedenis studeerde, is zijn benadering van het landschap eerder intuïtief dan academisch. Hij streeft er naar om de emotionele kwaliteiten van het landschap en zijn inwoners te vangen. Wel zoekt de kunstenaar soms inspiratie in literatuur die zich afspeelt in de regio, waaronder de poëzie van Richard Hugo, die veel van zijn werk in Montana situeerde. Daarnaast vindt Schutmaat inspiratie in de herinningen en popcultuur van zijn jeugd, en de periode vlak daarvoor. Met zijn werk biedt Schutmaat niet alleen een inkijkje in de vergeten hoeken van het Amerikaanse Westen, maar ook een diepgaande verkenning van universele thema's als tijd, verval, veerkracht en de complexiteit van wat het betekent om mens te zijn.
Schutmaat werd in 1983 geboren in Houston en woont momenteel in Austin in Texas. Na het behalen van een bachelor in Geschiedenis aan de University of Houston voltooide hij een master in Fotografie aan de University of Hartford. Schutmaat sleepte onder andere een Aperture Portfolio Prize en een prestigieuze John Simon Guggenheim Memorial Fellowship in de wacht. Deze ‘Guggenheim Grant’ wordt toegekend aan individuen die ‘uitzonderlijke capaciteiten hebben getoond op het gebied van wetenschap, literatuur, kunst of educatie’. Zijn werk is onder andere opgenomen in de collecties van het Rijksmuseum, het SFMoMA, Harvard Art Museums, The Museum of Fine Arts in Houston en het Baltimore Museum of Art. Hij heeft daarnaast vier fotoboeken gepubliceerd: Grays the Mountain Sends (2013), Islands of the Blest (2014), Good Goddamn (2017) en County Road (2023). Hij won hiermee verschillende prijzen.
Bryan Schutmaat, Sons of the Living, Galerie Wouter van Leeuwen
