06 march 2020, Manuela Klerkx
Gabriel Rolt over Bertien van Manen
De foto ’Tomsk, Railway Station’ van Bertien van Manen (78) maakt deel uit van de serie ‘A Hundred Summers, a Hundred Winters’ waarin ze het rauwe leven van gewone Russen vastlegde. Op deze foto zien we een vrouw, geleund tegen een verwarming met het gezicht tegen de muur, op een treinstation in Siberië. Waarschijnlijk moe van het reizen rust ze uit voordat ze de volgende trein pakt. Buiten liggen dikke pakken sneeuw. Je voelt de kou als het ware door het raam naar binnen komen. Zelf vindt van Manen het een beetje een mysterieuze foto omdat je je afvraagt wat er precies gebeurt. Ook noemt ze het ‘schilderij’ dat in werkelijkheid een raam is en het bruin van de bank dat zo mooi terugkomt in de schoenen en de vlek op de muur.
Van Manen is een conventionele fotograaf, die met een analoge camera, uit de losse pols, toevallige, vaak onverwachte of schijnbaar onopvallende momenten uit het alledaagse leven weet vast te leggen. De poëtische, soms rauwe, dan weer melancholische sfeer zijn daarbij veel belangrijker dan de technische perfectie.
Deze foto is momenteel ook te zien in een groot retrospectief getiteld ‘Beyond the Image: Bertien van Manen & Friends’ in het Stedelijk Museum, inderdaad in gezelschap van 11 geestverwante fotografen of ‘friends’. In de Volkskrant van 28 februari jl citeert Arno Haijtema van Manen over haar fotografie van haar geliefde Rusland: ‘Iedereen fotografeerde Rusland in zwart-wit, Henri Cartier-Bresson voorop. Maar ik wilde juist de kleuren van Rusland vastleggen, die nog naturel zijn, niet zo synthetisch als bij ons. Zoals de kleuren echt en vol zijn, zo zijn ook de Russen: ‘Het zijn mensen zonder franje en aanstellerij. Ze zijn zichzelf. Als ze boos zijn, zijn ze echt boos, als ze blij zijn, zijn ze echt blij en dat uit zich op een vrij explosieve manier. Ikzelf ben katholiek opgevoed - wat je dan niet allemaal onder het tapijt moet schuiven. Voor mij zijn die Russen een verademing.’
HERO Westergas is de nieuwe projectspace van galerie HERO in het Meterhuisje van Westergas en wordt op vrijdag 6 maart, van 17 tot 21 uur geopend met een solo tentoonstelling van Bertien van Manen. De tentoonstelling loopt tot en met 10 april 2020 en is van woensdag t/m zaterdag van 12 tot 18 uur te bezoeken.
