17 november 2023, Flor Linckens
Ksenia Galiaeva: herinneringen in een nieuw licht
Ellen de Bruijne Projects in Amsterdam presenteert tot en met 25 november een solotentoonstelling van Ksenia Galiaeva. De Russisch-Nederlandse kunstenaar heeft een fascinerende achtergrond en gebruikt haar lens om een intiem en persoonlijk verhaal te vertellen. Tegelijkertijd is het geen waar verhaal.
De kunstenaar legt haar ouders al meer dan vijfentwintig vast op beeld in de ogenschijnlijk idyllische setting van hun Russische zomerhuis. Dit doet ze met het doel haar eigen herinneringen en de familiegeschiedenis te manipuleren en opnieuw vorm te geven. Haar serie ‘Unreal Estate’ vormt een diepgaande verkenning van herinnering, identiteit en autobiografische fictie. Ze fotografeert haar haar ouders en hun datsja op het Russische platteland en creëert beelden die de werkelijkheid weerspiegelen, maar tegelijkertijd spelen met de perceptie ervan. Haar foto’s bevatten subtiele fictieve elementen en zijn een ode aan haar ouders en hun levenswijze. Galiaeva transformeert hen in feite tot mythische figuren binnen hun eigen verhalen.
Geconfronteerd met de hoge leeftijd van haar ouders en de recente inval in Oekraïne brengt Galiaeva dit langlopende project nu tot een afronding in de vorm van een boek met ruim 100 beelden, een luisterboek, een film en een vierdelige filminstallatie. Deze projecten vormen niet alleen een verlengstuk van haar fotografische oeuvre, maar ook een persoonlijke en mogelijk helende reis door haar familiegeschiedenis. Als enig kind van twee Holocaust-overlevenden en met een etnische mix van vijf nationaliteiten (Joods, Pools en Duits, Tataars en Russisch) en vier religies is haar werk diep geworteld in persoonlijke ervaringen en collectieve geschiedenis. De serie is een eerbetoon aan hun gedeelde geschiedenis en de invloed die dit op haar heeft gehad: als persoon en als kunstenaar. Een selectie van de foto’s is nu te zien in Ellen de Bruijne Projects.
Ksenia Galiaeva: "Sinds 1997 maak ik foto's van mijn ouders in de paradijselijke omgeving van ons Russische zomerhuis, in een poging om mijn eigen geheugen en onze familiegeschiedenis te beïnvloeden. Duur en geheugen zijn ingebed in de waarneming. Het geheugen verandert door herhaling; de waarneming is gekleurd door eerdere ervaringen, maar heeft ook de kracht om veranderingen in het geheugen teweeg te brengen. Het zomerhuis is een verzameling van metaforen geworden waar de tijd op een rekbaar tempo passeert — als een mythische tijd waar het verhaal doorgaat maar tegelijkertijd zichzelf herhaalt. [De serie] ’Unreal Estate' combineert de sage van het zomerhuis met een meer essayistisch project rond het onderwerp 'Autobiografische fictie': het vormen van een eigen verhaal, de fictieve elementen in het geheugen en (nationale) identiteit, het gebruik van persoonlijke metaforen, de verbeelding als instrument in een visuele of literaire vertelling, lineaire en niet-lineaire vertelwijzen. Autobiografie is een hulpmiddel om het leven betekenis te geven. De term 'Autocommunicatie', gebruikt door Yuri Lotman, beschrijft een interne dialoog waarbij informatie door overmatige herhaling verandert in een creatieve kracht en veranderingen in de persoonlijkheid kan teweegbrengen. Deze vorm van zelfdialoog beschouw ik als de basis van al mijn werk."
Op Voordekunst schrijft Galiaeva: “Als kind en familie van slachtoffers van oorlog, Holocaust en goelag- en werkkampen weet ik hoe lang het trauma in generaties doorwerkt. In mijn werk probeerde ik voor ons een wereld te creëren waarin wij de trauma’s niet ontkennen maar er zo goed en gelukkig mogelijk mee leven en zo kunnen helen. Door liefde, empathie en steun voor elkaar, en door het autobiografische verhaal te blijven herschrijven. Dit is mijn gereedschap, mijn drijfveer, mijn troost en mijn hoop, en dit wil ik graag delen. Onze overlevingsstrategie kan misschien ook anderen helpen.”
Galiaeva werd in 1976 geboren in Pskov en verhuisde op haar negentiende naar Nederland, waar ze een opleiding afrondde aan de Academie voor Kunst en Vormgeving in 's-Hertogenbosch, gevolgd door een Master in de beeldende kunsten aan het St. Joost in Breda. Haar werk was onder meer te zien in het Stedelijk Museum Schiedam, het Fries Museum, het Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch (nu het Design Museum), het Moscow MoMA en het National Museum of Modern and Contemporary Art in Zuid-Korea. Daarnaast is ze werkzaam als docent Fotografie en Beeldende Kunst aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam.
