01 november 2019, Wouter van den Eijkel
Wat afval over ons zegt - Gavin Turk
Letting Go is de eerste solotentoonstelling van voormalig YBA Gavin Turk bij de Reflex Gallery. Thematisch begeeft Turk zich op vertrouwd terrein, namelijk afval en wat dat over ons zegt. Toch werd deze tentoonstelling met waterverfschilderijen en bronzen sculpturen van gebruikte PET-flesjes onbedoeld politieker van aard.
Een persbericht bij een galerietentoonstelling roept zelden zoveel als dat voor Letting Go. Daarin valt te lezen dat de kunstenaar vorig jaar werd gearresteerd bij een Extinction Rebellion-klimaatprotest in Londen. De demonstranten blokkeerden een van de bruggen over de Thames. Een vreedzaam protest, desalniettemin belandde Turk op het politiebureau van Saville Row.
Gavin Turk (geb. 1967) zorgde in 1991 met zijn afstudeerproject Cave voor opschudding. Bezoekers betraden een lege ruimte met alleen een blauwe plaquette, zoals je die in Engeland op woonhuizen van overleden bekendheden aantreft, met daarop de tekst: Gavin Turk, Sculptor, worked here 1989-1991. Het verhaal gaat dat Turk hierdoor zijn bul misliep, maar evengoed was zijn naam gemaakt.
Grey Bottle, 2019, Gavin Turk.
Cave is om een aantal redenen typerend voor Turks werk. De kunstenaar figureert regelmatig in zijn werk. Zoals in het wassen beeld Sid Vicious, waarin Turk zichzelf afbeeldt als Sid Vicious die de pose aanneemt van Elvis in het bekende werk van Andy Warhol. Ook verwerkte hij zichzelf in het bekende portret van Che Guevara. Net als bij Cave gaat het om visuele clichés die heel goed bruikbaar zijn als metafoor. Deze visuele ready mades stellen kijker in staat om het object vrijwel direct te bevragen. In het geval van Cave kom je al vrij snel uit op vragen als wat een maatschappij onder kunst verstaat, waarom wordt deze kunstenaar waardevol gevonden, en wat is de waarde van kunst.
Turk is een observator die zijn publiek een spiegel voorhoudt, vragen opwerpt, maar geen antwoord geeft of oordeel velt. Zo bezien is het een hele stap om deel te nemen aan een klimaatdemonstratie.
Waarom besloot je deel te nemen aan deze klimaatdemonstratie?
“Het is een bewustwordingsproces geweest waarin het IPCC-rapport van 2018 een grote rol speelde. Op basis van de wetenschappelijke bevindingen in dat rapport kon je niet meer om de conclusie heen dat klimaatverandering gaande is en dat dat komt door menselijk handelen. Ik vind het serieus genoeg om het niet van een afstand te becommentariëren.”
Afval is al lange tijd een thema in je werk, maar geef je je werk geen politiekere lading door ruchtbaarheid te geven aan je arrestatie?Ik weet niet of ik hierop in moet gaan. Maar het is alsof er twee Gavin Turks zijn: de kunstenaar en de privépersoon. Helaas is de privépersoon gearresteerd, waardoor die meer profiel kreeg voor de buitenwereld. Op dit moment zijn die persona verwikkeld in een dialoog en ik weet niet waar dat toe zal leiden.
Reclining Bottle, 2019, Gavin Turk.
Nee, ik wil mensen niet onderwijzen of een moraal opdringen. Ik kreeg interesse voor de waterflesjes omdat het omhulsels zijn voor water, iets dat heel belangrijk voor ons is, en direct na gebruik waardeloos zijn. Daarbij zijn ze vaak mooi zijn vormgegeven en doen denken aan de oude glazen flessen. Het zijn single-use sculpturen die vaak worden weggegooid zonder daarover na te denken.
Is dat ook waar de titel van de tentoonstelling Letting Go op zinspeelt? Ja, weggooien is doorgaans een achteloze activiteit die tegelijk veelzeggend is voor onze consumptiemaatschappij, omdat de flessen perfect gerecycled kunnen worden. Nu wacht ze nog een heel leven waarvan wij geen weet hebben. Nadat ze door de een worden weggegooid, worden ze door een andere auto overreden. Door die overreden, gekreukelde flesjes te schilderen, wil ik de kijker laten reflecteren op het weggooien van dingen. Letting Go is dus een doordachte manier van weggooien.
Gedurende je gehele carrière heb je in vele media gewerkt. Waarom koos je voor waterverf om de flesjes te schilderen?
Enerzijds is het een woordspel: waterflesjes uitgevoerd in waterverf. Anderzijds zeg ik door te aquarelleren iets over de status van de flessen. Waterverf is een typisch amateurgenre, en heeft net als de flesjes een lage status. Het is net als de flesjes zelf een heel transparant. Je kan alle ondertekeningen en fouten zien. Tegelijk geeft het mij de mogelijkheid om de reflectie van het licht op het plastic goed weer te geven.
Ter ere van de tentoonstelling is er een gelijknamige monografie verschenen die Alex Daniels van Reflex met Gavin Turk samenstelde.
