27 december 2022, Flor Linckens
I’M SORRY DAVE: een ode aan een futuristische klassieker
Op 2 januari heropent in The Ravestijn Gallery in Amsterdam de tentoonstelling ‘I’M SORRY DAVE’, een verwijzing naar de beroemde sciencefictionfilm van Stanley Kubrick. In de tentoonstelling is werk te zien van zeven fotografen wiens werk allemaal in zekere zin verbonden is met de film: Bownik, Philippe Braquenier, Vincent Fournier, Koen Hauser, Martina Sauter en Inez & Vinoodh.
De film 2001: A Space Odyssey wordt beschouwd als een van de beste sciencefictionfilms die ooit gemaakt is. De film werd uitgebracht in oktober 1968, minder dan een jaar voordat twee Amerikaanse astronauten voor het eerst voet zouden zetten op de maan. Waar de meeste sciencefictionfilms al na enkele jaren gedateerd aanvoelen — niet op zijn minst door het gebruik van special effects — wist regisseur Stanley Kubrick in deze film een bepaalde tijdloosheid te vangen. Dat hangt mede samen met zijn inzet van muziek, relevante thematiek en vooral het cleane en steriele production design, dat 54 jaar na de release van de film nog steeds futuristisch oogt. Je zou zelfs kunnen stellen dat de film de toekomst in zekere zin geïnspireerd heeft. Zo is er in de film een tablet-achtig device te zien, ver voor de uitvinding van iPads en smartphones. Ook A.I. speelt een belangrijke rol in de vorm van HAL 9000, een “meer bezielde Alexa” die ons kennis liet maken met de mogelijke gevaren van Artificial Intelligence. Een buitengewoon relevante discussie op dit moment met de opkomst van bijvoorbeeld ChatGPT, waarin studenten hun opstellen kunnen laten maken, maar waarin minder goed bedoelende individuen tot voor kort ook konden vragen hoe je een bom maakt of welke banken er in de buurt bekende zwaktepunten hebben in hun beveiliging.
In sommige van de tentoongestelde werken in The Ravestijn Gallery zijn de verwijzingen naar 2001 vrij expliciet, zoals in het werk van de Franse kunstenaar en fotograaf Vincent Fournier. Zijn werk weerspiegelt de esthetische laag van onze geromantiseerde nostalgie naar de sciencefiction en ruimtevaart van de 20e eeuw. Voor zijn foto's reisde hij naar verschillende futuristische plekken over de hele wereld, waaronder de NASA Space Centers in Houston en Cape Canaveral. In de tentoonstelling zie je bijvoorbeeld hoe hij een echovrije kamer in Toulouse vastlegde, die alle reflecties van geluid en elektromagnetische golven stoppen.
In andere foto’s zijn de verwijzingen subtieler, zoals in een foto van Inez & Vinoodh waarin je de iconische Djinn stoel van Olivier Mourgue uit 1965 ziet, die ook een rol speelde in de film. De Duitse kunstenaar Martina Sauter onderzoekt in haar praktijk de rol van Artificial Intelligence en dan met name de praktische gevolgen daarvan voor ons dagelijks leven. Philippe Braquenier legt in zijn werk hedendaagse datacentra vast, die in hun klinische en steriele look ontegenzeggelijk verwijzen naar de esthetiek van 2001: A Space Odyssey. Je kunt je tegelijkertijd ook afvragen of deze onvoorstelbare hoeveelheden aan informatie in de toekomst, in combinatie met A.I., voor een reeks nieuwe problemen gaan zorgen.
