29 june 2022, Oscar van Gelderen
Het atelier van... Saar Scheerlings
Hoe ziet het ideale atelier eruit? Hoeveel tijd spendeert een kunstenaar in zijn atelier? Is het een heilige plek? In de reeks ‘Het atelier’ deze week: Saar Scheerlings (Galerie Fleur & Wouter)
Gaat u iedere dag naar uw atelier?
Ik woon praktisch in mijn atelier dus: ja. Anderhalf jaar geleden kocht ik een boerderij op het Franse platteland, om in te wonen en werken. Daar moet veel aan gerenoveerd worden, dus alles loopt nu door elkaar heen. Klussen, werk maken, tuinieren. Eerder had ik in Nederland weleens een atelier, maar vervolgens zat ik vooral thuis aan de keukentafel te werken. Die huiselijke sfeer vind ik wel lekker, die sluit aan bij hoe kunst voor mij een manier van leven is, in plaats van een praktijk of werk. Alles wat ik doe – ook het bouwen van mijn huis, koken of tuinieren – komt uit dezelfde bron. Het hoort allemaal bij elkaar en moet kunnen mengen.
Uiteindelijk komt er wel een specifiek ingerichte werkplaats en atelier in de oude stallen, maar voor nu wisselt het steeds waar ik in huis mijn tijdelijke werkplek opzet. Op dit moment zit ik op de eerste verdieping in de ruimte waar straks een slaapkamer en badkamer komt.
Hoe laat vertrekt u naar uw atelier, en hoe: te voet, per fiets, openbaar vervoer of auto?
Dat wisselt, in de zomer sta ik graag vroeg op en ga meteen aan de slag. In de winter heb ik meer tijd nodig om op te starten en op te warmen. Dan verschuift het bezig zijn meer naar middag en avond.
Voor keramiek werk ga ik de deur uit. Hier in het dorp, waar misschien zo’n veertig à vijftig mensen wonen, zit ook het keramiek atelier en de artist in residence van Pieter Kemink. Hij was lang de keramiek specialist op de Rijksakademie. Dat is zo’n heerlijke plek; er zijn vaak kunstenaars aan grote of experimentele dingen bezig. Als ik daar werk kan ik er makkelijk te voet heen, het is zeshonderd meter verderop. Maar toch pak ik vaak de auto! Een belachelijke gewoonte die ik van de locals heb overgenomen.
Houdt u vast aan bepaalde rituelen in uw atelier? Muziek of juist stilte?
Alleen als het even vastloopt heb ik rituelen nodig, dan ga ik opruimen en ordenen om weer opnieuw te kunnen beginnen. En als ik me druk maak luister ik naar Nick Drake, daar word ik rustig van. Meestal heb ik trouwens wel iets van geluid aan staan, muziek, podcasts of YouTube filmpjes. Laatst bijvoorbeeld Franse moestuin filmpjes. Die duren lekker lang, Fransen zijn zo goed in eindeloos over een onderwerp praten.
Hoe belangrijk is licht voor u?
In theorie belangrijk, in de praktijk zit ik in een slecht verlichte ruimte. Er zijn te weinig ramen, dus het tafeltje waar ik het meeste aan werk staat direct aan het raam. Voor mijn textiele sculpturen kies ik daar de kleuren van de stof en de garens, dat kan echt niet zonder licht. De rest, het naai- en knoopwerk, kan prima in slecht licht. Maar dat is wel iets wat ik in de renovatie aanpak, overal komen lichtstraten in het dak.
Hoe gaat u te werk? Begint het werk pas op het moment dat u uw atelier betreedt of gaat het werk altijd en overal door?
Ik kan het werk niet uitzetten, dus dat gaat altijd wel door. Vooral in mijn hoofd, en soms ook als ik twee dingen tegelijk wil; dan neem ik een sculptuur waaraan ik bezig ben mee naar een meertje in de buurt en ga ik daar zitten werken. Of in de auto, of bij mijn vader op de bank als ik in Nederland ben.
Als ik volop aan het klussen ben, raakt het werk iets meer naar de achtergrond. Zoals afgelopen winter, toen ik elektra aanlegde. Soms is de prioriteit om het huis verder af te maken zodat ik weer een fijnere plek heb om te werken.
Hoeveel tijd spendeert u gemiddeld per dag in uw atelier?
Van wanneer ik zin heb tot wanneer het klaar is.
Is het atelier een heilige plek?
Nee, ik vind van niet. Het is mijn thuis en een plek waar het draait om te kunnen doen wat ik wil. Die vrijheid of autonomie vind ik wel heilig, maar is natuurlijk niet plaatsgebonden. Een atelier is gewoon een praktische uitvoering daarvan, waar ik alles wat ik nodig heb tot mijn beschikking heb en de deur dicht kan doen om ongewenste invloeden van buitenaf weg te houden.
Ontvangt u er bezoek, van verzamelaars, curatoren of collega-kunstenaars?
Nauwelijks, tot nu toe. Ik zit hier nog maar kort en het heeft ook te maken met het primitieve leven in een renovatie. Ik kijk ernaar uit dat ik over een paar jaar mensen gemakkelijk kan uitnodigen in een eigen gastenhuisje op het erf, dat ik exposities en feesten kan organiseren en dat bevriende kunstenaars hier kunnen komen wonen en werken.
Wat is het mooiste atelier dat u ooit heeft gezien?
Ik heb nog niet veel ateliers gezien, maar ik was ooit in het huis/atelier van Izhar Patkin in New York; een vriend van me woonde toen bij hem. Midden in the East Village heeft hij een oud schoolgebouw met binnentuin. Er is een centrale keuken, maar er zijn ook overal vertrekken verstopt waar mensen kunnen verblijven. Vaak collega-kunstenaars die dingen aan het huis hebben toegevoegd: de gordijnen of muren beschilderd, het servies gemaakt, de stoelen bekleed. In dat gebouw zit een hal waar hij zijn grote werken maakt. Het is zo’n mooi geheel, een plek waar kunst leven is.
Hoe ziet het ideale atelier eruit?
Dat ziet eruit als de schuren op mijn erf over een paar jaar. Veel ruimte, lichtstraten in het dak, grote openslaande schuurdeuren naar de tuin, een keuken speciaal om stoffen te verven, een schone lichte schilderruimte, een hout- en metaalwerkplaats, mijn weefgetouw eindelijk in elkaar gezet, 1:1 installaties kunnen uitproberen, kortom: alles binnen handbereik hebben om mijn goddelijke gang te gaan.
